Thuyết "Internet chết" từng được nhiều lần đề cập, cho rằng nội dung trên mạng phần lớn do máy móc tạo ra, không phải con người, từ các bài đăng trên Reddit đến tài khoản trên nền tảng mạng xã hội Facebook, Instagram, X... Giả thuyết cũng cho rằng thuật toán sẽ sắp xếp để người dùng nhìn thấy nội dung loại này thường xuyên hơn, làm giảm khả năng tương tác trực tuyến với người thật.
Ảnh: Medium
Nguồn gốc của thuyết "Internet chết" rất khó xác định, nhưng có ý kiến cho rằng nó bắt đầu từ bài đăng của người dùng IlluminatiPirate trên diễn đàn Agora Road’s Macintosh Cafe, phát triển dựa trên ý tưởng của một người dùng khác. Trong đó, IlluminatiPirate đặt giả thuyết bot "nắm quyền kiểm soát" từ năm 2016, khi một số cuộc trò chuyện kỳ lạ xuất hiện trên diễn đàn trực tuyến khét tiếng 4chan.
"Internet chết" ban đầu chỉ là một giả thuyết không có căn cứ, nhưng dần thu hút chú ý khi được các ấn phẩm nổi tiếng như The Atlantic đề cập năm 2021 và được thảo luận sôi nổi trên nhiều nền tảng như Reddit. Năm 2022, tỷ phú Elon Musk "đổ thêm dầu vào lửa" khi tuyên bố 90% phản hồi trong một bài đăng của ông trên Twitter (trước khi đổi thành X) đến từ tài khoản bot. Ông khẳng định Twitter về cơ bản là trang trại bot khổng lồ, gây tranh cãi lớn trong quá trình tỷ phú mua lại mạng xã hội này.
Theo Mashable, những năm qua, bot dưới nhiều hình thức khác nhau được dùng cho "SEO mũ đen" - chiến lược vi phạm nguyên tắc của công cụ tìm kiếm nhằm đạt thứ hạng cao, chiến dịch thông tin sai lệch và cả tội phạm mạng kiểu cũ.
Ngày nay, ngoài bot do AI điều khiển, thuyết "Internet chết" còn phát triển thêm với khái niệm rác AI (AI slop) - thuật ngữ chỉ nội dung AI đơn giản, kém chất lượng, được sản xuất hàng loạt, ví dụ meme Ghibli, video động vật, video giả về con của người nổi tiếng. Chúng phổ biến trên nhiều nền tảng như Facebook, TikTok, YouTube, X. Kết quả, Internet tràn ngập nội dung AI chất lượng thấp, đôi khi mang tính thao túng với những bình luận, lượt thích giả mạo từ bot.
Viễn cảnh "Internet chết" được đánh giá còn xa vời, nhưng bot đã trở thành vấn đề dai dẳng trên mạng xã hội đến mức có nhiều nghiên cứu nghiêm túc về chúng, nhiều bản hướng dẫn cũng được soạn ra nhằm giúp mọi người nhận biết đang tranh luận với người thật hay bot AI.
Không ai nắm rõ có bao nhiêu tài khoản bot trên mạng xã hội vì mọi nền tảng đều giữ kín số liệu. Tuy nhiên, theo nghiên cứu từ công ty bảo mật dữ liệu Imperva, hơn một nửa lưu lượng truy cập Internet năm 2024 không phải từ con người, trong đó 37% là bot xấu - tăng 5% so với 2023.
Tháng 4, tài khoản Grok, chatbot do công ty xAI của Musk phát triển, đăng bài trên X về vấn đề này: "Con số chính xác không được công bố, nhưng ước tính năm 2024 cho thấy có hàng trăm triệu bot trên X, có thể lên tới 300-400 triệu trong số 650 triệu người dùng. Một nghiên cứu tháng 1/2024 phát hiện 64% tài khoản có thể là bot, và báo cáo năm 2025 cho thấy không có sự sụt giảm rõ rệt bất chấp các đợt thanh lọc".
"Chúng đang thay đổi cấu trúc xã hội", Hagai Shechter, CEO của FraudLogix, nhận xét với Kare11 hồi tháng 5. "Chúng thay đổi cách mọi người cảm nhận và suy nghĩ về một số thứ". Công ty Fraudlogix theo dõi hoạt động trên Internet để thông báo cho các nhà quảng cáo khi lượt nhấp vào quảng cáo hoặc trang web của họ đến từ người thật.
Shechter cho biết, bot xấu hiện phát triển mạnh, có thể suy nghĩ, học hỏi và trò chuyện. "Hãy tưởng tượng bạn ở trong căn phòng với 1.000 người, có người nói điều gì đó và cả đám đông bắt đầu vỗ tay. Điều này phần nào tác động đến cảm nhận của bạn. Bạn có thể nghĩ người kia nói đúng", Shechter nhận định.
Sam Altman, CEO OpenAI, thậm chí lo ngại thuyết "Internet chết" đang trở thành sự thật. "Trước đây tôi chưa bao giờ coi trọng thuyết 'Internet chết', nhưng có vẻ hiện nay, nhiều tài khoản Twitter thực sự do mô hình ngôn ngữ lớn (LLM) điều hành", ông viết trên X ngày 4/9.
Thu Thảo tổng hợp
