Có những món đặc sản chẳng cần bày biện cầu kỳ, chỉ là mớ rau rừng hái vội sau cơn mưa, đem vô bếp luộc nhanh, xào nhẹ, vậy mà làm nên cả ký ức tuổi thơ. Rau đọt choại hay còn gọi là rau choại, rau chạy, đọt chại là một trong những món như thế. Từ cây dương xỉ hoang mọc ở bưng biền, ven ruộng, đọt non được người miền Tây ngắt về làm rau ăn, lâu dần thành đặc sản, vào cả thực đơn quán nhậu, nhà hàng, được báo chí ưu ái gọi là loại rau “ngon, bổ, rẻ”, thậm chí là “thần dược” vì vừa ngon miệng vừa tốt cho xương khớp, tiêu hóa, chống lão hóa. Trong nhịp sống hôm nay, khi ai cũng lo lắng chuyện ăn sao cho lành, cho sạch, nhìn lại một mớ đọt choại xanh non trên mâm cơm, tự nhiên thấy gần gũi, yên tâm và có gì đó rất miền Tây.
Rau đọt choại là gì mà dân miền Tây mê dữ vậy?
Rau đọt choại thuộc họ dương xỉ, là loại dây leo mọc hoang nhiều ở miền Tây Nam Bộ, đặc biệt ở những vùng đất phèn, bưng biền ngập nước như U Minh, Tân Phước… Cây choại có thân mảnh, bò dài, rễ bám chặt vào cây khác hoặc mặt đất, phần ngon nhất là những đọt non còn cuộn xoăn, vừa giòn vừa có độ nhớt nhẹ.
Người đi đồng rành lắm: Sau một cơn mưa giông, đọt choại lên non xanh mướt, sáng sớm ra bờ ruộng, mé lung là có thể hái đầy rổ. Ngày xưa, đó là món rau “cứu đói” của nhà nghèo, hái về luộc chấm mắm ớt, ăn với cơm trắng là qua bữa. Giờ thì từ chợ quê đến siêu thị đặc sản, đọt choại được bán thành bó, thành gói, đi xa hơn khỏi vùng sông nước nhưng vẫn giữ nguyên cái hồn dân dã. Cảm giác cầm bó đọt choại tươi, cọng nào cọng nấy mập mạp, đầu đọt cuộn tròn, chỉ cần nhìn thôi là đã tưởng tượng được cái giòn mát trong miệng. Đến mùa rau thì nhiều mà khác mùa rau ít đi hái cũng cực, người dân đi hái vất vả cũng chỉ bán được chừng vài chục nghìn/kg rau non xanh, ngon mát.
Nguồn: Trần Cẩm
Không phải tự nhiên mà người ta gọi rau đọt choại là “thần dược” miền Tây. Đằng sau mớ rau rừng nhìn qua tưởng bình thường đó là cả một “kho” dinh dưỡng: Trong 100g đọt choại tươi có rất nhiều nước, chất xơ, một lượng đạm thực vật vừa phải, cùng vitamin C, beta-caroten, canxi, sắt và các chất chống oxy hóa như flavonoid.
Nhờ vậy, đọt choại được xem là món rau giúp hỗ trợ tiêu hóa, chống táo bón, thanh nhiệt cơ thể, mát gan, tốt cho người hay nóng trong, nổi mụn. Hàm lượng sắt và canxi trong rau cũng góp phần bổ máu, tốt cho xương khớp, đặc biệt là với phụ nữ, người lớn tuổi dễ bị thiếu máu, đau nhức người. Dân gian còn dùng đọt choại làm vị thuốc hỗ trợ trị sốt, sốt rét nhẹ, bệnh ngoài da, vì tính mát, giúp cơ thể “giải độc”, bớt sưng viêm. Ở góc nhìn hiện đại, những chất chống oxy hóa trong đọt choại còn được nghiên cứu về khả năng bảo vệ tế bào, làm chậm quá trình lão hóa, tốt cho tim mạch, tiểu đường…
Dĩ nhiên, nói “thần dược” cũng là cách nói trìu mến của người miền Tây với món rau họ yêu, chứ không phải ăn một lần là hết bệnh. Nhưng rõ ràng, so với nhiều món chiên xào nhiều dầu mỡ, một dĩa đọt choại xào tỏi hay luộc chấm mắm là lựa chọn rất ổn cho sức khỏe, vừa nhẹ bụng, vừa giúp cơ thể “giải mát” sau những bữa tiệc ngập thịt cá.
@heosua1195
Bén mồi hết nấc: Món ngon với rau đọt choại được MXH khen ngợi hết lời
Nếu hỏi vì sao đọt choại “bén mồi”, dân nhậu miền Tây sẽ cười: “Giòn, mát, hơi nhớt như đậu bắp mà ngọt hơn, ăn với cá gì cũng hợp”. Khi luộc, đọt choại giữ được màu xanh non, chấm với mắm kho quẹt, mắm cá linh hay đơn giản là nước mắm ớt, cắn vào nghe cái rộp nhẹ, đầu lưỡi hơi đắng xíu nhưng sau đó là vị ngọt lan ra, rất đã miệng.
Đem đọt choại xào tỏi, xào tép, xào thịt bò cũng là những món cơ bản nhưng “tốn cơm, tốn bia” kinh khủng. Nhiều quán ở miền Tây còn làm gỏi đọt choại trộn tôm, tép, khô cá lóc, xoài bằm… vừa giòn, vừa chua chua, cay cay, ăn chơi hay ăn kèm cơm đều hợp.
Đặc biệt, trong các nồi lẩu mắm, lẩu cá linh bông điên điển, nhiều nhà còn bỏ thêm một nắm đọt choại vào, rau chỉ vừa chín tới là vớt ra ăn liền, để giữ độ giòn. Chấm thêm chút nước lẩu đậm đà, vị ngọt của cá, mùi thơm của mắm hòa với cái mát, cái nhớt nhẹ của đọt choại, đúng kiểu “bén mồi”: Càng ăn càng muốn gắp thêm. Ngay cả những người lần đầu thử, ban đầu có thể hơi ngại vì cảm giác nhớt, nhưng chỉ sau vài đũa, đa số đều… đổ gục.
@nhakho69
Từ rau mọc dại thành đặc sản: Câu chuyện giữ hồn miền Tây
Ngày trước, đọt choại chỉ là loại rau mọc dại, nhà nào gần bưng biền thì ra hái về ăn, ít ai nghĩ sau này nó lại “lên đời” thành đặc sản, được xuất hiện cả trên báo, trong các tour du lịch trải nghiệm ẩm thực. Cũng giống như nhiều món quê khác, đọt choại mang theo cả câu chuyện về cách người miền Tây sống chung với đất phèn, nước nổi: Có gì ăn nấy, tận dụng từ thiên nhiên từng chút một, rồi từ đó tạo nên hương vị riêng của vùng.
Giờ đây, giữa thời buổi người ta nói nhiều về “ăn xanh, ăn lành”, rau đọt choại lại càng được săn đón. Không ít chị em từ thành phố về miền Tây, ăn thử một lần rồi ghiền, tranh thủ mua vài ký mang về, hoặc kiếm nơi bán online cho đỡ nhớ. Ở góc độ đời sống, câu chuyện rau đọt choại không chỉ là chuyện món ăn, mà còn là lời nhắc nhẹ: Đôi khi những thứ tốt cho mình, ngon và lành, lại nằm ngay trong những điều rất bình thường, mộc mạc quanh ta. Một dĩa rau luộc xanh non, một chén nước mắm ớt, một bữa cơm chiều có tiếng cười gia đình, những thứ đó, xét cho cùng, chính là “thần dược” cho cả cơ thể lẫn tinh thần.
