WindRunner sẽ được thiết kế dưới dạng máy bay cánh cố định. Ảnh: Radia
WindRunner là dự án máy bay lớn nhất thế giới đang trong quá trình phát triển nhưng chế tạo nó không phải những tên tuổi lớn như Airbus, Boeing hay Lockheed mà là công ty mới xuất hiện - Radia. Doanh nhân kiêm kỹ sư hàng không Mark Lundstrom thành lập Radia năm 2016 nhằm mở rộng quy mô ngành công nghiệp điện gió trên đất liền.
Theo WEF, cánh turbin gió lắp đặt ngoài khơi có thể đạt tới 100 m hoặc hơn, lớn hơn nhiều so với cánh turbine trên đất liền (thường chỉ khoảng 70 m). Nguyên nhân chênh lệch nằm ở khó khăn trong vận chuyển vật thể lớn như vậy từ nhà máy đến địa điểm xa xôi trên đồng bằng hoặc cao nguyên, dẫn đến hạn chế tiềm năng kinh tế của điện gió trên đất liền. Nếu có thể giải quyết vấn đề, Lundstrom cho rằng cánh quạt dài hơn sẽ giúp trang trại điện gió trên đất liền sản xuất nhiều năng lượng với chi phí thấp hơn.
Hiện nay, công ty Radia trụ sở tại Boulder, Colorado đã huy động hơn 150 triệu USD và thu hút nhiều cố vấn nổi tiếng để đưa ra giải pháp tiềm năng là máy bay WindRunner giúp vận chuyển cánh turbine gió khổng lồ dễ dàng hơn, góp phần cách mạng hóa sản xuất điện gió trên đất liền.
Trước WindRunner, máy bay chở hàng Antonov An-225 Mriya 6 động cơ từng là máy bay lớn nhất thế giới nhưng bị phá hủy trong giai đoạn đầu của chiến sự Nga - Ukraina năm 2022. Các đối thủ một thời của An-225 trong lĩnh vực vận tải như Boeing C-17 Globemaster, Lockheed C-5 Galaxy và Antonov An-124 "Ruslan" đều đã ngừng sản xuất.
Thách thức đầu tiên mà công ty Radia phải đối mặt là cỗ máy khổng lồ này phải có khả năng di chuyển trên đường băng của các sân bay có sẵn cũng như hoạt động trên đường băng tương đối ngắn xây cạnh trang trại điện gió. Bản thân Radia chưa từng có kinh nghiệm chế tạo máy bay trước đây. Lundstrom tập hợp một đội ngũ giàu kinh nghiệm để thiết kế thông số kỹ thuật của máy bay trước khi được công bố dự án tại Triển lãm Hàng không Quốc tế Farnborough năm 2024. Họ quyết định chọn một mẫu máy bay đồ sộ cánh cố định.
Đặc điểm nổi bật nhất của WindRunner là cánh thẳng lớn, cần thiết để cất cánh và hạ cánh trên đường băng ngắn chuẩn bị nhanh. Theo Flight Global, nếu được sản xuất, phương tiện sẽ dài 108 m và có sải cánh 80 m, sở hữu khoang hàng lớn gấp 6 lần Antonov An-225. Nó sẽ có tiết diện lớn nhất trong tất cả máy bay chở hàng hạng nặng đã được chế tạo. WindRunner có thể chở ba cánh turbine gió dài 80 m, hai cánh dài 95 m hoặc một cánh dài 105 m, hạ cánh trên đường băng không trải nhựa dài 1.800 m. Nhưng WindRunner chỉ có thể nâng 72.500 kg và bay 2.000 km, do đó bị giới hạn trong các chuyến bay ở Bắc Mỹ, châu Âu hoặc Nam Mỹ.
Để biến tham vọng thành hiện thực, Lundstrom và cộng sự tập hợp nhiều nhà cung cấp có kinh nghiệm, bao gồm Leonardo của Italy cho thân máy bay, Aernnova của Tây Ban Nha cho cánh và giá động cơ, AFuzion của Mỹ để giám sát tính năng an toàn. Tuy nhiên, việc thiếu nhà cung cấp động cơ đặt ra câu hỏi về tính khả thi của dự án.
Một số nhà quan sát tỏ ra thận trọng về triển vọng sản xuất WindRunner. Theo nhà bình luận hàng không Chris Pocock, WindRunner không có tầm bay xuyên Đại Tây Dương, do đó không hấp dẫn từ góc độ máy bay chở hàng ngoại cỡ.
Cho đến nay, Radia mới chỉ thử nghiệm một mô hình WindRunner kích thước rất nhỏ trong đường hầm gió. Giống như những nhà sản xuất hàng không và công ty khởi nghiệp khác, Radia muốn đẩy nhanh tốc độ và giảm chi phí của quá trình phát triển để xin chứng nhận an toàn bay. Việc sử dụng công cụ thiết kế kỹ thuật số sẽ cho phép công ty tiến hành bước tiếp theo là xây dựng một số máy bay thử nghiệm kích thước đầy đủ với chuyến bay đầu tiên dự kiến diễn ra cuối thập kỷ này và tiến thẳng tới sản xuất. Tuy nhiên, xin cấp phép vẫn là một quá trình khó khăn đối với bất kỳ nhà sản xuất máy bay, chưa kể một công ty mới như Radia.
An Khang (Theo BBC, WEF, Flight Global)
