Mô phỏng một vệ tinh lao qua khí quyển Trái Đất. Ảnh: ESA
Hơn nửa thế kỷ sau khi phóng, tàu Sao Kim Kosmos 482 siêu cứng của Liên Xô sắp rơi mất kiểm soát trở lại Trái Đất vài tuần tới. Điều này dấy lên lo ngại do các nhà khoa học không thể xác định nơi nó rơi xuống. Được thiết kế để tồn tại trong điều kiện khí quyển khắc nghiệt của Sao Kim, nhiều bộ phận của tàu có thể vượt qua hành trình trong khí quyển Trái Đất và đâm xuống mặt đất, theo Interesting Engineering.
Marco Langbroek, nhà theo dõi vệ tinh ở Hà Lan, cho biết module đổ bộ của nhiệm vụ Kosmos 482 có thể hồi quyển vào tuần thứ hai của tháng 5. Nhiều khả năng nó sẽ nguyên vẹn sau khi xuyên qua khí quyển Trái Đất. Dù nguy cơ đối với người dân khá thấp, các chuyên gia không loại trừ hoàn toàn mối đe dọa.
Được phóng ngày 31/3/1972, nhiệm vụ Kosmos 482 tìm cách đưa tàu đổ bộ tới Sao Kim. Tuy nhiên, tàu không thể thoát khỏi quỹ đạo Trái Đất bởi tầng trên Blok L ngừng hoạt động sớm do thiết bị cài giờ sai. Kết quả, con tàu vẫn ở trên quỹ đạo Trái Đất. Tàu vũ trụ tách thành bốn mảnh sau khi phóng, trong đó hai mảnh nhỏ hơn rơi trở lại khí quyển và đáp xuống Ashburton, New Zealand hai ngày sau đó. Module hạ cánh nặng khoảng 495 kg vẫn quay quanh Trái Đất sau khi nhiệm vụ thất bại. Xét theo khối lượng, Langbroek đánh giá nguy cơ tương đương một vụ va chạm thiên thạch. Dựa trên mô hình hồi quyển, ông ước tính tốc độ rơi của con tàu là 65-70 m/s, theo Space.
Dự đoán chính xác thời gian tàu vũ trụ hồi quyển vẫn khó khăn. Langbroek ước tính mốc rơi vào 10/5, dù dự đoán sẽ chính xác hơn khi gần thời điểm đó. Nguyên nhân không chắc chắn chủ yếu do giai đoạn hoạt động mạnh hiện nay của Mặt Trời khiến khí quyển Trái Đất nóng lên và giãn nở, làm tăng lực cản, dẫn tới vật thể trên quỹ đạo giảm độ cao nhanh hơn.
Dự đoán nơi mảnh vỡ còn sót lại rơi xuống cũng khó khăn. Vị trí phụ thuộc vào thời khắc chính xác tàu hồi quyển và bắt đầu vỡ. Thông thường, các mảnh vỡ có khả năng rơi xuống vùng biển hẻo lánh. Do kết cấu chắc chắn, nếu rơi trên mặt đất, tàu Kosmos 482 có thể cung cấp thông tin giá trị về độ bền của vật liệu sau thời gian dài trong không gian.
Năm 2018, nhà thiên văn học người Nga Pavel Shubin ước tính tàu vũ trụ có thể rơi xuống Trái Đất khoảng năm 2023-2025. Phân tích kỹ hơn sau đó cho khả năng cao nhất trong năm 2025-2026.
Từ khi bắt đầu kỷ nguyên vũ trụ cuối thập niên 1950, hàng nghìn vệ tinh được phóng lên quỹ đạo. Trong khi nhiều vệ tinh hoàn thành nhiệm vụ, nhiều tàu ngừng hoạt động, khiến vấn đề rác thải vũ trụ gia tăng. Theo Cơ quan Vũ trụ châu Âu, khoảng 3.000 vệ tinh chết giống Kosmos 482 đang quay quanh Trái Đất, trở thành mối đe dọa tiềm ẩn đối với sự an toàn của con người.
An Khang (Theo Interesting Engineering, Space)
