Cậu học sinh lớp 12 trường THPT Nguyễn Thượng Hiền chia sẻ, từ khi biết đến chương trình "Đọc sách 100 giờ nhận 500.000 đồng" của quán hồi đầu tháng 10, ngày nào Cường cũng tranh thủ ghé đọc vài tiếng. Việt Cường đặc biệt yêu thích những tác phẩm văn học kinh điển bằng tiếng Anh như The Godfather (Bố già), Wuthering Heights (Đồi gió hú), vì mơ ước sau này trở thành một dịch giả chuyên nghiệp.
Việt Cường chăm chú đọc sách. Ảnh: Hoàng Yến.
SAM Art Books & Coffee, một chi nhánh của Bá Tân Sách, do anh Lê Bá Tân (37 tuổi) cùng bạn sáng lập, khai trương từ tháng 4 tại phường Bảy Hiền. Không chỉ là quán cà phê, nơi đây còn được xây dựng như một không gian đọc sách miễn phí và tổ chức nhiều hoạt động khuyến đọc.
Từ đầu tháng 10, anh Tân triển khai chương trình "Đọc sách đủ 100 giờ nhận 500.000 đồng tiền mặt". Chỉ trong tuần đầu tiên, 67 người đã đăng ký tham gia. Người đọc chỉ cần đăng ký trực tiếp tại quán, có thể mang theo sách riêng hoặc chọn từ tủ sách tại đây, miễn là sách giấy.
Giờ đọc được cộng dồn qua nhiều ngày cho đến khi đạt mốc 100 giờ. Trong suốt quá trình, khách không được sử dụng thiết bị điện tử, không hút thuốc, không ngủ và cần giữ trật tự để đảm bảo không gian yên tĩnh.
Minh Nhật, 27 tuổi, bên trong phòng đọc sách. Ảnh: Hoàng Yến.
"Nếu ai ngủ quên hay mải dùng điện thoại lâu quá, nhân viên sẽ nhắc nhở. Đây thực sự là một thử thách, ngay cả với tôi. Ở nhà tôi có thể đọc, nhưng ra quán thường bị cuốn vào công việc, tin nhắn. Việc thử đọc liên tục vài tiếng cũng là cách để rèn sự tập trung", anh Tân nói.
Theo anh Tân, khách đến quán không bắt buộc phải gọi nước. "Nếu mua nước thì tốt, không thì cũng không sao. Tôi muốn hướng đến học sinh, sinh viên. Chỉ cần các bạn chịu đọc là đủ", anh nói.
Tủ sách tại SAM có khoảng 4.000 quyển, được anh chọn lọc cẩn thận, thiên về văn học kinh điển, văn hóa, nghệ thuật và lịch sử. Ngoài thử thách đọc sách, quán còn tổ chức tặng sách mỗi chủ nhật, tọa đàm về văn hóa - lịch sử - nghệ thuật, hay chương trình giảm 50% đồ uống cho ai đến chơi piano hoặc đàn cổ tranh tại quán.
Trên tường quán treo một bức thư pháp của họa sĩ - nghệ nhân nhân dân Trương Hán Minh, chữ lớn là "Sam" - tên một loại lúa nước cổ tượng trưng cho sự bền bỉ của người Việt. Bên cạnh là bài thơ mô tả con rồng bay khỏi ao làng, vươn lên bầu trời, ẩn dụ cho tinh thần khai mở tri thức mà quán muốn gửi gắm.
Bức thư pháp mà anh Tân tâm đắc nhất ở quán. Ảnh: Hoàng Yến.
Minh Nhật, 27 tuổi, làm việc tự do, cũng đều đặn đến đọc từ ngày biết đến chương trình. "Giá trị không nằm ở tiền thưởng, mà ở việc rèn kỷ luật và sự tập trung. Mỗi ngày tôi đọc khoảng 3-4 tiếng, hai tuần là đủ 100 giờ", anh chia sẻ.
Còn Thanh Hảo, 25 tuổi, làm trong ngành du lịch, cho biết: "Trước đây mình thường mang sách theo, giờ không cần nữa vì ở đây nhiều sách hay. Mình thích nhất là những cuốn về lịch sử, văn hóa Việt. Quán có không gian yên tĩnh, dễ tập trung, nên tuần nào cũng ghé vài lần".
Hiện mỗi ngày quán đón khoảng 30-40 lượt khách, cuối tuần có thể hơn 100 người khi có sự kiện. "Lượt khách chỉ vừa đủ duy trì chi phí, tôi thấy vậy là đủ vì mục tiêu của tôi không phải kinh doanh, mà là lan tỏa văn hóa đọc", anh nói.
Thanh Hảo ngoài đọc sách còn đến đây để làm việc. Ảnh: Hoàng Yến.
Năm 2017, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định 329/QĐ-TTg phê duyệt Đề án phát triển văn hóa đọc trong cộng đồng đến năm 2020, định hướng đến năm 2030. Đề án này khẳng định phát triển văn hóa đọc là một trong những nội dung quan trọng của sự nghiệp phát triển văn hóa, giáo dục của đất nước.
Hưởng ứng đề án, nhiều quán cà phê tại các thành phố lớn đã triển khai những chương trình sáng tạo để khuyến khích văn hóa đọc. Một số quán áp dụng mô hình "góp sách - đổi đồ uống", thu nhận sách quyên góp từ khách hàng để gửi tặng trẻ em vùng xa. Cũng có những quán khác triển khai hình thức "trả tiền bằng sách", cho phép khách hàng sử dụng một cuốn sách mới hoặc cũ để đổi lấy đồ uống. Những cuốn sách này sau khi được phân loại sẽ được bổ sung vào tủ sách phục vụ cộng đồng.
Hoàng Yến
