Nội dung này nêu tại Nghị quyết về nguyên tắc, tiêu chí và định mức phân bổ vốn đầu tư công 2026-2030, được Ủy ban Thường vụ Quốc hội biểu quyết thông qua chiều 7/2.
Bộ trưởng Kế hoạch & Đầu tư Nguyễn Chí Dũng cho biết, so với nguyên tắc phân bổ vốn đầu tư công 5 năm trước, giai đoạn tới nguồn lực này sẽ được ưu tiên cho các dự án quan trọng quốc gia, đường cao tốc, đường sắt tốc độ cao, đường sắt đô thị. Việc này nhằm đẩy nhanh tiến độ và sớm hoàn thành các dự án hạ tầng quan trọng, kết nối liên vùng, thúc đẩy phát triển kinh tế xã hội.
Bên cạnh đó, nguồn lực Nhà nước cũng ưu tiên sử dụng cho dự án thuộc lĩnh vực quốc phòng an ninh, khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, năng lượng nguyên tử, hạ tầng số, công nghệ bán dẫn, chuyển đổi xanh.
Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn phát biểu tại phiên họp chiều 7/2. Ảnh: Trung tâm báo chí Quốc hội
Thẩm tra báo cáo của Chính phủ, ông Lê Quang Mạnh, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính ngân sách cho biết cơ quan này nhất trí với các nguyên tắc, tiêu chí phân bổ vốn công đến 2030. Tuy nhiên, cơ quan này đề nghị Chính phủ rà soát kỹ tiêu chí phân bổ vốn với các dự án sử dụng vốn ODA, vay ưu đãi nước ngoài. Việc này để bảo đảm thống nhất, phù hợp với quy định mới của Luật Đầu tư công.
Chính phủ cũng cần rà soát quy định để ưu tiên phân bổ vốn ODA cho các dự án gắn với chuyển giao công nghệ những lĩnh vực quan trọng mà Việt Nam chưa làm hoặc chưa làm chủ công nghệ.
Việt Nam đẩy nhanh tiến độ loạt dự án trọng điểm, như các dự án thành phần đường bộ cao tốc Bắc Nam phía Đông giai đoạn 2021-2025; đường sắt đô thị tại Hà Nội, TP HCM, sân bay Long Thành... Năm nay, các cơ quan cũng phấn đấu hoàn thành thủ tục và khởi công tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng.
Với dự án đường sắt tốc độ cao Bắc Nam, Quốc hội đã thông qua hồi cuối tháng 11/2024. Tuyến đường dài 1.541 km, điểm đầu tại ga Ngọc Hồi (Hà Nội), điểm cuối tại ga Thủ Thiêm (TP HCM), đi qua 20 tỉnh thành.
Toàn tuyến được đầu tư mới khổ đôi 1.435 mm, tốc độ thiết kế 350 km/h, tải trọng 22,5 tấn/trục; có 23 ga hành khách, 5 ga hàng hóa. Dự án được áp dụng hình thức đầu tư công, tổng mức đầu tư sơ bộ 1,713 triệu tỷ đồng (67 tỷ USD). Quốc hội yêu cầu lập báo cáo nghiên cứu khả thi từ năm 2025, phấn đấu hoàn thành dự án vào 2035.
Tàu cao tốc tại Nhật Bản. Ảnh: Asahi
Năm nay, Việt Nam đặt mục tiêu tăng trưởng kinh tế trên 8% và hai chữ số trong giai đoạn đến 2030. Ông Vũ Hồng Thanh, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế cho rằng nguồn lực rất lớn đưa vào nền kinh tế để đạt mục tiêu tăng trưởng hai chữ số, nên cần tiêu chí để "vốn đầu tư công là vốn mồi, làm cơ sở thu hút nguồn lực khác".
Một trong những tồn tại trong thực hiện nghị quyết giai đoạn 2021-2026 là thiếu cơ chế quản lý, ràng buộc trách nhiệm ngân sách địa phương dành vốn công cho đầu tư cơ sở hạ tầng. Tỷ lệ giải ngân vốn nước ngoài, ODA còn rất thấp, chỉ đạt 52,7% kế hoạch được giao.
Do đó, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn lưu ý tiêu chí phân bổ vốn đầu tư công tới đây cần khắc phục tình trạng dàn trải, thiếu hợp lý giữa các ngành, lĩnh vực quan trọng.
Ông Mẫn yêu cầu tiêu chí phân bổ vốn công giai đoạn tới cần dựa trên mức độ cấp thiết, tính hiệu quả, đảm bảo minh bạch và công bằng. "Dự án nào cấp thiết thì phân bổ, còn cái nào chưa cấp bách thì gác lại. Cần bố trí vốn dứt điểm cho các dự án, công trình dở dang", Chủ tịch Trần Thanh Mẫn nói.
Ông cũng lưu ý Bộ Kế hoạch & Đầu tư ưu tiên bố trí vốn cho lĩnh vực khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.
Phát biểu giải trình, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng nói, giai đoạn trước có 20.000 dự án đầu tư công, thời kỳ 2016 - 2020 giảm xuống còn 10.000 dự án. Số này cắt về còn dưới 5.000 dự án trong nhiệm kỳ trước. Tại nhiệm kỳ này, Thủ tướng yêu cầu giảm số lượng dự án đầu tư công còn khoảng 3.000, dành nguồn lực cho các dự án lớn, còn lại phân cấp, phân quyền cho địa phương.
Bộ trưởng Dũng cũng nói tới đây vốn công sẽ ưu tiên cho dự án hạ tầng, lĩnh vực khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số.
Anh Minh
