Tại phiên chất vấn Bộ trưởng Giáo dục và Đào tạo sáng 20/6, đại biểu Nguyễn Công Long (chuyên trách Ủy ban Pháp luật và Tư pháp) kiến nghị ngành giáo dục cần xem xét lại chính sách phân luồng học sinh. Hiện nay, Bộ Giáo dục và Đào tạo đặt mục tiêu đạt 40% học sinh tốt nghiệp THCS sẽ đi học nghề.
Chính từ tỷ lệ này mà việc đảm bảo cho học sinh tiếp tục mơ ước học lên THPT rất khó vì không đảm bảo đầy đủ trường lớp. "Kỷ nguyên số đặt nặng yêu cầu nâng cao nguồn nhân lực. Nhưng chắc chắn chúng ta không thể có một nguồn nhân lực chất lượng cao dựa trên nền tảng là học sinh chỉ có mặt bằng học vấn THCS", đại biểu bày tỏ lo ngại.
Ông Long nhìn nhận việc phân luồng này không hiệu quả. Nhiều năm nay, học sinh và phụ huynh luôn mong muốn con em học hết THPT. Vì vậy, ngành giáo dục nên lấy nền tảng THPT làm cơ sở phân luồng thay cho THCS như hiện nay. "Ai cũng mong muốn làm sao chấm dứt sự kinh hoàng của hàng triệu phụ huynh và học sinh. Cứ mỗi năm đến hè, kỳ thi vào THPT rất kinh hoàng", đại biểu nêu.
Đại biểu chất vấn về kỳ thi vào THPT "rất kinh hoàng". Video: VTV
Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn nói việc phân luồng theo tỷ lệ 40-60%, tức 40% sau THCS sẽ vào trường nghề, còn lại vào THPT là một cách phân chia "rất cứng nhắc, thiếu căn cứ khoa học và thực tiễn". Nội dung này nằm trong Quyết định 522/2018, phê duyệt đề án "Giáo dục hướng nghiệp và định hướng phân luồng học sinh trong giáo dục phổ thông giai đoạn 2018-2025".
Khi kết thúc giai đoạn 2018-2025, Bộ đang biên soạn đề xuất một nghị định khác thay thế. Theo Bộ trưởng, việc hướng nghiệp phải thực chất, tự nguyện để đảm bảo làm sao học sinh có nguyện vọng đều được học bậc THPT.
Đồng tình với đại biểu, Bộ trưởng cho biết các nước đều định hướng phổ cập đối với THPT và không còn lấy THCS làm chuẩn. Hiện Bộ Giáo dục và Đào tạo đề xuất sửa ba luật, gồm Luật Giáo dục, Luật Giáo dục nghề nghiệp và Luật Giáo dục đại học. Theo đó, Bộ hướng đến hệ thống liên thông giữa giáo dục phổ thông, dạy nghề và đại học đồng bộ, nhịp nhàng để sự phân luồng từ bên trong theo hướng tự nguyện, đáp ứng yêu cầu giai đoạn mới.
Bộ trưởng Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn trả lời chất vấn. Ảnh: Giang Huy
Việc thi vào THPT từng được nhiều đại biểu Quốc hội đưa ra tại kỳ họp cuối năm 2024. Đại biểu Nguyễn Văn Mạnh, Phó trưởng đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Vĩnh Phúc, cho biết mục tiêu ít nhất 40-45% học sinh tốt nghiệp THCS và THPT học nghề vào năm 2025 tạo ra áp lực rất lớn cho các kỳ thi tuyển sinh vào lớp 10.
Theo ông, mỗi năm có khoảng 15% học sinh tốt nghiệp THCS bỏ học, không có việc làm ổn định. Chất lượng đào tạo nghề với nhóm này thấp, tỷ lệ có việc làm không cao. Chỉ tiêu 45% học sinh tốt nghiệp THPT đi học nghề cũng không đạt vì đa phần các em mong muốn vào đại học.
Từ đó, ông Mạnh đề xuất giảm tỷ lệ phân luồng học nghề sau THCS để học sinh được bình đẳng về quyền học tập trong nhà trường. Việc này giúp các em phát triển toàn diện tư duy, thể chất, tránh gây áp lực cho xã hội và giảm tệ nạn do không được giáo dục đầy đủ trong môi trường sư phạm.
Thực tế quy định tỷ lệ học sinh THCS vào trường nghề đặt ra áp lực rất lớn với các thành phố như Hà Nội, TP HCM. Dân đông, trường học không đủ khiến cuộc cạnh tranh giành suất vào lớp 10 công lập trở lên khốc liệt. Kỳ thi vào 10 vì thế được đánh giá khó hơn thi đại học. Giáo viên cũng chịu áp lực khi phải tư vấn, định hướng cho phân luồng học sinh, trong khi đa số em muốn học hết THPT.
Sơn Hà
