Nhiều chuyên gia, doanh nghiệp mô tả 2025 là năm đầy biến động và thách thức đối với năng lượng sạch Mỹ, theo khảo sát AP.
Với Jorge Vargas, Đồng sáng lập kiêm CEO Aspen Power, năm nay "rất khó khăn với năng lượng sạch", khi ông Trump thường xuyên chỉ trích năng lượng tái tạo, thu hẹp mạnh ưu đãi ngành này. "Có dấu hiệu hạ nhiệt nhưng chúng tôi vẫn là một ngành công nghiệp kiên cường", ông nói.
Đầu 2025, ngành năng lượng sạch vẫn được hưởng trợ cấp liên bang dồi dào nhờ chính sách ưu đãi thời Tổng thống Joe Biden. Khi ấy, nhiều doanh nghiệp đầu tư cơ sở sản xuất linh kiện và vật liệu tại Mỹ để phục vụ nhu cầu lớn từ các bang và doanh nghiệp.
Nhưng khi trở lại Nhà Trắng, Tổng thống Donald Trump - người tin rằng biến đổi khí hậu là "trò lừa" của thế kỷ - tuyên bố sẽ không phê duyệt các dự án mới. Chính quyền của ông lần lượt hủy tài trợ cho hàng trăm dự án điện tái tạo.
Song song, dự luật thuế của đảng Cộng hòa đảo ngược hoặc cắt giảm sâu các chương trình năng lượng sạch được thiết lập theo dự luật khí hậu và y tế trọng điểm của đảng Dân chủ năm 2022.
Will Etheridge, CEO Southern Energy Management, đang xem xét một tấm pin mặt trời sẽ được lắp đặt trên nhà ở Chapel Hill, Bắc Carolina, vào ngày 2/7. Ảnh: AP
Chính sách đảo chiều thúc đẩy làn sóng khởi công dự án trước khi ưu đãi hết hạn và buộc các nhà phát triển phải đánh giá lại chiến lược mua sắm linh kiện, vật liệu, theo Lennart Hinrichs, Phụ trách thị trường của Twaice (nhà cung cấp phần mềm phân tích cho hệ thống lưu trữ năng lượng bằng pin) tại châu Mỹ.
Đặc biệt, đà phát triển của điện gió ngoài khơi tại Mỹ gần như chững lại hoàn toàn, theo Joey Lange, CEO công ty tư vấn bền vững và năng lượng Trio. Bởi ông Trump đã tạm dừng cấp phép mới, thu hồi giấy phép cũ và đình chỉ thi công các trang trại điện gió ngoài khơi quy mô lớn.
Chính quyền cũng cắt ưu đãi, hủy kế hoạch sử dụng các vùng biển liên bang cho các dự án điện gió ngoài khơi mới. Eric Fischgrund, CEO FischTank PR, mô tả những động thái này đã "tàn phá" các dự án đến mức không ai trong ngành điện gió còn huy động hay chi tiêu vốn.
Đến nay, các khoản trợ cấp bị cắt giảm, chuỗi cung ứng suy yếu, chi phí tăng do thuế quan và một số khách hàng bắt đầu đặt câu hỏi về cam kết với năng lượng sạch, theo Tom Harper. Ông mô tả 2025 là "bước ngoặt thay đổi".
Dù vậy, ngành năng lượng sạch Mỹ vẫn có vài điểm sáng. Điện mặt trời và lưu trữ năng lượng chiếm 85% công suất nguồn điện mới được bổ sung vào lưới trong chín tháng đầu của chính quyền Trump, theo nghiên cứu của Wood Mackenzie. Mike Hall, CEO Anza Renewables.
Công ty điện mặt trời Sol Systems có một năm kinh doanh kỷ lục, khi đưa vào vận hành dự án quy mô lớn nhất từ trước đến nay. Hay công ty hệ thống lưu trữ năng lượng CMBlu Energy nói ngành pin nổi lên như "kẻ chiến thắng" của năm.
"Nỗ lực của ông Trump nhằm thao túng quy định bất lợi cho năng lượng sạch đơn giản là không bằng các lợi thế tự nhiên mà ngành đang có", Thượng nghị sĩ Dân chủ Sheldon Whitehouse nhận định. Theo ông, xu hướng tổng thể vẫn tích cực.
Những người trong ngành vì thế lạc quan cho triển vọng vào 2026. Hiệp hội Công nghiệp Năng lượng Mặt trời cho rằng quang năng và pin lưu trữ sẽ tiếp tục tăng trưởng bất chấp chính sách của Washington ra sao.
Các chuyên gia dự báo tương tự, nhìn nhận 2 loại hình này tiếp tục tăng trưởng nhanh nhờ chi phí thấp, sẽ bổ sung công suất lớn cho lưới điện. Amanda Levin, Giám đốc phân tích chính sách tại Hội đồng Bảo vệ Tài nguyên Thiên nhiên (NRDC), tin rằng phần lớn điện năng mới được tạo ra từ các nguồn tái tạo.
Hillary Bright, CEO tổ chức vận động điện gió ngoài khơi Turn Forward, nói nguồn năng lượng này vẫn sẽ đóng vai trò quan trọng. Theo bà, lĩnh vực này vừa sẵn sàng vừa cần thiết để góp phần đáp ứng nhu cầu điện năm mới. "Nhu cầu điện tăng vọt đang làm đảo lộn các tính toán chính trị vốn chi phối những quyết sách ban đầu của chính quyền đối với năng lượng tái tạo", bà chia sẻ.
Sean Finnerty, CEO BlueWave, cho rằng các bang chịu áp lực phải cung cấp nguồn điện giá cả phải chăng và đáng tin cậy. Do đó, họ sẽ thúc đẩy năng lượng sạch nhiều hơn, thông qua việc tinh giản thủ tục cấp phép và quy trình nối lưới.
Theo cựu Thượng nghị sĩ Dân chủ Mary Landrieu, chiến lược đa dạng cơ cấu nguồn năng lượng là con đường duy nhất trong bối cảnh nhu cầu tăng mạnh từ các trung tâm dữ liệu và các nguồn tiêu thụ khác, song song đòi hỏi giá điện vừa túi tiền của người dân.
Ed Gunn, Phó chủ tịch phụ trách kinh doanh của Lunar Energy tin những nền tảng cơ bản vẫn không thay đổi. "Năng lượng sạch có giá trị rất lớn", ông nói.
Phiên An (theo AP)
