Ngày 30/5, Phó thủ tướng Nguyễn Chí Dũng phát biểu tại Hội nghị Tương lai châu Á lần thứ 30 ở Tokyo (Nhật Bản). Hội nghị này có 30 năm hình thành và phát triển, hiện là một diễn đàn đối thoại chính sách uy tín hàng đầu khu vực và thế giới.
Chủ đề của hội nghị lần này là thách thức của châu Á trong một thế giới đầy biến động. Phó thủ tướng Nguyễn Chí Dũng nhìn nhận thế giới và châu Á đang đối mặt với những thách thức chưa từng có tiền lệ, trong đó, mỗi thách thức không chỉ là bài toán riêng lẻ mà ngày càng đan xen phức tạp.
Theo Phó thủ tướng, một trong những thách thức đến từ sự bất định do các cú sốc và biến động địa chính trị, kinh tế ngày càng "thường xuyên" và "đa chiều" hơn, từ cạnh tranh chiến lược, xung đột quân sự, bảo hộ thuế quan, biến đổi khí hậu, thiên tai, dịch bệnh. Đặc biệt, các ngành công nghệ mới đang thay đổi căn bản cấu trúc của nền kinh tế và định hình lại chuỗi giá trị toàn cầu.
Bên cạnh đó, sự suy giảm của các động lực tăng trưởng truyền thống ngày càng tác động sâu rộng và tiêu cực đến triển vọng tăng trưởng của hầu hết nền kinh tế. Cụ thể, theo ông Dũng, câu chuyện về "sự thần kỳ của châu Á" có phần bắt nguồn từ việc tận dụng hiệu quả các cơ hội do toàn cầu hóa kinh tế mang lại nhưng các điều kiện thuận lợi này đang thay đổi căn bản.
Một thách thức khác là sự suy giảm niềm tin bắt nguồn từ cạnh tranh chiến lược ngày càng gay gắt. Việc này làm hạn chế vai trò của các cơ chế hợp tác đa phương trong ứng phó với các cú sốc bất ngờ và biến động kinh tế - chính trị toàn cầu. Vai trò của hệ thống quản trị toàn cầu đứng trước nguy cơ bị xói mòn, sự trỗi dậy của chủ nghĩa dân tộc đang thách thức các nguyên tắc căn bản của hệ thống luật pháp quốc tế và các thể chế hợp tác đa phương.
"Đứng trước những thách thức chưa có tiền lệ này, đâu sẽ là điểm tựa cho châu Á trong giai đoạn phát triển mới?", Phó thủ tướng đặt câu hỏi.
Phó thủ tướng Nguyễn Chí Dũng phát biểu tại Hội nghị Tương lai châu Á lần thứ 30 tại Tokyo (Nhật Bản), ngày 30/5. Ảnh: VGP
Ba thập kỷ qua, khu vực trải qua khủng hoảng tài chính châu Á năm 1997, khủng hoảng tài chính toàn cầu năm 2008 tới đại dịch Covid-19. Song theo ông Dũng, sau mỗi giai đoạn khủng hoảng lớn, châu Á đều vượt qua, vươn lên mạnh mẽ hơn, đúng như tinh thần của câu tục ngữ Nhật Bản: "Ngã bảy lần, đứng dậy tám lần". Ông đánh giá châu Á vẫn hội tụ đầy đủ mọi điều kiện cần thiết để bứt phá, trở thành động lực chính dẫn dắt tăng trưởng kinh tế toàn cầu. Theo ông, châu Á tiếp tục duy trì vai trò là khu vực tăng trưởng năng động và ổn định, là trụ cột của nền kinh tế toàn cầu. Bên cạnh đó, châu Á ngày càng trở thành điểm hội tụ của mạng lưới công nghiệp - sản xuất năng động, là khu vực của sự hòa bình và ổn định.
Tại diễn đàn, Việt Nam đề xuất 5 tiên phong mà các nước trong khu vực cần phối hợp thời gian tới. Những nội dung này gồm "làm mới" các cơ chế hợp tác đa phương, củng cố hệ thống thương mại tự do trên nguyên tắc "cùng thắng"; thúc đẩy phát triển khoa học công nghệ, chuyển đổi số, đổi mới sáng tạo.
Cùng với đó, châu Á cũng cần giữ vai trò tiên phong thúc đẩy phát triển bao trùm, lấy người dân làm trung tâm và động lực của mọi chính sách; kiến tạo các mô hình kinh tế mới, đặc biệt là chuyển đổi xanh và chuyển đổi số; và tăng cường đoàn kết, hợp tác, tôn trọng lẫn nhau.
Cũng tại bài phát biểu, lãnh đạo Chính phủ đề cập tới tầm nhìn của Việt Nam và quan hệ với đối tác Nhật Bản trong kỷ nguyên mới.
Sau gần 40 năm Đổi mới, Việt Nam từ một nền kinh tế lạc hậu, kém phát triển, đã vươn lên đứng thứ 32 trên thế giới về quy mô nền kinh tế, thuộc nhóm 20 quốc gia hàng đầu về thương mại và thu hút FDI. GDP bình quân đầu người năm 2024 đạt 4.700 USD, tiệm cận ngưỡng thu nhập trung bình cao.
Đến nay, Việt Nam trở thành hình mẫu về hàn gắn, vươn lên sau chiến tranh với quan hệ đối ngoại rộng mở, toàn diện và hội nhập quốc tế sâu rộng, thực chất, hiệu quả, là thành viên tích cực, có trách nhiệm của cộng đồng quốc tế.
Song với một nền kinh tế có độ mở lớn, Việt Nam cũng đang chịu tác động mạnh từ bối cảnh quốc tế diễn biến ngày càng phức tạp, đan xen với các thách thức nội tại.
"Việt Nam xác định muốn phát triển nhanh và bền vững phải có tư duy, tầm nhìn, tâm thế mới, đồng thời phải hành động quyết liệt, cải cách mạnh mẽ và sự đồng hành, ủng hộ của bạn bè quốc tế, trong đó có Nhật Bản", Phó thủ tướng cho biết. Cùng với đó, theo ông, Việt Nam cũng đang đẩy mạnh 3 đột phá chiến lược (thể chế, hạ tầng và nguồn nhân lực) và triển khai "bộ tứ trụ cột", tận dụng lợi thế đi sau để "vươn lên".
Đề cập tới bối cảnh quốc tế, Phó thủ tướng cho rằng Nhật Bản ngày càng củng cố vai trò là mắt xích then chốt của chuỗi giá trị khu vực và toàn cầu. "Trong bối cảnh thế giới và châu Á đang đứng trước nhiều thay đổi mang tính thời đại, Việt Nam nhất quán quan điểm Nhật Bản là đối tác quan trọng hàng đầu, người bạn chân thành, tin cậy", Phó thủ tướng nhấn mạnh. Ông cho biết Việt Nam mong muốn tiếp tục nhận được sự ủng hộ, hợp tác chặt chẽ, đồng hành, hỗ trợ hiệu quả của Nhật Bản để thực hiện thành công các mục tiêu phát triển. Ông dẫn lại câu nói nổi tiếng của Nhật Bản "một mũi tên dễ bẻ gãy, ba mũi tên khó bẻ gãy" và câu tục ngữ Việt Nam "một cây làm chẳng nên non, ba cây chụm lại nên hòn núi cao", khẳng định đoàn kết chính là sức mạnh vô song để vượt qua khó khăn, biến thách thức thành cơ hội để đổi mới và phát triển bứt phá. Với tinh thần đó, Phó thủ tướng kêu gọi các quốc gia cần "nối vòng tay lớn", chung sức, đồng lòng, vượt qua thách thức, vì hòa bình, hợp tác và thịnh vượng chung của khu vực và toàn thế giới.
Phương Dung
