Bên rìa vùng núi đá vôi Vườn quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng, Trường THCS số 2 Hưng Trạch nằm lọt thỏm, xen giữa những ngôi nhà dân. Giờ ra chơi, sân trường vang tiếng cười. Nhiều nhóm đến dãy nhà vệ sinh vừa hoàn thiện cùng thầy cô trang trí khuôn viên, quét dọn, hướng dẫn nhau cách sử dụng, quy trình rửa tay đúng, chuẩn bị cho lễ khánh thành công trình mới do Quỹ Hy vọng tổ chức, với nguồn tài trợ từ Opella Việt Nam và nhãn hàng men ống vi sinh Enterogermina diễn ra chiều 13/10.
Thầy Lương Đăng Khôi - giáo viên môn Khoa học tự nhiên, công tác 21 năm tại trường, tay vừa cuốc đất trồng thêm cây bóng mát trước nhà vệ sinh vừa kể, trước đây dãy phòng này từng là nỗi ám ảnh của thầy và trò trường THCS số 2 Hưng Trạch. Mái che dột nát, tường bong tróc, nền bẩn và mùi hôi khiến việc sử dụng trở thành thử thách. Học sinh và giáo viên phải dùng chung, trong khi niên hạn công trình đã quá lâu, không còn đảm bảo vệ sinh và an toàn.
Hiện trạng nhà vệ sinh ở trường THCS số 2 Hưng Trạch trước khi được xây mới. Ảnh: Quỹ Hy vọng
"Không chỉ cơ sở vật chất xuống cấp, điều kiện sử dụng vào mùa mưa lũ còn khiến mọi thứ trở nên tồi tệ hơn. Mái dột, nước tràn vào, công trình ngập, bùn đất bám khắp nơi", thầy Khôi kể.
Với học sinh, nỗi sợ ấy rõ rệt hơn. Nguyễn Hoàng Xuyến Chi, học sinh lớp 7B, cho biết trước đây công trình chật hẹp, học sinh đông, nhiều hôm em xếp hàng dài chờ đến lượt. Nhưng vào thấy nhà vệ sinh bẩn và mùi, em lại bấm bụng, đợi về nhà.
"Những bất tiện dần khiến em và các bạn hình thành thói quen nhịn đi vệ sinh trong giờ học, nhiều hôm vào lớp em không thể tập trung nghe giảng vì buồn vệ sinh", Chi nói.
Nỗi sợ không chỉ dừng lại ở cảm giác "bẩn" hay "ngại", mà còn là việc thiếu ý thức bảo vệ bản thân do chưa được hướng dẫn đúng cách. "Trước đây, bọn em hiếm khi rửa tay bằng xà phòng sau khi đi vệ sinh. Thường chỉ rửa qua loa cho nhanh để đi khỏi đây vì mùi hôi, ruồi nhặng", Xuyến Chi nói.
Phần mái nhà vệ sinh cũ rách, dột nát. Ảnh: Quỹ Hy vọng
30 năm đứng bục giảng và làm công tác quản lý ở nhiều trường học, thầy Trần Thanh Linh - hiệu trưởng nhà trường thấu hiểu những nỗi sợ của học sinh. Tuy nhiên, nhà trường gần như không thể huy động nguồn lực xã hội hóa để xây dựng công trình phụ. "Ở địa phương, đời sống nhân dân còn khó khăn, huy động kinh phí xây nhà vệ sinh là điều gần như không thể. Nếu có nguồn lực, chúng tôi chỉ sử dụng cho các công trình cấp thiết hơn như phòng học, thiết bị dạy học", thầy nói.
Theo thầy, với lứa tuổi học trò, nhà vệ sinh không chỉ là nơi đáp ứng nhu cầu sinh lý mà còn là không gian riêng tư, góp phần hình thành ý thức giữ gìn vệ sinh cá nhân. Khi nơi ấy bẩn, ẩm mốc, thiếu an toàn, có thể trở thành ổ bệnh, thậm chí gây nên rào cản tâm lý, trở thành nỗi ám ảnh khi nhắc đến nhà vệ sinh trường học. "Đặc biệt với học sinh nữ, các em rất ngượng ngùng khi phải sử dụng nhà vệ sinh không đạt chuẩn" thầy Linh chia sẻ.
Nhà vệ sinh mới của thầy và trò trường cấp 2 Hưng Trạch. Ảnh: Tùng Đinh
Nỗi lo phần nào được giải quyết khi hồi tháng 5, trường THCS số 2 Hưng Trạch là một trong 21 điểm trường được khởi công xây dựng nhà vệ sinh và nhà tắm, thuộc khuôn khổ dự án Vệ sinh học đường do Quỹ Hy Vọng triển khai tại Quảng Bình (cũ), với nguồn tài trợ từ Opella Việt Nam, nhãn hàng men ống vi sinh Enterogermina. Dự án có tổng kinh phí hơn 4,95 tỷ đồng, trong đó các đơn vị tài trợ hơn 4,2 tỷ, phần còn lại do địa phương đối ứng.
Các công trình được thiết kế, xây dựng theo chuẩn của Bộ Giáo dục và Đào tạo, đảm bảo khu riêng biệt cho học sinh và giáo viên, có nguồn nước sạch, hệ thống thoát nước và ánh sáng tự nhiên. Ngoài phần xây dựng, dự án còn hướng đến thay đổi nhận thức và hành vi vệ sinh của học sinh qua các hoạt động thực hành, ngày hội và bộ tài liệu giáo dục dành riêng cho giáo viên, học sinh.
Niềm vui hiện lên gương mặt các em học sinh trong ngày khánh thành nhà vệ sinh mới. Ảnh: Tùng Đinh
Ông Nguyễn Hải Lương, Phó chủ tịch UBND xã Bố Trạch, đánh giá đây là dự án thiết thực, mang ý nghĩa sức khỏe cộng đồng. "Trước đây địa phương chưa có đơn vị nào khảo sát đầu tư vì vùng này cách trở, mùa mưa thường bị cô lập. Nay dự án về, không chỉ giúp các em có nơi vệ sinh an toàn mà còn thay đổi nhận thức của phụ huynh về vệ sinh cá nhân và môi trường", ông nói.
Ngày công trình hoàn thiện, lễ khánh thành diễn ra trong niềm vui của thầy trò. Xuyến Chi cùng bạn bè giờ đây không còn chịu cảnh xếp hàng chờ tới lượt. Sau khi đi vệ sinh, các em quay lại rửa tay theo quy trình đã được thầy cô chia sẻ và bảng hướng dẫn gắn sẵn ngay trên tường.
"Giờ đây nhà vệ sinh ở trường thoải mái, sạch đẹp như ở nhà, chúng em cũng hết nỗi sợ bẩn, mùi của ngày xưa. Em cũng đã biết rửa tay đúng cách trong 30 giây, bằng sáu bước, và còn chia sẻ với bạn bè, người thân về điều đó", Xuyến Chi chia sẻ.
Niềm vui không chỉ đến với thầy trò THCS số 2 Hưng Trạch. Ở Trường Tiểu học số 4 Hưng Trạch cạnh đó, niềm vui cũng hiện diện trong mỗi nụ cười, mỗi tiết học của thầy và trò. Cô Nguyễn Thị Hồng Vân, hiệu trưởng, cho biết các điểm trường cũng từng thiếu thốn, nhiều công trình xuống cấp, không đảm bảo sử dụng. Nhờ sự đồng hành của Quỹ Hy vọng và Opella Việt Nam, nhãn hàng men ống vi sinh Enterogermina, hai điểm trường ở thôn Gia Hưng và thôn Thanh Bình đã có hai công trình nhà vệ sinh 6 khoang đạt chuẩn của Bộ Giáo dục và Đào tạo, phục vụ hơn 600 học sinh.
Theo cô Vân, khi được hỗ trợ nhà vệ sinh mới, nhà trường đã đưa quy định cụ thể để học sinh giữ gìn tài sản chung như: không viết vẽ bậy, tiết kiệm nước, bỏ rác đúng nơi quy định. Trường cũng lồng ghép nội dung giáo dục vệ sinh học đường trong giờ chào cờ, tiết sinh hoạt để học sinh nhớ và hình thành thói quen.
Công trình vệ sinh mới ở trường Tiểu học số 2 Hưng Trạch, điểm trường Gia Hưng. Ảnh: Tùng Đinh
"Việc có được công trình vệ sinh đạt chuẩn không xóa đi mọi khó khăn của chúng tôi, nhưng nó giải quyết một nhu cầu thiết thực, tác động ngay đến sức khỏe và tâm lý học sinh. Những thói quen được hình thành từ trường học hôm nay như rửa tay đúng cách, giữ gìn nơi công cộng... sẽ là nền tảng để trẻ em vùng núi có điều kiện học tập và phát triển an toàn hơn mỗi ngày", cô Hồng Vân chia sẻ.
Học sinh trường THCS số 2 Hưng Trạch trong buổi lễ khánh thành công trình vệ sinh mới. Video: Văn Ngọc
Lan Anh
