Mô phỏng phương tiện Starship của SpaceX hạ cánh trên Mặt Trăng. Ảnh: SpaceX
Quyền giám đốc Sean Duffy hôm 20/10 cho biết NASA không hài lòng với tiến độ phát triển tên lửa Starship của SpaceX và đang thay đổi cách tiếp cận. Trong cuộc phỏng vấn với CNBC, Duffy, Bộ trưởng Giao thông vận tải kiêm quyền giám đốc NASA, chia sẻ cơ quan này sẽ "không chờ đợi một công ty duy nhất" khi thúc đẩy chương trình Artemis để đưa phi hành gia lên Mặt Trăng. "SpaceX có hợp đồng cho Artemis III. Vấn đề là họ đang chậm trễ. Họ đã lùi tiến độ và chúng tôi đang chạy đua với Trung Quốc. Tổng thống và tôi muốn lên Mặt Trăng trong nhiệm kỳ này, vì vậy tôi sẽ mở rộng các hợp đồng. Tôi sẽ để các công ty vũ trụ khác như Blue Origin cạnh tranh với SpaceX", ông Duffy nói.
Trước đó, vào tháng 4/2021, NASA ký với công ty SpaceX của Elon Musk hợp đồng trị giá 2,9 tỷ USD để cung cấp tàu đổ bộ đầu tiên chở phi hành đoàn lên Mặt Trăng trong chương trình Artemis. Đây là tầng trên cải tiến của siêu tên lửa Starship do SpaceX sản xuất, dự kiến đưa các phi hành gia lên Mặt Trăng trong nhiệm vụ Artemis 3 sắp tới.
Công ty Blue Origin được thành lập bởi tỷ phú Jeff Bezos của Amazon, giành được hợp đồng chế tạo hệ thống hạ cánh Artemis Human Landing System năm 2023 với trị giá 3,4 tỷ USD. Công ty dự định hoàn thành hợp đồng với tàu đổ bộ Blue Moon, dự kiến ra mắt trên nhiệm vụ Artemis 5. Musk bày tỏ sự hoài nghi liệu Blue Origin có thể đẩy nhanh tiến độ đủ để sẵn sàng cho nhiệm vụ chở người lên Mặt Trăng trước SpaceX bởi "Blue Origin chưa bao giờ chở hàng lên quỹ đạo, chưa nói đến Mặt Trăng".
Tiến độ của nhiệm vụ Artemis 3 bị trì hoãn nhiều lần trong vài năm qua, không chỉ vì Starship vẫn đang trong giai đoạn thử nghiệm mà còn do các vấn đề với bộ đồ phi hành gia, tàu Orion của NASA và nhiều công nghệ khác. Tàu Orion sẽ đưa các phi hành gia Artemis vào quỹ đạo Mặt Trăng, tại đó tàu đổ bộ chở họ hạ cánh xuống bề mặt thiên thể. Ngày phóng ban đầu được đặt ra vào cuối 2024 nhưng bị dời đến năm 2025, tháng 9/2026 và sau đó là giữa năm 2027. Hiện nay, NASA đang xem xét tiến độ muộn hơn là năm 2028.
Chương trình Artemis đã có một lần phóng thành công là nhiệm vụ Artemis 1 đưa tàu Orion không người lái tiến vào và ra khỏi quỹ đạo Mặt Trăng cuối năm 2022. NASA đang chuẩn bị cho nhiệm vụ Artemis 2, phóng 4 người trong một hành trình 10 ngày quanh Mặt Trăng vào tháng 2 năm sau. Tính đến nay, tên lửa Starship của SpaceX đã thực hiện 11 chuyến bay thử nghiệm dưới quỹ đạo. Hai lần phóng gần đây nhất diễn ra vào ngày 26/8 và 13/10, đều thành công.
Trung Quốc cũng đang tiến hành kế hoạch bay lên Mặt Trăng, dự định đưa phi hành gia lên vệ tinh tự nhiên của Trái Đất vào năm 2030 và đạt nhiều bước tiến trên lộ trình hoàn thành mục tiêu. Từ sau nhiệm vụ Apollo 17 của NASA vào tháng 12/1972, chưa có bất kỳ quốc gia nào đưa người đặt chân lên Mặt Trăng.
An Khang (Theo Space, Guardian, CNBC)
