NSND Tiến Đạt 'đổi đời' ở tuổi 72GĐXH - "Ông Tân không mưu cầu gì ngoài việc giúp bà con sống văn minh, sạch sẽ từ trong nhà, trong ngõ ra ngoài phố. Cách suy nghĩ ấy rất Hà Nội, giống với tôi", NSND Tiến Đạt chia sẻ về vai mới trong "Phù sa ngọt".
Thú chơi độc lạ tuổi hưu của NSND Tiến Đạt
- Từng là gương mặt phủ sóng truyền hình nhưng vài năm gần đây khán giả thấy NSND Tiến Đạt mỗi năm chỉ tham gia 1-2 bộ phim. Có phải do ông kén chọn kịch bản quá không?
Tất nhiên là tôi kén chọn các kịch bản phim truyền hình. Cái tuổi trẻ người ta nói là "bán danh để mua nghiệp", còn bây giờ mình phải biết mình thích cái gì và sẽ làm như thế nào. Ví dụ như với phim "Phù sa ngọt" đang chiếu trên Đài Hà Nội, tôi đã rất xúc động khi đọc kịch bản. Có thể nói, vai ông Tân (Tổ trưởng tổ dân phố) là một vai tốt, đáng yêu hiếm có trong sự nghiệp của tôi.
Nhân vật ông Tân này sống trong ngôi nhà khang trang, bề thế nhưng ông lại chọn lặng lẽ bước vào những góc đời lam lũ, mong muốn bà con trong khu phố sống sạch sẽ từ trong ngõ ra ngoài đường, giữ nếp văn minh. Chính sự đặc biệt trong tinh thần vai diễn khiến tôi yêu thích vai diễn này.
Hơn nữa, trong sự nghiệp làm phim của tôi có đến 70% là các vai diễn phản diện nên được kịch bản nào, đạo diễn nào mời đóng vai tốt, tôi cũng hào hứng.
- Như ông chia sẻ, nghệ thuật để lại cho ông những vai "đểu", 70% là các vai diễn phản diện, có khi nào ông từng trăn trở khi nhận quá nhiều vai ác màn ảnh không?
Từ sau khi nghỉ hưu tôi thấy vai diễn của mình không còn đểu nữa như: Thương ngày nắng về, Hoa sữa về trong gió, Phù sa ngọt... Tôi rất hiểu bản thân mình có thể làm được vai gì, tốt - xấu đều có thể. Nhưng tốt không có nghĩa là hình thức cao to, xấu không có nghĩa là ngoài mặt nhăn nhúm như một con quỷ. Cái xấu, cái tốt là ở trong tâm con người ta. Cho nên tại sao khi mình làm những vai diễn ác, phải là ác từ tâm: khẩu thì là Phật, tâm lại là Xà thì nó mới len lỏi được vào trong cuộc sống đời thường.
NSND Tiến Đạt trong phim "Phù sa ngọt" - vai tốt hiếm hoi trong sự nghiệp của ông.
Dù là vai ác, tôi cũng phải suy nghĩ để làm, vì không phải vai diễn ác nào cũng giống nhau, mình phải đào bới tìm kiếm cái nét riêng của nó. Nhưng rõ ràng, những người tốt là người ta phải tốt từ trong tâm và thể hiện ra bằng hành động. Tôi khao khát được thể hiện điều đấy và tôi tin mình đã làm tốt.
Quan điểm của tôi là vai nào thì cũng phải làm cho đến tận cùng, tận hiến hết mình, giống như khi thi hội diễn sân khấu. Nếu mình đã làm hết sức, tận hiến rồi mà vẫn không được huy chương thì đành chịu. Trong phim cũng vậy, các nhân vật đều phải được đào bới "bằng sạch". Có điều đặc biệt là dù tôi đóng vai ác, đến bây giờ tôi vẫn thấy không ai chửi cả, ai cũng quý.
- Khán giả tò mò, tuổi hưu của ông, một ngày của ông khi không tham gia nghệ thuật sẽ như thế nào?
Tôi sống nhẹ nhàng và tự tại thôi. Buổi sáng thức dậy, tôi đạp xe (dạng xe đua, không phải xe địa hình) nhé, mỗi sáng đạp khoảng 20km-25km quanh khu phố Hoàng Diệu, Nguyễn Tri Phương. Sau đó về thì đi cà phê với các bạn cùng sở thích, nói chuyện đủ thứ.
Đến 11h tôi về nhà ăn cơm với vợ, rồi ngồi túc tắc lên mạng xem tin tức, xem YouTube, đặc biệt là xem những chương trình liên quan đến nghệ thuật, đến thú chơi thiết bị âm thanh cao cấp của tôi.
NSND Tiến Đạt. Ảnh: Ngọc Mai
Ở tuổi hưu, NSND Tiến Đạt vừa có thú chơi nhạc, vừa thích đạp xe.
- Thật không ngờ tuổi hưu ông còn có thú chơi "độc lạ" như thế. Ông có thể chia sẻ về niềm đam mê thú vị này không?
Đừng đùa, tôi còn được bầu làm Chủ tịch của Hội Audio Hà Nội đấy (cười). Thú thật, đam mê lớn nhất của tôi sau công việc là âm nhạc và những đồ chơi âm thanh (audiophile). Đây là một thú chơi tốn tiền, nhưng tôi nghĩ quan trọng có sao thì mình chơi vậy, đam mê thì dù là người nhiều tiền hay ít tiền cũng giống nhau.
Nhờ thú chơi audio, tôi được mở rộng tầm mắt để nghe nhiều thể loại nhạc khác nhau, từ những bản nhạc thời còn nhỏ, nhạc cách mạng, đến nhạc giao hưởng và nhạc lãng mạn. Nhiều khi bị cuốn hút quá, chính vợ tôi cũng phải ghen với những cái âm ly, bà bảo tôi ngồi lì trong phòng nghe nhạc mà không ăn uống gì. Tuy nhiên, cái thú vui này mang lại cảm xúc thích thú tột độ, bởi nó đòi hỏi mình phải yêu âm nhạc, yêu những giai điệu và âm thanh.
Gia đình "tam đại đồng đường"
- Còn các con có ý kiến gì với thú chơi của bố không ạ?
Không, tuổi hưu rồi, các con đều muốn bố mẹ có thú vui riêng.
Vợ chồng tôi cùng con trai, con dâu và hai cháu (một cháu học đại học, một cháu lớp 10) sống cùng nhau trong căn nhà 5 tầng tại Ngõ Trạm, phố cổ Hà Nội. Dù là "tam đại đồng đường", nhưng mỗi người ở riêng một tầng (sàn khoảng 60-70m2), thành ra nhiều khi cả tuần cũng không nhìn thấy nhau. Với các con, điều quan trọng nhất mà tôi giữ vững là không bao giờ tham gia vào chuyện của vợ chồng con, chỉ đưa ra những góp ý mang tính chất gợi ý và có lẽ vì thế mà gia đình mới sống hòa thuận, bền vững.
- Hình như con trai ông không theo nghệ thuật như bố?
Hiện tại, con trai tôi là Phó Vụ trưởng Vụ Đông Nam Á (Bộ Ngoại giao). Con dâu tôi là Phó Vụ trưởng Vụ Xã hội, Ban Chính sách Chiến lược Trung ương. Không ai liên quan đến nghệ thuật.
Thực ra ngày còn nhỏ, con trai tôi cũng có niềm yêu thích với nghệ thuật. Năm15 tuổi từng đọc tạp chí nghệ thuật và được tôi cho đi lồng tiếng thử một vài câu. Một lần, con trai tôi kể một câu chuyện mà anh ấy cho là rất hài hước, nhưng anh ấy cứ kể đến đâu thì tự cười đến đấy, trong khi xung quanh mọi người nghe vẫn chưa cười. Thế là tôi mới nói luôn: "Thôi con ạ, bố làm nghệ thuật thì bố làm kịch, nhưng bố nghĩ nếu con mà đi làm theo bố thì chắc con sẽ không được như bố đâu". Bởi vì nghệ thuật còn do trời cho cái năng khiếu, bao giờ con kể chuyện mà mọi người cười ngặt nghẽo mà con vẫn lạnh như không thì thế mới theo nghệ thuật được. Lời nói thẳng thắn đó đã khiến con trai tôi từ bỏ đam mê nghệ thuật từ năm 15 tuổi (Cười).
Nghệ sĩ Tiến Đạt (trái) bên vợ (áo đen) và gia đình con trai.
- Không chỉ nổi tiếng với nghệ thuật, gia đình ông còn có nghề may gia truyền, nhưng con trai ông cũng không kế thừa sao?
Ông nội tôi là ông tổ một tiệm may rất nổi tiếng ngày xưa. Tôi còn nhớ khi bắt đầu theo nghệ thuật bố tôi (Nghệ nhân Tiến Thành) có nói: "Cả nhà có mình mày nảy nòi theo nghệ thuật, nhưng đấy là cái duyên. Nếu hết duyên thì định làm gì?"
Thực tế là vợ chồng tôi đều theo nghệ thuật nên thời điểm tôi chưa bắt tay vào nghề may, kinh tế thực sự khó khăn khiến bà xã phải bán dép ở Hàng Dầu. Sau này tôi đã quyết định học thêm nghề may complet từ bố. Ông khuyên tôi nên bước tiếp hành trình "làm thợ" dẫu "nghề thợ" cũng là nghề rất vất vả, đòi hỏi sự tỉ mỉ.
Còn với nghề diễn, bố tôi nhắc: "Mày đi làm nghệ thuật đã là xướng ca vô loài mà suốt ngày lại làm cái anh chạy cờ thì chán lắm con ạ". Vì thế tôi có động lực cố gắng khai thác biến nhược điểm thành ưu điểm. Và tôi đã thành công với hình ảnh "đểu" lỗi lạc.
Hiện tại, tôi không làm may nữa, con trai tôi cũng công tác ổn định nên không hy vọng truyền nghề. Có chăng lại phải xem đời cháu tôi có muốn theo nghề gia truyền này nữa không!
Cảm ơn chia sẻ của NSND Tiến Đạt!
NSND Tiến Đạt chia sẻ về gia đình "tam đại đồng đường". Video: Ngọc Mai
