Được viết và đạo diễn bởi Kim Ki Duk – một trong những gương mặt gây tranh cãi nhất của điện ảnh châu Á – phim 18+ Moebius (2013) là một thí nghiệm táo bạo về hình ảnh, bạo lực và dục vọng, không có một dòng thoại nào, nhưng đủ sức gây choáng váng và chia rẽ giới phê bình lẫn khán giả trong một thời gian dài.
Cốt truyện gây sốc và phim điện ảnh không cần ngôn ngữ
Moebius là câu chuyện về một gia đình tan vỡ bởi sự phản bội và ham muốn xác thịt. Người cha ngoại tình, người mẹ phát điên, và cậu con trai trở thành vật hi sinh trong một vòng luẩn quẩn của bạo lực gia đình, tự hành hạ và thù hận. Sự kiện then chốt – người mẹ trong cơn cuồng nộ đã cắt của quý của con trai thay vì người chồng phản bội – mở ra một chuỗi bi kịch không thể tưởng tượng nổi, đẩy từng nhân vật vào trạng thái tâm lý cực đoan.
Từ đó, phim đi sâu vào những hành vi vừa kỳ quặc, vừa đáng sợ: Cha và con trai cùng yêu một người phụ nữ bị cưỡng hiếp, những màn tra tấn tình dục để tìm lại khoái cảm, người mẹ trở về sau một thời gian dài biệt tích và tiếp tục những hành vi loạn luân kinh hoàng. Tất cả diễn ra như một cơn mê loạn kéo dài, không lối thoát.
Tên phim Moebius – ám chỉ dải Mobius, một hình học có mặt nhưng không có điểm đầu hay cuối – chính là biểu tượng cho chu kỳ khép kín của đau khổ, dục vọng và sự trả thù giữa các thành viên trong gia đình. Họ bị cuốn vào vòng xoáy của chính mình, không thể bước ra.
Điều đầu tiên khiến Moebius trở nên khác biệt là cách kể chuyện hoàn toàn không lời. Không một câu thoại nào vang lên trong suốt 89 phút phim, nhưng tất cả mọi hành động, cảm xúc và bi kịch vẫn hiện ra rõ nét nhờ kỹ thuật diễn xuất và dàn dựng hình ảnh khéo léo đến rợn người. Đây không phải là "im lặng" trong nghĩa thiền định hay tượng trưng, mà là sự câm lặng ghê gớm như một tiếng thét bị bóp nghẹt, tạo nên cảm giác ngột ngạt kéo dài từ đầu đến cuối phim.
Không có lời nói để giải thích, mọi thứ trong phim buộc người xem phải tự mình chiêm nghiệm, suy diễn và... chịu đựng. Kim Ki Duk đã đặt người xem vào một không gian vô định về mặt đạo đức và cảm xúc, nơi những điều tồi tệ nhất xảy ra mà không cần lời biện hộ.
Lee Eun Woo và màn hóa thân rợn người
Trong Moebius, nữ diễn viên Lee Eun Woo đảm nhận một lúc hai vai – người mẹ và người tình – một cách không hề dễ nhận ra ngay lập tức. Đây là một lựa chọn đạo diễn táo bạo, đồng thời là thử thách diễn xuất khắc nghiệt. Với ánh mắt dại dột, thân thể gầy guộc và biểu cảm biến hóa liên tục giữa điên loạn và lạnh lùng, Lee Eun Woo đã khiến người xem rùng mình trước cường độ cảm xúc mà cô thể hiện.
Vai diễn này đã đưa cô đến các liên hoan phim quốc tế, nhưng đồng thời cũng gắn liền với những đánh giá cực đoan. Có người coi cô là "nữ anh hùng" dám sống hết mình cho nghệ thuật, có người lại chỉ trích cô là "quá đà", "sẵn sàng hủy hoại hình ảnh để nổi tiếng".
Sự cấm đoán và dư luận dữ dội
Ngay khi ra mắt, Moebius bị Ủy ban kiểm duyệt Hàn Quốc cấm chiếu vì "nội dung phản đạo đức, có tính chất loạn luân và bạo lực tình dục rõ rệt". Đây là một trong số ít phim nội địa Hàn Quốc bị cấm công khai sau thời kỳ kiểm duyệt khắt khe. Kim Ki Duk sau đó buộc phải cắt bớt một số phân đoạn để bộ phim 18+ này có thể ra rạp, nhưng bản gốc không chỉnh sửa vẫn được chiếu ở nhiều liên hoan phim nước ngoài.
Dư luận Hàn Quốc phản ứng dữ dội, phần vì nội dung, phần vì cách thể hiện quá trực diện, không né tránh. Trong một xã hội vẫn còn giữ nhiều giá trị truyền thống về gia đình, danh dự và hình ảnh người phụ nữ, Moebius được xem như một cú sốc văn hóa và đạo đức.
Không ít khán giả và nhà phê bình gọi đây là phim "kinh tởm", "vô nhân đạo", "không nên tồn tại". Nhưng đồng thời, nhiều người khác – đặc biệt là ở châu Âu – lại ca ngợi Kim Ki Duk là thiên tài đã đi đến tận cùng của điện ảnh thử nghiệm, không ngần ngại đào sâu vào những mặt tối nhất của con người.
Phía sau màn ảnh: Kim Ki Duk – thiên tài hay kẻ thao túng?
Moebius không thể tách rời khỏi cái tên Kim Ki Duk – đạo diễn từng giành Sư Tử Vàng tại Venice (2004, phim 3-Iron), nổi danh với các tác phẩm đầy tính đối kháng như Pietà, Spring, Summer, Fall, Winter… and Spring. Ông là người luôn đi ngược dòng chính thống, khai thác triệt để những khía cạnh bị xem là "cấm kỵ" trong xã hội Hàn Quốc: Sự đồi bại, bạo lực, tình dục và sự cô lập tâm lý.
Phim 18+ gây tranh cãi nhất sự nghiệp Son Ye Jin: Cảnh nóng không dùng thế thân, nhan sắc 15 năm trước thế nào?
Tuy nhiên, chính con người Kim Ki Duk cũng không thoát khỏi tranh cãi. Sau năm 2017, ông đối mặt với hàng loạt cáo buộc quấy rối tình dục và hành hung diễn viên trong quá trình quay phim, khiến danh tiếng lao dốc không phanh. Dù chưa có kết luận pháp lý cuối cùng trước khi ông qua đời năm 2020 vì COVID-19 tại Latvia, những lùm xùm ấy khiến sự nghiệp của ông vĩnh viễn bị hoen ố.
Moebius, vì thế, trở thành một biểu tượng kép: Vừa là đỉnh cao nghệ thuật cá nhân của Kim Ki Duk, vừa là minh chứng cho lằn ranh mỏng manh giữa thiên tài và bóng tối đạo đức.
Lời kết: Ai dám nhìn vào mặt tối của chính mình?
Moebius không phải là bộ phim 18+ dành cho số đông. Nó gây khó chịu, gây tranh cãi, thậm chí có thể bị ghét bỏ hoàn toàn. Nhưng nếu nhìn nhận điện ảnh như một tấm gương phản chiếu sự thật – kể cả sự thật xấu xí nhất – thì Moebius là tấm gương méo mó nhưng trung thực đến rợn người.
Không phải ai cũng đủ sức xem trọn vẹn bộ phim, nhưng những ai từng trải qua Moebius sẽ không bao giờ quên được nó. Bởi nó không chỉ là một bộ phim – mà là một trải nghiệm thị giác và tâm lý cực hạn, nơi đạo đức, dục vọng và nhân tính bị lột trần trong trạng thái trần trụi nhất.
