Chiều 5/11, Bộ trưởng Nông nghiệp và Môi trường Trần Đức Thắng đã trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội dự thảo nghị định về một số cơ chế, chính sách tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong thi hành luật Đất đai. Dự thảo gồm 3 chương, 13 điều tập trung giải quyết các điểm nghẽn, vấn đề phát sinh từ thực tiễn, nâng cao hiệu quả quản lý, sử dụng đất.
Về tiền bồi thường đất khi Nhà nước thu hồi, cơ quan soạn thảo đề nghị áp dụng bảng giá và hệ số điều chỉnh làm căn cứ. Luật hiện hành quy định việc bồi thường theo giá đất cụ thể do UBND cấp có thẩm quyền quyết định tại thời điểm duyệt phương án bồi thường, tái định cư.
Theo dự thảo nghị quyết, bảng giá đất sẽ được xây dựng theo loại đất, vị trí, khu vực. HĐND cấp tỉnh quyết định bảng giá đất, công bố và áp dụng từ 1/1/2026. Bảng giá sẽ được sửa đổi, bổ sung khi cần thiết.
Bộ trưởng Nông nghiệp và Môi trường Trần Đức Thắng trình bày dự thảo nghị quyết chiều 5/11. Ảnh: Media Quốc hội
Ngoài ra, 3 trường hợp Nhà nước thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia cũng được đề nghị bổ sung. Trường hợp thứ nhất là các dự án khu thương mại tự do, dự án trong trung tâm tài chính quốc tế. Thực tế, các dự án này có quy mô sử dụng đất lớn, thúc đẩy kinh tế - xã hội địa phương, góp nguồn thu lớn cho ngân sách, tạo thêm việc làm nhưng chưa có quy định thu hồi đất. Điều này gây khó khăn cho quá trình tiếp cận đất đai và triển khai dự án.
Tiếp đó là trường hợp chủ đầu tư đàm phán được trên 75% diện tích hoặc với 75% người có đất, HĐND cấp tỉnh sẽ thu hồi phần còn lại để giao cho họ. Cuối cùng là trường hợp Nhà nước thu hồi để tạo quỹ đất thanh toán theo hợp đồng BT, cho thuê đất để tiếp tục sản xuất kinh doanh.
Thẩm tra nội dung này, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi cho biết việc rà soát các trường hợp thu hồi đất để phù hợp với yêu cầu thực tiễn, tháo gỡ điểm nghẽn là cần thiết. Tuy nhiên, việc này cần tuân thủ chặt chẽ các quy định pháp luật để bảo vệ quyền lợi hợp pháp của người sử dụng đất.
"Việc thu hồi đất cần phải đáp ứng yêu cầu thật cần thiết vì mục đích quốc phòng, an ninh, phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia và phải được công khai, minh bạch, không làm phát sinh bất cập", Mãi nói.
Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi trình bày thẩm tra dự thảo nghị quyết chiều 5/11. Ảnh: Media Quốc hội
Theo báo cáo của Uỷ ban, một số ý kiến cho rằng việc bổ sung các trường hợp thu hồi đất có thể báo cáo cấp có thẩm quyền cho phép áp dụng cơ chế thí điểm đối với một số trường hợp Chính phủ đề xuất bổ sung.
Về căn cứ tính tiền sử dụng đất, tiền thuê đất, tiền bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất, cơ quan này thống nhất với quan điểm tại tờ trình của Chính phủ. Tuy nhiên, Uỷ ban Kinh tế và Tài chính, việc áp dụng bảng giá đất cần bảo đảm mục tiêu chính của chính sách, tránh gây gánh nặng tài chính cho người dân và doanh nghiệp.
Theo ông Phan Văn Mãi, Thường trực Uỷ ban cũng thống nhất với quan điểm Nhà nước với vai trò đại diện chủ sở hữu về đất đai cần phải thực hiện quyền kiểm soát và quyết định giá đất. Tuy nhiên, ông cũng lưu ý rà soát quy định xử lý chuyển tiếp để không vướng mắc khi thực hiện, giúp tháo gỡ bất cập trong áp dụng bảng giá đất và giá đất cụ thể theo luật hiện hành.
Anh Tú
