Chồng cô, anh James, 32 tuổi, người Anh, là quản lý cấp trung của một trường quốc tế ở Hà Nội với thu nhập hơn 82 triệu đồng mỗi tháng. Khi quyết định về chung một nhà, James thẳng thắn rằng đàn ông phương Tây không có xu hướng đưa vợ giữ tiền, chỉ đóng góp một phần vào quỹ chung của gia đình.
Thư bất ngờ nhưng vẫn đồng ý. Dựa trên mức thu nhập của mỗi người, cô góp 20% và chồng 80% vào quỹ để chi tiền nhà, điện nước và ăn uống.
Tuy nhiên, cô vẫn sốc với cách chi tiêu của chồng. James là người trung thành với lối sống YOLO (You only live once - sống hết mình cho hiện tại). Phần lớn số tiền còn lại được James ưu tiên cho du lịch, coi đó là khoản chi tiêu không thể thiếu. Việc mua nhà hay tích lũy chưa bao giờ nằm trong kế hoạch của James. Trong khi Thư lại quen tính toán cho tương lai và lo lắng trách nhiệm với cha mẹ hai bên.
Vợ chồng Richard Peter đưa con gái đi chơi tại TP HCM, tháng 8/2025. Ảnh: Nhân vật cung cấp
Khác biệt quan điểm tiền bạc trở nên căng thẳng khi gia đình Thư gặp biến cố. Năm ngoái, bà ngoại phải phẫu thuật khớp với chi phí lớn. Thư muốn góp một phần từ quỹ chung, nhưng James phản đối, cho rằng nên giữ tiền cho kỳ nghỉ Giáng sinh. Sau đó, khi mẹ Thư nhập viện, cô cũng phải tự xoay xở toàn bộ viện phí và chăm sóc. "Cảm giác khoảng cách ngày càng lớn khiến tôi nhiều lần cân nhắc kết thúc khi cuộc hôn nhân chỉ vừa bắt đầu", cô nói.
Câu chuyện của Thư không phải hiếm gặp, trong bối cảnh hôn nhân quốc tế tại Việt Nam tăng gần 10 lần, từ 2.000 lên 19.000 trường hợp trong giai đoạn 2021-2023. Gần 90% trong số này là phụ nữ Việt Nam lấy chồng ngoại quốc.
Một trong những nguyên nhân chính dẫn đến xung đột ở các gia đình đa văn hóa là mâu thuẫn tài chính, theo khảo sát của công ty nghiên cứu thị trường Talker Research (Mỹ). Trung bình các cặp vợ chồng khác quốc tịch tranh cãi 72 lần mỗi năm về tiền bạc, cao gần 1,5 lần so với các cặp trong nước.
Theo một nghiên cứu được công bố trên tạp chí Journal of Family Issues (Mỹ), các cuộc hôn nhân xuyên biên giới có điểm số xung đột trung bình cao hơn 31% so với cặp đôi địa phương. Tài chính vẫn là một trong những nguyên nhân chính, xuất phát từ chênh lệch kỳ vọng thu nhập và cách phân bổ nguồn lực.
Ông William Gray, cố vấn tài chính tại Infinity Financial Solutions (TP HCM), giải thích sự khác biệt trong quản lý tiền bạc giữa các nền văn hóa là do quan niệm về gia đình và trách nhiệm tài chính. Ông cho rằng người Việt ưu tiên xây dựng gia đình gắn kết, trong khi ở phương Tây, các cá nhân nhấn mạnh tính độc lập.
Một khác biệt lớn là ở Việt Nam, con cái thường chu cấp cho cha mẹ khi về già. Trong khi ở phương Tây, mỗi cá nhân phải tự tiết kiệm cho tuổi hưu, học hành và y tế của mình.
Trong văn hóa hẹn hò, ông Gray nhận thấy đàn ông Việt thường chi trả phần lớn các khoản trong mối quan hệ như cách thể hiện ổn định tài chính và tình cảm, trong khi ở phương Tây, phụ nữ sẵn sàng chia sẻ chi phí để khẳng định sự độc lập.
PGS. TS Phạm Ngọc Trung, nguyên trưởng khoa Văn hóa phát triển, Học viện Báo chí và Tuyên truyền đồng quan điểm với ông William Gray. Theo ông, trong gia đình Việt người quản lý tài chính là vợ. "Đàn ông xây nhà, đàn bà xây tổ ấm", phụ nữ Việt thường vun vén gia đình, chăm lo, quán xuyến mọi thứ, kể cả chi tiêu. Với những gia đình đa văn hóa thường có nhiều khác biệt. Trong đó, việc quản lý, chi tiêu là vấn đề dễ gây mâu thuẫn.
"Người nước ngoài thường có thu nhập cao nên đòi hỏi cuộc sống chất lượng cao. Quá kiểm soát tài chính thu nhập cũng sẽ khiến mối quan hệ hôn nhân dễ rạn nứt", ông Trung bổ sung.
Richard Peter, 42 tuổi, người Anh, cũng gặp những cú sốc tương tự khi kết hôn với Hồng Vân, 34 tuổi, ở quận Tân Phú, TP HCM. Nhưng may mắn, vợ chồng anh vượt qua được những bất đồng.
Trước khi lấy vợ, anh sống với mục tiêu hưởng thụ, có bao nhiêu tiêu bấy nhiêu. Sau kết hôn, chàng trai vẫn thoải mái với mức thu nhập cao. "Còn vợ tôi lúc nào cũng ghi chép từng khoản đã chi, nghĩ đủ cách đến tiết kiệm khiến tôi khó chịu", Richard nói.
Suy nghĩ của anh đã thay đổi khi ngày càng có nhiều khoản phải chi từ sắm sửa nhà cửa, ăn đám giỗ, đám hỏi, tiệc quanh năm. Nhất là Tết đến, vợ chồng anh phải dành khoảng vài chục triệu đồng để biếu tặng nhà ngoại từ bố mẹ, anh em, họ hàng. "Ở nước tôi con cái, cha mẹ đều phải tự lo cho bản thân. Cưới vợ Việt tôi cảm nhận được gánh nặng trách nhiệm", Richard nói.
Khi có con đầu lòng, nhiều khoản chi phí phát sinh, Richard thấy thương vợ hơn khi phải sống dè xẻn để lo cho con ăn, học.
Sau khi bàn bạc, anh đã nghe vợ thực hiện phương án cả hai dùng chung tài khoản ngân hàng, lương chồng cũng gửi vợ quản lý. Điều này giúp anh không cảm thấy bị kiểm soát tài chính. Khi cần chi tiêu, cả hai đều thông báo hoặc hỏi ý kiến nhau.
"Nhờ vậy, hai năm sau kết hôn, vợ chồng tôi đã mua được nhà, tôi thực sự bất ngờ vì sự tính toán, chi tiêu khéo léo của vợ", chàng rể người Anh nói.
Richard cũng đã học cách tiết kiệm từ những điều nhỏ nhặt. Anh biết trả giá khi đi chợ, cân nhắc bàn bạc với vợ khi mua đồ có giá trị. "Để vợ là "tay hòm chìa khóa" đã giúp gia đình tôi êm ấm, hạnh phúc suốt hơn 5 năm qua", người đàn ông 42 tuổi nói.
Chuyên gia William Gray cho rằng để giảm xung đột tài chính trong hôn nhân đa văn hóa, vợ chồng cần hiểu chuẩn mực văn hóa về quản lý tiền bạc của nhau. Cả hai phải tìm điểm cân bằng để sống thoải mái, bao gồm vai trò trong gia đình, như một người là trụ cột tài chính, người kia quán xuyến sinh hoạt, hoặc cả hai cùng đi làm nhưng tôn trọng vai trò của nhau.
Ông nhấn mạnh việc thẳng thắn trao đổi về tiền bạc là rất quan trọng, bởi thực tế cho thấy hôn nhân ít nguy cơ ly hôn hơn khi vợ chồng cởi mở chia sẻ và hợp tác. Các gia đình cần thống nhất mức độ tham gia của người thân hai bên trong kế hoạch tài chính. Người Việt có truyền thống chia sẻ rộng rãi với gia đình lớn, ví dụ cho vay, hỗ trợ hay, trong khi ở phương Tây, mỗi cá nhân tự lo tài chính cá nhân, nên việc trao đổi thẳng thắn giúp tránh hiểu lầm và mâu thuẫn.
Sau nhiều mâu thuẫn, James nói chính tình yêu của vợ, bố mẹ vợ đối với anh khiến anh muốn sống trách nhiệm và vun vén hơn. Chàng trai người Anh xúc động mỗi lần bố mẹ tới nhà đều nấu sẵn đồ ăn ngon, dành thời gian chăm cháu giúp. Thậm chí họ còn ngỏ ý góp tiền cho vợ chồng anh mua nhà khi thấy cả hai phải đi thuê.
"Tôi nhận ra hạnh phúc của người Việt là được nhìn con cái trưởng thành và sống đủ đầy", James nói. Điều này khiến chàng rể Tây quyết tâm cùng vợ lập kế hoạch chi tiêu, trong đó luôn có một khoản dành riêng cho gia đình hai bên.
"Vượt qua rào cản văn hóa, giải quyết được mâu thuẫn tài chính khiến vợ chồng tôi hạnh phúc và trân trọng nhau hơn", anh nói.
Nga Thanh - Ngọc Ngân
