Khuyến nghị được ông Stephan Mergenthaler, Giám đốc điều hành Diễn đàn Kinh tế Thế giới (WEF), nêu tại talkshow truyền cảm hứng giới trẻ chủ đề "Intelligent Generation NOW" (Thế hệ thông minh đương thời) sáng 25/11, thuộc khuôn khổ Diễn đàn Kinh tế mùa thu 2025 do TP HCM tổ chức.
"Khi nhìn vào tương lai của việc làm, đó là sự hợp tác của con người và máy móc. Những người trẻ đang bước vào thị trường lao động và định hình nền kinh tế mới cần chuẩn bị trước tiên", ông nói.
Ông Stephan Mergenthaler, Giám đốc điều hành Diễn đàn Kinh tế Thế giới (WEF) tại talkshow sáng 25/11. Ảnh ban tổ chức
CEO WEF dẫn báo cáo "Future of Jobs 2025" (Tương lai Việc làm 2025) do Diễn đàn Kinh tế Thế giới thực hiện, cho biết 47% công việc hiện tại do con người đảm nhiệm. Tuy nhiên, đến 2030, phân bổ việc làm rất cân bằng.
Cụ thể, tổng lượng công việc sẽ chia đều 3 nhóm: con người đảm nhiệm, máy móc thực hiện và đòi hỏi cộng tác chặt chẽ giữa con người và máy móc. Ông Stephan thừa nhận có nhiều tranh luận trí tuệ nhân tạo (AI) và tự động hóa cướp việc làm con người nhưng nghiên cứu của WEF chỉ ra kết quả khác.
Khoảng 170 việc làm mới - tương đương 14% tổng việc làm hiện nay - dự kiến được tạo ra bởi các xu hướng vĩ mô toàn cầu trong thập kỷ này như: tiến bộ công nghệ, chuyển đổi xanh, thay đổi về kinh tế và nhân khẩu học.
Đồng thời, 92 triệu vị trí sẽ bị thay thế, có nghĩa có đến 78 triệu việc làm ròng được tạo ra. "Hàng triệu công việc mất đi nhưng công việc mới nhiều hơn. Tại các công ty, lực lượng cần kết hợp con người và máy móc sẽ tăng", CEO WEF dự báo.
Các nhà tuyển dụng dự đoán 39% kỹ năng cốt lõi cần thiết trên thị trường lao động thay đổi vào 2030. "Công việc tương lai sẽ yêu cầu những kỹ năng bạn chưa nghĩ tới", ông Stephan lưu ý. Để sẵn sàng cộng tác cùng robot, CEO Diễn đàn Kinh tế Thế giới gợi ý 4 thay đổi tư duy cho giới trẻ.
Trước hết, thay vì nghĩ máy móc hay AI là đối thủ, hãy coi chúng như cộng sự. Khi con người và AI làm việc cùng nhau trong một nhóm lai (hybrid workforce), mỗi bên phát huy được thế mạnh riêng, giúp công việc hiệu quả hơn.
Tiếp đến, chuyển từ bộ kỹ năng "tĩnh" sang "động". Khi công nghệ phát triển nhanh chóng, không còn khái niệm "học một lần dùng cả đời" mà đòi hỏi lao động phải liên tục nâng cấp, cập nhật kiến thức.
Song song đó là phát triển tư duy hệ thống. Thay vì làm việc đơn lẻ, mỗi người cần biết công việc của mình vận hành trong tổng thể, tức khả năng nhìn "bức tranh lớn". Tương tự, tư duy chuyên môn hóa cần chuyển thành tích hợp, tức mỗi lao động xem mình là một "cầu nối" chứ không phải "chiếc hộp" tách biệt.
Cuối cùng, chuyển từ ưu tiên hiệu quả sang ưu tiên sáng tạo. Khi máy móc đảm nhận những nhiệm vụ lặp lại hoặc có thể tối ưu hóa, con người cần tập trung vào khả năng sáng tạo. "Tôi kêu gọi các bạn trẻ hãy học nhanh, thử nghiệm nhanh và cải thiện nhanh", ông Stephan khuyến nghị.
Phó thủ tướng Bùi Thanh Sơn tại talkshow sáng 25/11. Ảnh ban tổ chức
Phó thủ tướng Bùi Thanh Sơn nhận định Việt Nam đang trong kỷ nguyên biến động sâu sắc, với Cách mạng Công nghiệp lần thứ 4, chuyển đổi số, chuyển đổi xanh, sự trỗi dậy của kinh tế tri thức. Tất cả đang định hình lại bản đồ quyền lực, kinh tế và xã hội toàn cầu.
Ông cho biết Chính phủ cam kết "mở mọi cánh cửa" để tạo không gian phát triển cho thế hệ trẻ, bằng thể chế, hạ tầng số, chính sách. Phó thủ tướng kêu gọi giới trẻ khởi nghiệp, không chỉ để làm giàu mà giải quyết các vấn đề của xã hội, đất nước.
Chủ tịch UBND TP HCM Nguyễn Văn Được cho biết đầu tàu kinh tế đang trong giai đoạn chuyển mình mạnh mẽ để trở thành siêu đô thị quốc tế, trung tâm đổi mới sáng tạo, công nghệ, tài chính, tri thức cả nước. Bên cạnh đầu tư vào hạ tầng, tài chính, công nghệ, địa phương đang tập trung phát triển nguồn nhân lực.
TP HCM sẽ tiếp tục hoàn thiện chính sách, hệ sinh thái sáng tạo để giới trẻ phát huy năng lực. Theo ông, thế hệ trẻ là những người được sinh ra và lớn lên trong kỷ nguyên số, tư duy cởi mở, khả năng tiếp cận công nghệ vượt trội. "Các bạn không chỉ là lực lượng lao động tương lai, mà chính là nguồn lực của Thành phố, của đất nước, hôm nay và ngày mai. Do vậy tôi mong các bạn có tinh thần dám nghĩ, dám làm, dám thất bại để đứng dậy mạnh mẽ hơn", ông nói.
Viễn Thông
