Bác sĩ Lê Đình Thái, Trưởng khoa Khám bệnh, Bệnh viện Đa khoa Hồng Ngọc - Phúc Trường Minh cho biết chạy bộ mang lại lợi ích cho trẻ cả về thể chất lẫn tinh thần, đặc biệt trong mùa đông, thời điểm trẻ dễ mắc các bệnh do virus. Trẻ vận động thường xuyên có sức đề kháng tốt hơn, ít ốm vặt, tinh thần lạc quan, vui vẻ, khả năng chịu áp lực và tính kỷ luật cao hơn.
Việc bố mẹ cùng chạy với con cũng giúp tăng kết nối gia đình, tạo không gian để lắng nghe và đồng hành cùng trẻ, qua đó hỗ trợ tốt hơn cho việc học tập và sinh hoạt hằng ngày. Tuy nhiên, để việc tập luyện đạt hiệu quả và an toàn, phụ huynh cần tuân thủ một số nguyên tắc.
Các em nhỏ từ 6-10 tuổi tham gia giải chạy nhí Kun Marathon tổ chức bên lề VnExpress Marathon. Ảnh: VnExpress Marathon
Thời điểm và môi trường vận động
Về điều kiện thời tiết, bác sĩ cho rằng trẻ chỉ nên chạy bộ khi thời tiết không quá lạnh, không quá nóng để tránh mất nước, rối loạn điện giải hoặc sốc nhiệt. Tại Việt Nam, mùa đông ở miền Bắc thường dao động 15-25 độ C, trời khô ráo, gió nhẹ, tương đối phù hợp cho trẻ vận động ngoài trời. Thời điểm phù hợp nhất để trẻ vận động ngoài trời là khoảng 7-8h sáng hoặc buổi chiều, sau khi tan học, khi nhiệt độ đã ổn định hơn so với sáng sớm.
Phụ huynh cần chọn cung đường bằng phẳng, ít phương tiện, tránh những ngày không khí ô nhiễm, nhiều bụi mịn. Tuyệt đối không cho trẻ chạy khi trời mưa, gió mạnh hoặc rét đậm.
Trang phục
Trang phục là yếu tố quan trọng. Bác sĩ Thái khuyến cáo nên cho trẻ mặc quần áo có chất liệu tốt, vừa giữ nhiệt vừa thấm hút mồ hôi, giày nhẹ, vừa chân, không quá chật.
Phụ huynh nên áp dụng quy tắc "nhiều lớp": khi khởi động mặc thêm áo khoác gió; khi cơ thể đã nóng lên thì cởi bớt, chỉ mặc áo dài tay hoặc đồ giữ nhiệt. Điều này giúp tránh tình trạng mồ hôi thấm ngược vào da gây cảm lạnh, viêm phổi. Sau khi chạy, trẻ cần được lau khô người, thay quần áo ngay và giữ ấm vùng cổ, ngực.
Khởi động
Do cơ thể trẻ chưa hoàn thiện, cơ và khớp dễ chấn thương hơn người lớn, việc khởi động là bắt buộc. Trong mùa đông, thời gian khởi động cần kéo dài 10-15 phút với các bài xoay khớp, giãn cơ để làm nóng toàn thân. Nếu bỏ qua bước này, trẻ không chỉ dễ chấn thương mà còn tăng nguy cơ mắc bệnh hô hấp do cơ thể chưa kịp thích nghi với không khí lạnh.
Chạy là nền tảng của các môn thể thao học đường khác. Ảnh: Running Magazine
Dinh dưỡng và cường độ tập luyện
Trẻ nên ăn nhẹ trước khi chạy 30-60 phút để nạp năng lượng. Trong quá trình chạy, cần nhắc trẻ uống nước hoặc điện giải thường xuyên vì trẻ em dễ mất nước hơn người lớn.
Cường độ và quãng đường chạy cần được điều chỉnh phù hợp với độ tuổi và thể trạng của trẻ. Theo bác sĩ Thái, nguyên tắc quan trọng nhất là tăng dần, không ép buộc và luôn lắng nghe phản ứng của cơ thể. Trẻ dưới 6 tuổi chỉ nên chạy ở các quãng ngắn từ 500 m đến 2.000 m; trẻ trên 10 tuổi có thể tham gia các cự ly từ 2.000 đến 5.000 m. Khi chạy, nếu trẻ vẫn có thể nói chuyện bình thường, đó là cường độ phù hợp. Trường hợp trẻ mệt, có thể cho đi bộ, nghỉ ngơi rồi tiếp tục chạy chậm khi cơ thể ổn định.
Trong quá trình vận động, phụ huynh cần theo dõi sát các dấu hiệu bất thường. Trẻ cần dừng chạy ngay nếu xuất hiện mệt mỏi quá mức, đau nhức, khó thở, hụt hơi, không duy trì được nhịp thở hoặc không còn giao tiếp bình thường. Ngoài ra, không nên cho trẻ chạy khi thời tiết quá lạnh, có mưa hoặc gió mạnh, ngay cả khi trẻ có sức khỏe tốt.
Phụ huynh đồng hành cùng con trong giải Kun Marathon. Ảnh:VnExpress Marathon
Với trẻ có tiền sử bệnh hô hấp như hen phế quản hoặc viêm phế quản, bác sĩ khuyến cáo không nên vận động khi đang trong giai đoạn bệnh cấp tính. Khi bệnh đã ổn định, trẻ vẫn có thể chạy bộ nhẹ nhàng nếu mặc đủ ấm, tránh thời tiết lạnh hoặc ô nhiễm không khí và luôn có người lớn giám sát trong suốt quá trình tập luyện.
Để duy trì thói quen chạy bộ an toàn trong mùa đông, bác sĩ Lê Đình Thái nhấn mạnh yếu tố tự nguyện. Phụ huynh nên giải thích cho trẻ hiểu lợi ích của chạy bộ, không đặt nặng thành tích hay ép buộc. Việc bố mẹ chạy cùng con không chỉ giúp trẻ hào hứng hơn mà còn kịp thời quan sát các dấu hiệu bất thường và hỗ trợ tiếp nước, từ đó hình thành thói quen vận động đều đặn và bền vững.
Minh Ngọc
