Nhắc tới đặc sản An Giang, ngoài những cái tên quen thuộc được nhiều người biết đến như bún cá Long Xuyên, bánh bò thốt nốt, gà đốt Ô Thum, lẩu mắm,… còn có một món ăn dân dã nhưng không kém phần nổi tiếng. Đó là gỏi sầu đâu.
Món ăn này được chế biến từ nguyên liệu chính là lá non và bông sầu đâu. Đây là loại cây hoang dã, mọc nhiều ở các vùng như Tri Tôn, Châu Đốc, Tịnh Biên (An Giang) hay Hà Tiên (Kiên Giang), Bạc Liêu.
Ở miền Trung cũng có cây sầu đâu (hay còn gọi sầu đông) nhưng hoa màu tím, lá độc không ăn được. Còn cây sầu đâu ở các tỉnh miền Tây có hoa màu trắng, lá có vị đắng, thường được người dân tận dụng làm nguyên liệu chế biến món ăn.
Năm 2022, món gỏi sầu đâu của tỉnh An Giang được công nhận đạt giá trị Kỷ lục châu Á theo Bộ tiêu chí của Tổ chức Kỷ lục châu Á quy định. Ảnh: Thái Lâm
Theo bà con địa phương, khoảng từ tháng 10 đến tháng 2 âm lịch hàng năm, cây sầu đâu bắt đầu thay lá, ra hoa. Thời gian này, người dân thường ra chợ, mua các bó lá non và hoa sầu đâu về làm gỏi.
Anh Thái Lâm, một người con của vùng đất Châu Đốc cho biết, món gỏi sầu đâu được chế biến không theo công thức cố định mà tùy vào sở thích, điều kiện từng nhà, từng vùng, có thể ăn kèm thịt ba rọi luộc thái mỏng, khô cá sặc, khô cá lóc… hoặc trộn với cá lóc, cá trê nướng tươi. Rau ăn kèm cũng tùy loại, dưa leo, xoài sống hay cà chua, rau thơm…
Lá sầu đâu có màu xanh, vị đắng, hậu ngọt, tính mát, hoa thì ít đắng hơn và thơm. Ảnh: Bình Minh
Theo anh Lâm, để làm món gỏi ngon, người An Giang thường rửa sạch lá non và hoa sầu đâu rồi trụng qua nước sôi cho bớt đắng, sau đó để ráo nước. Tiếp đến, thái nhỏ hoặc nạo sợi các nguyên liệu kèm theo như dứa, xoài, dưa leo.
Thịt ba chỉ luộc đem thái mỏng, khô cá thì nướng rồi xé nhỏ, tôm luộc bóc vỏ bỏ đầu.
Giống như các món gỏi khác, gỏi sầu đâu cũng trộn cùng nước sốt đặc trưng, pha chế từ mắm nhĩ (hoặc mắm cá linh) và cốt me. Đây cũng được xem là “linh hồn” của món ăn.
Tùy từng vùng và sở thích, khẩu vị từng người mà món gỏi sầu đâu có thể được biến tấu linh hoạt cùng một số nguyên liệu khác nhau. Ảnh: @tridat1122
Đầu tiên, cho me chín vào nồi, đun sôi cùng chút nước cho đến khi sủi lăn tăn thì đổ ra, lọc lấy nước cốt. Phần nước cốt thu được đem hòa cùng chút mắm, thêm ít đường và tỏi ớt băm nhuyễn rồi khuấy đều. Hỗn hợp nước mắm me có màu nâu, hơi đặc sánh, rõ vị chua, cay, mặn, ngọt.
Trộn đều các nguyên liệu cùng nước mắm me, chờ khoảng 15 – 20 phút. Khi món gỏi sầu đâu thấm đượm gia vị thì bày ra đĩa, thêm rau thơm, ngò rí, đậu phộng giã và vài lát ớt đỏ tươi.
Đặc sản ‘nghe là sầu’, ăn thì đắng, hút khách thưởng thức ở An Giang. Nguồn: Ăn cùng Dậu nè
Những người lần đầu thưởng thức món gỏi này thường thấy khó ăn vì có vị đắng từ lá sầu đâu. Tuy nhiên, với thực khách đã ăn quen thì lại cảm nhận được sự hấp dẫn, hài hòa giữa vị béo ngậy của tôm thịt, xen lẫn chút đăng đắng của sầu đâu và hơi chua dịu từ mắm me.
Gắp một miếng gỏi sầu đâu, thực khách cảm nhận được vị béo của thịt, ngọt của tôm, chua của xoài hòa lẫn vị hơi đắng của lá sầu đâu và nước mắm me chua ngọt, tạo nên một cảm giác lạ miệng và thơm ngon khó diễn tả. Ảnh: Thái Lâm
Món gỏi sầu đâu tuy làm từ các nguyên liệu dân dã nhưng ẩn chứa sự tài hoa, khéo tay của người chế biến. Món ăn này cũng thường được người An Giang dùng để chiêu đãi, đón tiếp khách quý đến nhà chơi.
Nếu có dịp tới An Giang, du khách có thể tìm và thưởng thức món gỏi sầu đâu ở nhiều nhà hàng, quán ăn chuyên phục vụ các món đặc sản bản địa tại các khu vực như Châu Đốc, Tịnh Biên,… với giá dao động từ 50.000 – 100.000 đồng/đĩa, tùy nguyên liệu.
Ăn ngon
Theo VietNamNet
