Theo nghiên cứu công bố trên tạp chí Nature Climate Change tuần này, hàng nghìn sông băng sẽ biến mất mỗi năm trong vài thập kỷ tới nếu các quốc gia không tích cực hành động chống biến đổi khí hậu. "Kết quả nghiên cứu của chúng tôi nhấn mạnh tính cấp thiết của các chính sách khí hậu tham vọng", nhà nghiên cứu sông băng Lander Van Tricht tại Viện Kỹ thuật Liên bang Thụy Sĩ (ETH Zurich), tác giả chính của nghiên cứu, cho biết.
Trong khi các nhà khoa học thường tập trung vào sự sụt giảm khối lượng và diện tích của sông băng lớn, Van Tricht cùng đồng nghiệp đặt mục tiêu xác định xem có bao nhiêu sông băng tan chảy mỗi năm trong thế kỷ này. Sự tan chảy của các sông băng nhỏ lẻ ít ảnh hưởng đến mực nước biển hơn sông băng lớn, nhưng việc chúng biến mất có thể gây tổn hại đáng kể đến ngành du lịch hoặc văn hóa địa phương.
Động băng phía trước sông băng Morteratsch ở Thụy Sĩ hồi tháng 10. Ảnh: Lander Van Tricht
Nhóm nghiên cứu phân tích hình dạng 211.490 sông băng từ dữ liệu vệ tinh trong một cơ sở dữ liệu toàn cầu để xác định "đỉnh điểm tuyệt chủng sông băng" - năm có số lượng sông băng biến mất nhiều nhất. Hiện nay, thế giới mất đi khoảng 1.000 sông băng mỗi năm, nhưng nghiên cứu mới cảnh báo tốc độ này sẽ còn tăng nhanh hơn nữa.
Van Tricht cùng đồng nghiệp sử dụng mô hình máy tính để mô phỏng sông băng trong nhiều kịch bản ấm lên toàn cầu khác nhau, từ mức tăng 1,5 độ C đến 4 độ C so với thời kỳ tiền công nghiệp.
Kết quả, ngay cả khi sự ấm lên toàn cầu được giới hạn ở 1,5 độ C - ngưỡng mà các quốc gia cam kết theo đuổi trong Hiệp định Paris nhằm tránh tác động tồi tệ nhất của biến đổi khí hậu, số lượng sông băng biến mất hàng năm cũng sẽ đạt đỉnh 2.000 vào năm 2041. Với tốc độ này, đến năm 2100, thế giới chỉ còn 95.957 sông băng, tức chưa đến một nửa so với hiện nay.
Tuy nhiên, Liên Hợp Quốc cảnh báo rằng sự ấm lên toàn cầu đang trên đà vượt 1,5 độ C trong vài năm tới. Nhiều dự báo cho thấy, theo chính sách hiện nay của các chính phủ, mức nhiệt có thể tăng 2,7 độ C. Với kịch bản này, khoảng 3.000 sông băng sẽ biến mất mỗi năm trong giai đoạn 2040-2060. Đến năm 2100, thế giới chỉ còn 43.852 sông băng, bằng 1/5 hiện nay.
Trường hợp xấu nhất, mức nhiệt tăng 4 độ C, sẽ có tới 4.000 sông băng biến mất mỗi năm khoảng giữa thế kỷ này. Đến cuối thế kỷ, số lượng sông băng giảm chỉ còn 9%, tương đương 18.288 sông băng.
Sự sụt giảm này sẽ gây hậu quả nghiêm trọng. Các sông băng là nguồn nước thiết yếu cho nhiều cộng đồng, ngoài ra còn là điểm thu hút khách du lịch và nhiều khu nghỉ dưỡng trượt tuyết phụ thuộc vào chúng. Chúng cũng có ý nghĩa văn hóa sâu sắc với các cộng đồng vì gắn liền với truyền thống địa phương.
Thu Thảo (Theo AFP, CNN)
