Doug Scheffel (Massachusetts) sở hữu công ty gia đình có tên ETM Manufacturing. Ông đã sa thải khoảng 25% nhân viên hồi tháng 4, do thuế nhập khẩu của chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump khiến nhu cầu linh kiện máy móc và tấm kim loại sụt giảm.
"Nhiều doanh nghiệp đang thu hẹp hoạt động và tích trữ tiền mặt. Mọi thứ chưa bao giờ xấu đi thế này", Scheffel cho biết trên CNN. Ông phàn nàn tình hình bất ổn khiến mình không thể lập kế hoạch kinh doanh cho năm tới.
ETM Manufacturing cũng không thể tận dụng cơ hội tăng trưởng vì chi phí vay quá cao. Lãi suất trung bình cho khoản vay của doanh nghiệp nhỏ ở thành thị cuối năm ngoái đã vượt 7%, theo Cục Dự trữ liên bang Mỹ (Fed) tại Kansas. Tuy nhiên, nhiều công ty nhỏ phải vay với mức hơn 10%.
Giá nhiều nhu yếu phẩm tăng cũng khiến một số nhân viên của ETM bận tâm hơn về tài chính cá nhân. "Hầu hết nhân viên của chúng tôi bị xao nhãng. Họ lo chuyện thức ăn và mua giày cho con. Việc kinh doanh có thể chịu ảnh hưởng nếu họ không tập trung làm việc", Scheffel nói.
Khoảng 25% hộ gia đình Mỹ hiện phải sống"'paycheck to paycheck" - đồng nghĩa họ tiêu hơn 95% thu nhập cho nhu cầu thiết yếu như nhà ở và thực phẩm, theo ước tính của Bank of America.
Bryan Pate - CEO công ty bán xe đạp và ván trượt PT Motion Works, tại San Diego. Ảnh: ElliptiGO
Các công ty nhỏ là xương sống của kinh tế Mỹ, chiếm phần lớn tổng số doanh nghiệp, tuyển dụng một nửa lao động và đóng góp hầu hết tăng trưởng việc làm. Tuy nhiên, tâm trạng của họ hiện khá trái chiều. Họ vẫn kỳ vọng vào tương lai và hứng thú với cách AI hỗ trợ mình, nhưng cũng lo ngại vì cuộc chiến thương mại thay đổi liên tục và chi phí cao.
Bryan Pate - CEO công ty bán xe đạp và ván trượt PT Motion Works tại San Diego cho biết doanh nghiệp của ông chật vật vì chi phí bảo hiểm y tế tăng quá nhanh. Đây là điểm bất lợi khi tìm cách thu hút lao động.
Trong 20 năm qua, chi phí trung bình cho gói bảo hiểm y tế cá nhân của công ty dưới 50 nhân viên đã tăng 120%, theo Liên đoàn Doanh nghiệp Độc lập Quốc gia (NFIB) - tổ chức hỗ trợ các công ty nhỏ tại Mỹ. "Thật không thể tin nổi", Pate nói, cho rằng đây là bất lợi mà doanh nghiệp nhỏ gặp phải so với các tập đoàn lớn.
Chi phí tăng khiến áp lực với doanh nghiệp càng lớn, đặc biệt trong bối cảnh thuế nhập khẩu lên cao nhất 80 năm. Ước tính của The Budget Lab thuộc Đại học Yale công bố đầu tuần này cho thấy ông Trump đã nâng mức thuế trung bình với hàng nhập khẩu Mỹ lên 16,8% - cao nhất kể từ năm 1935.
"Chúng tôi không biết ông ấy sẽ làm gì tiếp theo. Việc này quá mất thời gian và khiến nhiều người lo sợ", Pate đề cập đến chính sách thuế liên tục thay đổi. Ông cho biết việc kinh doanh bị ảnh hưởng nặng bởi thuế, vì nhiều mẫu xe của ông được lắp ráp tại Đài Loan, nơi hàng nhập khẩu chịu thuế 20% khi vào Mỹ.
Tổng thống Trump khẳng định thuế nhập khẩu sẽ mang sản xuất quay về Mỹ, nhưng nghịch lý là thuế này đang làm giảm một số việc làm tại đây.
Pate vừa chấm dứt hợp đồng với 7 lao động lắp ráp tại San Diego và chuyển sang thuê nhân công ở Mexico. Ông cũng dự định tăng giá xe để bù chi phí thuế, nhưng lo ngại việc này làm giảm nhu cầu. "Đó là gánh nặng kinh tế. Về dài hạn, nếu thuế giữ nguyên như hiện tại, mô hình kinh doanh của chúng tôi sẽ không thể vận hành", ông nói.
Bên lề một hội thảo của Goldman Sachs tại Washington, Troy Rackley - CEO hãng công nghệ xử lý nước The Next Level of Performance cho biết ông buộc phải tăng giá một số sản phẩm vì thuế áp lên hàng nhập từ Australia và Trung Quốc. Rackley không cho rằng các nước xuất khẩu phải trả thuế và hy vọng Tòa án Tối cao vô hiệu hóa thuế của ông Trump.
"Trung Quốc, Mexico và Canada không trả. Tôi mới là người trả. Tôi đã đóng thuế thu nhập, và giờ phải đóng thêm thuế cho những gì tôi mang về", ông phàn nàn.
Khari Parker - đồng sáng lập Connie's Chicken and Waffles tại Baltimore không gặp vấn đề thuế, nhưng chật vật khi tìm vốn vay giá rẻ. "Chúng tôi phải chịu mức lãi rất cao, 20-30%", Parker nói.
Chính quyền ông Trump vẫn đang nỗ lực hỗ trợ doanh nghiệp bằng cách cấp vốn thông qua Cơ quan Quản lý Doanh nghiệp nhỏ (SBA). Từ khi Tổng thống Trump nhậm chức, SBA ước tính đã phê duyệt hơn 58.000 khoản vay trị giá trên 32 tỷ USD. Họ cũng bảo lãnh các khoản vay khoảng 44,8 tỷ USD cho doanh nghiệp trong năm tài khóa 2025.
Niềm tin của doanh nghiệp nhỏ từng tăng mạnh sau khi ông Trump nhậm chức, sau đó giảm khi Tổng thống công bố kế hoạch thuế nhập khẩu. Tâm lý sau đó phục hồi và hiện nhỉnh hơn so với mức trung bình 52 năm.
Một thách thức khác với Parker là nhân sự. "Tìm người làm rất khó. Chúng tôi không thể lúc nào cũng có phúc lợi hoặc lương cạnh tranh như doanh nghiệp lớn", Parker nói.
Với một số doanh nghiệp xây dựng, khó khăn này càng trầm trọng hơn vì Mỹ siết nhập cư. Antonio McMillion - Chủ tịch MFP Management & Construction tại Maryland cho biết công ty buộc phải thuê lao động với mức lương cao hơn, khiến chi phí nhân công của một số dự án tăng tới 40%. "Chúng tôi có thể chuyển phần tăng giá này xuống khách hàng, nhưng như thế dễ mất hợp đồng", ông nói.
Dù vậy, Pate vẫn tỏ ra lạc quan khi nhân viên của ông không lùi bước. "Tình hình rất dễ khiến mọi người chán nản. Nhưng không ai bỏ cuộc cả", ông nói.
Hà Thu (theo Reuters, CNN)
