Maryna Yaroshenko (18 tuổi) đang theo học một chương trình để trở thành thợ sửa ống nước. Cũng như nhiều người trẻ ở Anh và các nơi khác, cô muốn chọn một công việc có tay nghề, trong bối cảnh trí tuệ nhân tạo (AI) biến đổi nhanh chóng, có thể thay thế con người trong một số việc làm.
Yaroshenko cho rằng thợ sửa ống nước là nghề bền vững trong dài hạn. "Đó là việc AI không thể thay thế", cô giải thích. Yaroshenko đến từ Ukraine, đang học tại Cao đẳng Westminster (CWC) ở London.
Maryna Yaroshenko muốn trở thành thợ sửa ống nước. Ảnh: Reuters
Công việc văn phòng được coi là dễ bị xáo trộn bởi AI và tự động hóa hơn so với lao động chân tay. Tại Anh, cứ 6 nhà tuyển dụng lại có 1 kỳ vọng việc sử dụng AI giúp họ giảm nhân sự trong 12 tháng tới, theo khảo sát tháng trước của Viện Nhân sự và Phát triển CIPD.
Yaroshenko cũng coi AI là công cụ hữu ích, nhưng không thể thay thế tính chất thực hành của nghề sửa ống nước. Không nhiều người muốn làm nghề này, vì cần sức lực và định kiến lâu nay với các nghề như điện, mộc và hàn.
"Chúng ta chắc chắn sẽ làm việc với AI, nhưng chỉ con người mới làm được những thứ mà trí tuệ nhân tạo không thể. Không AI nào có thể sửa ống nước, làm kỹ thuật hay thợ điện", cô nói.
CWC đào tạo nghề sau trung học thay vì đại học. Ba năm qua, số lượng ghi danh vào các khóa kỹ thuật, xây dựng và môi trường tại đây tăng 9,6%. Giám đốc CWC Stephen Davis cho rằng sự tăng trưởng này một phần đến từ mức phổ biến AI và cả lo lắng của sinh viên về chi phí đại học. Nhiều người trẻ chọn không vào đại học để tránh khoản nợ lên tới hàng nghìn bảng Anh.
Khảo sát với 2.600 người do Trades Union Congress - công đoàn lớn nhất nước Anh - thực hiện hồi tháng 8 cho thấy một nửa người trưởng thành nước này lo ngại tác động của AI đến công việc của họ, nhất là nhóm 25-35 tuổi.
"Giới trẻ lo lắng công việc của họ sẽ bị tự động hóa", Bouke Klein Teeselink - Giảng viên AI tại trường King’s College (London) cho biết.
Theo kết quả nghiên cứu của Teeselink hồi tháng 10, các đợt cắt giảm nhân sự do AI ảnh hưởng đến các vị trí cấp thấp, khiến người trẻ khó tìm được chỗ đứng trong sự nghiệp.
Các trường khác cũng ghi nhận sự dịch chuyển tương tự. Angela Joyce - Giám đốc Cao đẳng Capital City cho biết nơi này chứng kiến mức tăng mạnh về nhu cầu học trong các ngành xây dựng, sửa ống nước, khách sạn và các nghề khác. "Điều này cho thấy nhiều người nhận ra giá trị của việc trở thành lao động có tay nghề", Joyce nói. Bà khẳng định với một số người, học nghề có thể mang lại thu nhập tốt hơn bằng đại học.
Davis cho biết AI khiến giới trẻ, người trưởng thành muốn đổi nghề phải suy nghĩ có chiến lược. Hiện nhiều người tìm công việc ổn định với mức lương cao hơn.
Theo Cơ quan Thống kê Quốc gia Anh, thợ sửa ống nước thu nhập trung bình 37.881 bảng (50.169 USD) mỗi năm, trong khi lao động có kỹ năng trong xây dựng thường kiếm khoảng 35.764 bảng. Con số này thấp hơn gần 1.160 bảng so với mức lương trung bình các ngành nghề (39.039 bảng). Dù vậy, Davis cho biết công việc có tay nghề thường đi kèm cơ hội tự mở doanh nghiệp, từ đó tăng thu nhập.
Tại xưởng thực hành sửa ống nước, Yaroshenko nói lý do khác khiến cô nghĩ mình gắn bó lâu dài với nghề này là lực lượng lao động đang già đi. Nhu cầu thợ lành nghề mới vì thế vẫn tăng. Cô chọn học cao đẳng nghề thay vì đại học bởi muốn có kinh nghiệm thực tế nhanh nhất có thể.
Teeselink cũng cho rằng còn rất lâu nữa mới xuất hiện robot sửa ống nước, vì đó là công việc "phức tạp". Davis thì khẳng định dù công nghệ robot phát triển nhanh, sinh viên học các nghề như sửa ống nước vẫn có lợi thế.
"Đôi khi thợ sửa ống nước phải thò tay xuống bồn cầu để thông tắc. Tôi vẫn chưa gặp robot nào có thể làm điều đó thay chúng ta", Davis nói.
Hà Thu (theo Reuters)
