Drew Wesson, sinh viên năm thứ hai Đại học Wisconsin-Madison, muốn sau khi tốt nghiệp có thể làm trong ngành truyền thông chiến lược - lĩnh vực có tốc độ tăng trưởng việc làm và thu nhập cao hơn mức trung bình.
Để chuẩn bị, từ năm học, Wesson bắt đầu học song bằng báo chí và an ninh quốc tế. Như gần 1/3 bạn học khác, Wesson làm vậy để hy vọng nổi bật hơn trong thị trường lao động.
Phân tích của tổ chức giáo dục Hechinger Report cho thấy ngày càng nhiều sinh viên Mỹ chọn học song ngành. Họ lo lắng về cơ hội việc làm khi nền kinh tế được cho là đang thay đổi nhanh hơn giáo dục đại học.
"Thêm kỹ năng, kiến thức và nhiều chuyên ngành mang lại lợi thế cạnh tranh, giúp tôi thấy bớt sợ hãi khi ra trường", Wesson nói.
Theo dữ liệu từ Trung tâm Thống kê Giáo dục quốc gia Mỹ (NCES), số sinh viên song ngành tại Đại học Wisconsin-Madison đã tăng 25% trong thập kỷ qua. Nhiều trường khác ghi nhận điều tương tự. Như Đại học North Carolina-Chapel Hill tăng gấp đôi, hay Đại học California-San Diego và Đại học Chicago đều tăng gần gấp ba lần.
Năm học 2023-2024, khoảng 12% sinh viên tốt nghiệp có nhiều hơn một bằng cấp, gấp đôi so với 6% của 10 năm trước.
"Sinh viên đang cảm thấy thiếu kiểm soát trong một thị trường lao động thay đổi không ngừng. Họ đang bám víu vào thứ duy nhất họ có thể kiểm soát - là các chuyên ngành, nghĩ là chọn càng nhiều càng tốt", Rachel Slama, Phó Giám đốc Phòng thí nghiệm học tập tương lai của Đại học Cornell, nhận định.
Quan điểm này có thể đúng. Khảo sát của các nhà nghiên cứu tại Đại học Ohio State và bốn trường khác cho thấy sinh viên tốt nghiệp hai chuyên ngành ít có nguy cơ bị sa thải, bị cắt lương hoặc các tác động tiêu cực khác của suy thoái kinh tế hơn 56% so với nhóm còn lại.
Các nhà nghiên cứu kết luận rằng điều này cho thấy tầm quan trọng của bộ kỹ năng đa dạng. Nếu nhu cầu về kỹ năng của một chuyên ngành giảm, "người học song ngành có thể theo đuổi công việc liên quan đến chuyên ngành không bị ảnh hưởng".
Khuôn viên Đại học Ohio State, Mỹ. Ảnh: Fanpage The Ohio State University
Tại Wisconsin, khoảng 6/10 sinh viên Khoa học Máy tính chọn thêm chuyên ngành thứ hai là Khoa học Dữ liệu – lĩnh vực mà Cục Thống kê Lao động dự kiến số lượng việc làm sẽ tăng 34% trong khoảng 10 năm tới, với lương gần gấp đôi mức trung bình toàn quốc.
Một thuận lợi là hầu hết trường tính học phí theo học kỳ, bất kể sinh viên học bao nhiêu khóa. Do đó, trừ khi chuyên ngành thứ hai buộc sinh viên phải học thêm vào mùa hè hoặc kéo dài thêm học kỳ, việc học song ngành thường không tốn thêm chi phí.
Đối với một số sinh viên, học song ngành cũng là phương án hợp lý hơn so với đổi sang chuyên ngành mới.
"Thêm một chuyên ngành là cách phòng ngừa rủi ro trước thị trường lao động thay đổi mà không mất đi các tín chỉ và khóa học đã tích lũy cho chuyên ngành đầu tiên", Patrick Denice, Phó Giáo sư về Xã hội học tại Đại học Western Ontario, đồng tình.
Melina Hale, Trưởng khoa ở Đại học Chicago, cho rằng học song ngành còn là một cách tốt để sinh viên thể hiện tư duy đa dạng.
"Nếu đi làm trong lĩnh vực tài chính và có nền tảng vững chắc về lịch sử, sinh viên sẽ có những cách tiếp cận vấn đề khác biệt", Hale nhận xét.
Ngoài học thêm ngành mới, ngày càng nhiều sinh viên đi học chứng chỉ (certificate) trong các lĩnh vực như quản lý kinh doanh, có thể tốt nghiệp trong vài tháng. NCES cho biết gần 20% sinh viên tốt nghiệp cử nhân năm 2023-2024 tốt nghiệp đại học và có ít nhất một chứng chỉ.
Giống như học song ngành, chúng giúp ứng viên nổi bật hơn với nhà tuyển dụng, theo Taylor Odle, Trợ lý Giáo sư chính sách giáo dục tại Đại học Wisconsin-Madison.
Hiện, tỷ lệ thất nghiệp trung bình của nhóm sinh viên mới tốt nghiệp trong độ tuổi từ 23 đến 27 tại Mỹ là 4,59%, cao hơn so với tỷ lệ chung (4,3%). Nếu không tính giai đoạn dịch Covid-19, đây là ở mức cao nhất kể từ năm 2014, theo Ngân hàng Dự trữ Liên bang St. Louis.
Khánh Linh (Theo The Washington Post, Federal Reserve Bank of St. Louis)
