Nhóm nghiên cứu ở Trường Y Yale từng khôi phục hoạt động tế bào ở não lợn chết. Ảnh: AOL
Cách đây khoảng 5 năm, nhà khoa học thần kinh Zvonimir Vrselja ở Trường Y Yale và đồng nghiệp gây sốc cho cộng đồng y khoa với thí nghiệm đột phá. Họ lấy não từ đầu một con lợn trong lò mổ và rút hết oxy ở nhiệt độ phòng trong 4 giờ. Sau đó, họ nối bộ não với máy hồi sức và hồi sinh nó ở mức độ nhất định, theo Popular Mechanics.
Hệ mạch máu của bộ não sống là mạng lưới mạch máu vận chuyển máu giàu dưỡng chất và oxy tới não thông qua động mạch và mao mạch. Vì vậy, các nhà nghiên cứu sử dụng cỗ máy có tên BrainEx của họ để bơm hỗn hợp chất bảo quản và thuốc vào não lợn chết, nhắm vào những đường dẫn thường bị phá hủy do mất oxy. Hỗn hợp chứa chất thay thế máu chứa phân tử cân bằng độ pH trong tế bào, thuốc ngăn phản ứng miễn dịch thái quá và chất kháng sinh.
Một số thay đổi đáng chú ý diễn ra trong thí nghiệm. Vỏ não màu xám chuyển thành màu hồng. Tế bào não khôi phục sản xuất protein. Neuron bắt đầu thể hiện dấu hiệu của hoạt động trao đổi chất như tế bào sống. Bộ não một lần nữa thực hiện những chức năng tế bào cơ bản, ngoại trừ nhận thức. Tuy nhiên, nhóm nghiên cứu theo dõi quá trình này cho biết bộ não không còn trông như đã chết. Kết quả này "đi ngược mọi thứ chúng tôi biết về cái chết", tiến sĩ Lance Becker, chuyên gia về hồi sức, ngừng tim và chăm sóc bệnh nhân nguy kịch, cho biết.
Sau khi thử nghiệm trên lợn, Vrselja và đồng nghiệp hiện nay đang nghiên cứu não người hiến tặng với cỗ máy BrainEx. Đó là hoạt động phức tạp hơn so với thí nghiệm ở lợn và đặt ra nhiều hệ quả đạo đức. Đối với thí nghiệm ở lợn, các nhà nghiên cứu đảm bảo không có hoạt động não nào liên quan đến nhận thức xảy ra. Họ đưa thuốc an thần vào hỗn hợp để ngăn chặn hoạt động điện và kết thúc thí nghiệm sau 6 giờ, theo bài báo công bố năm 2019 trên tạp chí Nature. "Chúng tôi phải phát triển phương pháp mới để đảm bảo không có hoạt động điện nào xảy ra theo cách có tổ chức, có thể phản ánh nhận thức", Vrselja chia sẻ.
Khi làm việc với não người, ngăn chặn hoạt động nhận thức sẽ đòi hỏi nhiều sự chú ý hơn. Nếu bộ não người tiến gần tới nhận thức trong một thí nghiệm như vậy, hệ quả sẽ rất hóc búa, theo Hank Greely, chuyên gia pháp lý y sinh ở Đại học Stanford tại California.
Vrselja cho biết những gì nhóm nghiên cứu đạt được tính đến nay là một bước tiến quan trọng nhằm chứng minh chết não không phải là giai đoạn cuối cùng như chúng ta từng nghĩ, dấy lên hy vọng cứu sống những bệnh nhân ở ranh giới giữa sự sống và cái chết.
Đồng thời, các nhà nghiên cứu đã gặt hái một số thành công trong việc duy trì bộ não hoạt động tế bào tới 24 giờ để có thể thử nghiệm điều trị những hội chứng thần kinh. Họ hy vọng có thể giúp đỡ bệnh nhân mắc bệnh Alzheimer và Parkinson.
An Khang (Theo Popular Mechanics)
