"Ký ức của mẹ" dẫn vào mùa Vu lan

Bây giờ đã vào nửa cuối của tháng 6 nhuận, mùa Vu lan báo hiếu đấng sinh thành cũng coi như đã bắt đầu, Ký ức của mẹ đến với khán giả những ngày này như một cái duyên, góp thêm một mạch nguồn cảm xúc nhắc nhớ ta về đấng sinh thành, dưỡng dục.

Xem chuyên đề Nhạc Việt ngày nay TẠI ĐÂY

MV Ký ức của mẹ của ca sĩ Văn Mai Hương ra mắt hôm 8/8, và tính đến ngày 11/8 sản phẩm thu hút được 64 nghìn lượt xem cùng nhiều bình luận của khán giả.

Ra đời từ câu chuyện nhân văn

Thực tế Ký ức của mẹ là ca khúc chủ đề nằm trong bộ phim Mang mẹ đi bỏ. Đây là một phim hợp tác giữa Việt Nam và Hàn Quốc, do đạo diễn Mo Hong Jin (phim My Girl) chấp bút và chỉ đạo; nhà sản xuất Phan Gia Nhật Linh. Đáng nói ở đây, không phải bộ phim chuyển thể từ phim gốc Hàn sang phiên bản tiếng Việt, mà là sản phẩm mới hoàn toàn; kịch bản gốc được xây dựng dựa trên bối cảnh và văn hóa Việt Nam, có sự gắn kết với Hàn Quốc.

Bộ phim xoay quanh nhân vật chính là một người trẻ mưu sinh bằng nghề cắt tóc, có dấu hiệu của bệnh động kinh, chứng mất trí nhớ; anh nuôi người mẹ già mắc chứng mắc bệnh alzheimer, cư xử như một đứa trẻ. Cuộc sống mưu sinh vất vả, lại hoàn cảnh éo le, đã có lúc anh quyết định đưa người mẹ sang Hàn Quốc gửi cho người anh trai khác cha mà anh chưa từng biết mặt. Nhưng cuối cùng thì anh cùng mẹ tiếp tục cuộc sống đời thường tại Việt Nam, có lúc anh buộc một sợi dây để mẹ không thể đi lạc khi anh lên cơn... Phim khai thác sâu góc khuất của những người con đang âm thầm gồng gánh trách nhiệm với cha mẹ lẫn chính bản thân mình.

Văn Mai Hương hát "Ký ức của mẹ" - ca khúc chủ đề trong bộ phim "Mang mẹ đi bỏ"

Cũng giống như cách viết kịch bản, ca khúc mặc dù là một sáng tác của tác giả Hàn Quốc nhưng lại ẩn chứa câu chuyện và tâm hồn Việt Nam. Đây cũng là một điểm thú vị không nên bỏ qua khi nhắc đến Ký ức của mẹ hay bộ phim Mang mẹ đi bỏ.

Ca khúc Ký ức của mẹ được viết theo cấu trúc ballad rất điển hình: Hai verse - điệp khúc có lặp lại - cao trào cảm xúc ở cuối. Nội dung mang đậm màu sắc tự sự, như một lời thì thầm của người mẹ gửi đến con.

Nổi bật nhất ở Ký ức của mẹ, có lẽ là cách xây dựng hình ảnh trong phần lời ca. Câu hát "Ngược dòng ký ức tìm trong tiềm thức/ Dáng hình nhỏ bé của con/ Lòng giận ngày tháng xa cách/ Chẳng thể dắt con từng bước vững vàng…" được hát lại nhiều lần. Trong đó, hình ảnh "ngược dòng ký ức" vừa là sự gợi nhớ về quá khứ, vừa là nỗ lực níu giữ ký ức khi nó đang phai mờ.

Những ca từ tiếp theo: "Chúc con bình an, ở nơi xa luôn tươi sáng/ Dẫu cho trí nhớ phai dần, thì những ký ức của mẹ sẽ mãi trong tim". Cặp cụm từ đối lập "dẫu cho trí nhớ phai dần" với "sẽ mãi trong tim" tạo ấn tượng mạnh về tình mẫu tử: Dù có trong hoàn cảnh nào, có mất mát về nhận thức đi chăng nữa nhưng tình yêu thì nguyên vẹn.

Nhìn chung ca khúc có ngôn từ giản dị, không nhiều ẩn dụ phức tạp, giúp ca khúc dễ chạm tới người nghe ở mọi lứa tuổi, đặc biệt khi kết hợp với giai điệu chậm rãi và MV gắn với câu chuyện phim.

Ca khúc Hàn, tâm hồn Việt

Nghe Ký ức của mẹ lần đầu đã cho thấy cảm giác thân quen, một ca khúc khá "bắt tai" theo tiêu chuẩn nhạc Hàn, lại "ăn khớp" với thẩm mỹ nghe nhạc của người Việt Nam. Đây là một sáng tác của tác giả Hàn Quốc Sinn-K và lời Việt là của Harosé.

Lâu nay trong âm nhạc của giới trẻ Việt Nam chúng ta vẫn thường thấy ca khúc nhạc Hàn, lời Việt, thậm chí một số sáng tác mới của các nhạc sĩ trẻ Việt Nam cũng hướng tới màu sắc Hàn Quốc. Đây không phải điều đáng báo động, mà ngược lại nó còn cho thấy sự thức thời, hội nhập khu vực của giới trẻ trong nước. Tuy nhiên, điều thú vị với ca khúc này là bởi nó là một ca khúc Hàn nhưng mang tinh thần Việt Nam.

Từ góc nhìn cá nhân, người viết có thể thấy điều này hiện hữu ở một số yếu tố như sau: Đầu tiên phải kể tới là việc chuyển ngữ khéo léo. Bản lời Việt của Harosé được cho là không quá "dịch sát" từng chữ mà chú ý đến nhịp, trọng âm và cảm xúc đã tạo nên nét tự nhiên trong giai điệu gắn liền với lời ca tiếng Việt. Cách chọn từ của tác giả lời Việt cũng khá thú vị như: "Ngược dòng ký ức", "dáng hình nhỏ bé của con", "dẫu cho trí nhớ phai dần"… vừa giữ tinh thần bản gốc, vừa tạo chất thơ gần gũi với người nghe Việt Nam.

Phần hình ảnh MV "Ký ức của mẹ" được trích ra từ bộ phim "Mang mẹ đi bỏ"

Yếu tố tiếp theo là điểm giao giữa ballad Hàn Quốc và ballad Việt Nam. Ballad Hàn Quốc thường dùng cấu trúc điệp khúc mở rộng, tăng dần cao trào, giống nhiều ca khúc Việt Nam từ thập niên 2000 trở lại đây. Với Ký ức của mẹ, tuy cách xử lý hợp âm mang hơi hướng K-pop, nhưng giai điệu được tiết chế, không lạm dụng "luyến láy" quá kiểu Hàn, nên phù hợp hơn với "khẩu vị" nhạc Việt Nam vốn đề cao sự rõ lời, dễ hát theo.

Cũng không thể bỏ qua cách hát của Văn Mai Hương trong Ký ức của mẹ: Có sự tiết chế, cách hát giàu cảm xúc, giữ độ rung nhẹ ở cuối câu, cách nhấn nhá vừa phải thay vì "quá kịch tính" như một số bản ballad Hàn. Đây là cách hát rất hợp với nhạc Hàn nhưng vẫn thân thiện với nhạc Việt Nam. Điều này giúp ca khúc vừa giữ được không khí da diết, vừa gần gũi với thói quen thưởng thức nhạc trữ tình ở Việt Nam.

Điểm chạm lớn nhất của ca khúc - đó là chủ đề về mẹ. Đối với người Việt Nam cũng như công chúng ở nhiều nơi trên thế giới, đây là chủ đề phổ quát. Chúng ta không thể đếm hết có bao nhiêu tác phẩm âm nhạc Việt Nam "từ cổ chí kim" nói về tình mẫu tử. Và khi kết hợp với câu chuyện người mẹ mắc alzheimer từ nội dung và hình ảnh phim Mang mẹ đi bỏ đã khơi đúng mạch cảm xúc vốn được người Việt Nam trân trọng, đó là sự hy sinh, lòng bao dung, và tình cảm gia đình.

Nói ngắn gọn, ca khúc này giống như sự kết duyên, tức là vị thế cân bằng, giữa ballad Hàn Quốc và ballad Việt Nam: Giữ được khung cảm xúc và kỹ thuật từ nhạc Hàn, nhưng phần lời và cách thể hiện đã "thuần Việt" đến mức khiến người nghe dễ nghĩ đây là sáng tác của một nhạc sĩ Việt Nam có ảnh hưởng K-pop.

Để kết

Sau khi nghe Ký ức của mẹ có khán giả Việt Nam chia sẻ: "Một bài hát thực sự chạm đến cảm xúc của em. Em "lụy" bài này từ hôm ở rạp đến giờ. Câu hát "Chúc con bình an, ở nơi xa, luôn tươi sáng" làm em rất xúc động" (TK @tuananhvu9357). Một khán giả Hàn Quốc dốc bầu tâm sự: "Tôi là một người đàn ông trung niên, 50 tuổi. Tôi cứ nghĩ mình đã ngừng khóc khi già đi, nhưng lần đầu tiên sau 5 năm, nước mắt bắt đầu tuôn rơi mà tôi không hề hay biết. Khi nghe tin bộ phim này được phát hành, tôi đã tìm kiếm khắp nơi và nước mắt cứ thế rơi. Dù không hiểu tiếng Việt, tôi vẫn cứ khóc. Tôi vẫn đang khóc".

MV "Ký ức của mẹ":

Cũng giống như vị khán giả Hàn Quốc, nhiều khán giả Việt Nam cũng khóc sau khi xem phim và nghe trọn vẹn ca khúc Ký ức của mẹ. Một khán giả chia sẻ: "Hôm qua đi xem phim cái đoạn Hoan (nhân vật nam chính) về gặp mẹ ngồi đợi khóc quá trời" (TK @duy5477). Lại có khán giả cho biết: "Chưa xem phim nhưng mà nghe giọng chị Hương hát (ca khúc Ký ức của mẹ) đã đủ khóc rồi" (TK @thanhthuy1385).

Thực ra, với những ca khúc giàu cảm xúc, lại truyền tải những thông điệp được người Việt Nam nâng niu như thế này, Ký ức của mẹ xứng đáng góp phần tạo cảm xúc cho khán giả khi xem bộ phim Mang mẹ đi bỏ. Và nhiều hơn thế, ca khúc cũng hoàn toàn xứng đáng được thoát ra khỏi khuôn khổ bộ phim để bay vào thế giới tinh thần, cảm xúc của khán giả với tư cách là một ca khúc độc lập và "trú ngụ" ở đó lâu dài.