PGS.TS Bùi Hoài Sơn: Những nghệ sĩ như Nguyễn Văn Chung, Tùng Dương nên có cơ chế đặc thù trong phong tặng danh hiệu, giải thưởngGĐXH - PGS.TS Bùi Hoài Sơn cho rằng "cần suy nghĩ về cơ chế đặc thù trong việc phong tặng danh hiệu NSƯT, NSND, giải thưởng cho những nghệ sĩ hoạt động tự do nhưng có cống hiến nổi bật". Ca sĩ Duyên Quỳnh và nhạc sĩ Nguyễn Văn Chung từng được TP HCM trao bằng khen vì lan tỏa tinh thần yêu nước nhờ ca khúc Viết tiếp câu chuyện hòa bình, và hình thức này nên được nhân rộng để khuyến khích sự dấn thân sáng tạo của các nghệ sĩ.
Trong vòng 2 năm gần đây, nhiều nghệ sĩ trẻ như Tùng Dương, nhạc sĩ Nguyễn Văn Chung, Hòa Minzy đã có rất nhiều tác phẩm âm nhạc về chủ đề tình yêu quê hương, Tổ quốc được khán giả đón nhận. Tùng Dương nổi bật với Một vòng Việt Nam, Việt Nam - tự hào tiếp bước tương lai, còn Hòa Minzy gây sốt với ca khúc về miền quê Bắc Ninh qua MV "Bắc Bling". Nhạc sĩ Nguyễn Văn Chung đắt show và những ca khúc đặt hàng nhờ sức nóng của "Viết tiếp câu chuyện hòa bình". Họ là được nhận xét là những nghệ sĩ trẻ nối dài tinh thần âm nhạc mang thông điệp yêu quê hương, Tổ quốc đến với khán giả.
Thông qua câu chuyện về những hiện tượng tích cực nền âm nhạc cách mạng Việt Nam, phóng viên Gia đình&Xã hội đã có cuộc trò chuyện với nhạc sĩ, nhà nghiên cứu âm nhạc Nguyễn Quang Long. Anh đã chia sẻ những lời "gan ruột" về họ với sự ghi nhận và cổ vũ.
Sử dụng ca sĩ thị trường hát dòng nhạc về chủ đề tình yêu quê hương, Tổ quốc để tiếp cận khán giả trẻ
Thưa nhạc sĩ Nguyễn Quang Long, hiện tại có nhiều ca sĩ trẻ đã đặt hàng nhạc sĩ tên tuổi như nhạc sĩ Nguyễn Văn Chung sáng tác bài hát về chủ đề tình yêu quê hương, Tổ quốc. Anh đáng giá sao về hiện tượng này?
- Việc các ca sĩ trẻ, đặc biệt là các ca sĩ hot trên thị trường quan tâm đến các ca khúc cách mạng, các ca khúc về đề tài yêu nước, tình yêu quê hương, Tổ quốc và các đề tài mang tính chính thống, theo tôi đây là một tín hiệu vui. Đây là việc đáng mừng cho nền âm nhạc nghệ thuật đại chúng ở Việt Nam. Các bạn trẻ đã quan tâm đến vấn đề lớn lao hơn, thay vì những tình cảm cá nhân, thay vì các dòng nhạc theo trend của thị trường thì giờ đây họ đã tiếp nhận những sản phẩm âm nhạc có sự đầu tư kỹ lưỡng về nội dung, chất lượng nghệ thuật hơn.
Nhạc sĩ Nguyễn Quang Long. Ảnh: FBNV
Tuy nhiên, âm nhạc cũng theo dòng chảy thời cuộc mà chúng ta hay gọi là trend. Nếu trước đây có Hoàng Thùy Linh ra mắt các sản phẩm mang hơi hướng âm nhạc dân gian cho nhạc thị trường, có giai đoạn thì các nghệ sĩ lại làm những ca khúc pop & ballad kiểu Hàn Quốc, sau đó có pha trộn Rap. Có thời điểm các bạn sử dụng âm nhạc dân gian chứ không phải chỉ khai thác nữa như Trống Cơm của Soobin Hoàng Sơn, Phương Mỹ Chi với các ca khúc dân ca Nam Bộ. Còn hiện nay thì các nghệ sĩ trẻ lại quan tâm đến chủ đề lớn lao hơn là tình yêu đất nước. Nguyên nhân cho sự dịch chuyển trong âm nhạc là trong 2 năm gần đây, Việt Nam có những ngày lễ kỷ niệm trọng đại và đây là thời điểm để các nghệ sĩ trẻ có những sản phẩm âm nhạc thu hút khán giả.
Nhạc sĩ Nguyễn Văn Chung cảm ơn Tùng Dương, Hòa Minzy đã lan tỏa tác phẩm của anh. Clip: Đỗ Quyên
Thêm vào đó, hiện tại có nhiều chương trình âm nhạc hoành tráng, đậm tính giải trí như: Anh trai vượt ngàn chông gai, Anh trai say hi đã tạo hiệu ứng tốt cho các ca khúc về tình yêu quê hương, đất nước. Chính vì thế nên việc nhiều nghệ sĩ trẻ làm nhạc về chủ đề này rất phù hợp. Tóm lại, đây là giai đoạn "thiên thời, địa lợi, nhân hòa" cho các nghệ sĩ trẻ tỏa sáng trong các sản phẩm âm nhạc về tình yêu quê hương và Tổ quốc.
Tuy nhiên, chúng ta cũng nên nhìn nhận lại đó là xu hướng mang tính thời điểm. Chính vì vậy, chúng ta cần phải có một hành động hay động thái cụ thể để khích lệ tinh thần để các ca, nhạc sĩ trẻ tiếp tục khai thác mảng đề tài này.
Tùng Dương trong concert quốc gia "Tổ quốc trong tim". Ảnh: FBNV
Các chương trình như Anh trai vượt ngàn chông gai hay Anh trai say hi đã sử dụng nhiều ca khúc kinh điển và làm mới qua những giọng ca trẻ, nhạc sĩ Nguyễn Quang Long đánh giá ra sao?
- Việc BTC nhiều chương trình lớn mời các gương mặt trẻ thể hiện các ca khúc cách mạng, tôi thấy ở đây có một sự chuyển dịch: Cách nhìn nhận, cách triển khai của BTC đã gần hơn với công chúng. Họ đã bám sát hơn với nhu cầu của khán giả hiện tại. Qua đó, chúng ta có thể thấy tư duy của các nhà sản xuất đã không bị cố định vào những tên tuổi quen thuộc trong bao nhiêu năm. Họ đã biết cách tạo cơ hội cho nghệ sĩ trẻ tiếp cận những ca khúc cách mạng mang tính kinh điển bằng một làn gió mới, sáng tạo hơn, phù hợp hơn.
Nếu vẫn tổ chức chương trình theo cách cũ, không sử dụng những ca sĩ thị trường thì cũng không thu hút được khán giả trẻ. Trong nhiều năm trước đây, với cách làm chương trình cũ thì vẫn chỉ phục vụ một nhóm đối tượng lớn tuổi mà thôi. Điều này không thực sự bám sát vào đời sống của các bạn trẻ, không mang hơi thở thời đại mới. Chính các bạn trẻ – thế hệ tương lai – mới là đối tượng cần nhất để các ca khúc cách mạng được lan tỏa, được sống mãi.
Các ca khúc cách mạng mang tính kinh điển về giá trị âm nhạc vẫn tồn tại cho đến ngày hôm nay nhưng sẽ được sáng tạo phù hợp hơn với hơi thở của cuộc sống mới. Ví dụ như cách khai thác của Soobin Hoàng Sơn trong Mẹ yêu con. Nếu các thế hệ nghệ sĩ từ thời chiến tranh cho đến ngày hôm nay thường là giọng hát nữ với cách thể hiện tâm tình, tâm sự thì Soobin Hoàng Sơn khác hẳn: đó là cả dàn nam hát với nội lực mạnh mẽ và biến tình cảm mẹ con cá nhân thành tình cảm yêu quê hương, đất nước. Mẹ ở đây chính là mẹ quê hương, mẹ đất nước. Điều đó góp phần làm cho ca khúc Mẹ yêu con trở nên vĩ đại hơn. Mỗi thời đại sẽ có một cách tiếp cận và góc nhìn riêng, và các nghệ sĩ tài năng ở hiện tại sẽ góp phần tôn vinh, nối dài thêm các giá trị sáng tạo, nghệ thuật trong các tác phẩm âm nhạc cách mạng kinh điển.
Hòa Minzy gây sốt với Bắc Bling, Nỗi đau giữa hòa bình. Ảnh: FBNV
Tuy nhiên cũng có hiện tượng nhiều khán giả mang tâm lý so sánh giữa nghệ sĩ cũ và mới ví dụ như ca sĩ Tùng Dương và NSND Trung Đức với ca khúc "Chào em cô gái Lam Hồng", anh nhận xét thế nào về việc này?
- Tôi thấy mỗi thế hệ sẽ có góc nhìn khác nhau. Các nghệ sĩ hát các ca khúc cách mạng trong thời kỳ chiến tranh thì họ ở góc là người trong cuộc. Còn các ca sĩ trẻ hiện nay hát thì lại thể hiện sự tôn vinh giá trị cống hiến, hy sinh của cha anh. Họ đang tôn vinh những năm tháng vệ quốc gian khổ của đất nước, của dân tộc. Vậy nên hai thế hệ có những cách tiếp cận khác nhau và mọi sự so sánh đều khập khiễng, không hợp lý.
Tôi tin rằng các nghệ sĩ trẻ cũng không dám so sánh hơn thua với các bậc tiền bối đã có đóng góp lớn lao cho nền âm nhạc nước nhà, đặc biệt là những nghệ sĩ đã trải qua những năm tháng chiến tranh gian khổ. Tuy nhiên, ở góc độ tích cực trong sự so sánh này thì tôi thấy đây cũng là cách để khán giả trẻ biết và tri ân những giọng ca gạo cội trong làng âm nhạc cách mạng. Ví dụ: so sánh Tùng Dương với Trung Đức, Hòa Minzy với NSND Thanh Hòa… thì khán giả trẻ có cơ hội để hiểu hơn về lịch sử âm nhạc, hiểu hơn về những nghệ sĩ tài năng của nhiều thập niên trước, để các nghệ sĩ đó sống mãi trong lòng nhiều thế hệ khán giả.
Bên cạnh đó, trong thời đại công nghệ số, các ca sĩ trẻ mặc nhiên phải chấp nhận việc so sánh và đó cũng là thách thức để các bạn phải làm nghệ thuật nghiêm túc, vừa phát triển bản thân vừa tôn vinh được ca khúc cách mạng kinh điển, đồng thời cũng lan tỏa được tên tuổi của các ca sĩ trẻ.
Tự hào, hạnh phúc khi khán giả trẻ dành tình cảm nồng nhiệt cho ca khúc về chủ đề tình yêu quê hương, Tổ quốc
Những ngày tháng lịch sử khi cả nước hướng đại lễ kỷ niệm 80 năm Cách mạng tháng Tám và Quốc khánh mùng 2/9, có rất nhiều concert quốc gia được tổ chức và khán giả trẻ hát lấn át ca sĩ trên sân khấu những ca khúc về tình yêu quê hương, Tổ quốc", cảm xúc của anh ra sao?
- Trong các concert quốc gia gần đây, tôi thấy hiện tượng khi các bạn trẻ hát lấn át giọng ca sĩ trong những ca khúc về chủ đề quê hương, Tổ quốc. Điều này khiến tôi cảm thấy xúc động và thậm chí "nổi hết cả da gà" vì không ngờ rằng các bạn trẻ vẫn quan tâm đến nhạc cách mạng. Thực ra, khi những trái tim đồng điệu cùng với thời điểm lý tưởng thì sẽ tạo nên hiệu ứng âm nhạc như vậy. Điều này cũng là cách để các thế hệ đi trước nhìn thấy thế hệ trẻ ngày nay không thờ ơ với quá khứ, không thờ ơ với những giá trị cha ông đã hy sinh và vun đắp.
Võ Hạ Trâm gây sốt với "Viết tiếp câu chuyện hòa bình" trong đại lễ A50. Ảnh: FBNV
Hiện tại, 3 ca sĩ trẻ được khán giả chú ý như Tùng Dương, Hòa Minzy, Võ Hạ Trâm được khán giả đánh giá rất cao trong các concert quốc gia, với cá nhân nhạc sĩ Nguyễn Quang Long, anh có điều muốn nhắn gửi?
- Những hiện tượng như Tùng Dương, Hòa Minzy hay Võ Hạ Trâm thì chúng ta nên khuyến khích để cho các bạn tiếp tục phát huy trong đời sống âm nhạc hiện nay. Các bạn có sự đầu tư chỉn chu cho âm nhạc và hình ảnh. Mặc dù cùng chung một chủ đề âm nhạc về quê hương đất nước nhưng họ có sự sáng tạo mang màu sắc cá nhân của mình. Ví dụ: Hòa Minzy tập trung khai thác các màu sắc dân gian nhưng vẫn nổi bật lên tình yêu mỗi vùng đất quê hương. Tùng Dương thể hiện tình yêu Tổ quốc mang tính ngợi ca ở trong những sự kiện chính thống. Còn Võ Hạ Trâm thì mang xu hướng cổ điển, tạo ra màu sắc riêng của Võ Hạ Trâm. Tóm lại, mỗi nghệ sĩ đều có cái riêng, không trộn lẫn trong cùng một chủ đề âm nhạc về tình yêu quê hương, Tổ quốc.
Cảm ơn nhạc sĩ Nguyễn Quang Long về cuộc trò chuyện này!
'Viết tiếp câu chuyện hòa bình' được Tùng Dương đầu tư làm MV như một thước phim điện ảnhGĐXH - Nhạc sĩ Nguyễn Văn Chung đã rất cảm động khi ca sĩ Tùng Dương "chịu chơi" làm hẳn MV hoành tráng cho ca khúc "Viết tiếp câu chuyện hòa bình"
