Hai tuyến đường sắt đô thị trọng điểm tại Hà Nội là tuyến số 2 (Nam Thăng Long - Trần Hưng Đạo) và tuyến số 5 (Văn Cao - Ngọc Khánh - Láng - Hòa Lạc) đang được lên kế hoạch khởi công trong thời gian tới. Tuy nhiên, mỗi tuyến lại đang gặp vướng mắc riêng: tuyến số 2 chưa hoàn tất giải phóng mặt bằng, trong khi tuyến số 5 vẫn chưa hoàn thiện các thủ tục cần thiết để triển khai.
Đối với tuyến Nam Thăng Long - Trần Hưng Đạo, Ban Quản lý Đường sắt đô thị Hà Nội (MRB) đã mời tư vấn Nhật Bản trở lại từ tháng 2/2025 để hoàn thiện hồ sơ điều chỉnh dự án, dự kiến trình UBND thành phố phê duyệt trong tháng 7/2025. Tuy nhiên, công tác giải phóng mặt bằng hiện còn tồn tại nhiều điểm nghẽn. Phần đất nông nghiệp đã hoàn tất, song còn 187 hộ dân tại khu vực depot Xuân Đỉnh và 79 hộ dân thuộc dự án đường Nguyễn Văn Huyên kéo dài vẫn chưa được đền bù, giải phóng mặt bằng. Tình trạng này tiềm ẩn nguy cơ ảnh hưởng đến tiến độ triển khai gói thầu đoạn trên cao.
Với tuyến số 5 (Văn Cao - Ngọc Khánh - Láng - Hòa Lạc), đang trong giai đoạn chuẩn bị đầu tư gồm 10 gói thầu. Tuy nhiên, đến nay mới chỉ ký được hợp đồng với 1 gói, 9 gói còn lại vẫn đang hoàn thiện thủ tục. Việc phần lớn các gói thầu chưa hoàn tất có thể ảnh hưởng đến tiến độ khởi công toàn tuyến trong năm 2025 như mục tiêu đã đặt ra.
Trong khi đó, tuyến đường sắt đô thị đoạn Nhổn - ga Hà Nội ghi nhận tín hiệu tích cực hơn. Đoạn trên cao đã được đưa vào vận hành từ tháng 8/2025, đảm bảo an toàn kỹ thuật và khai thác. Riêng đoạn ngầm hiện đạt tiến độ 48,72%, nhà thầu cam kết sẽ hoàn thành cả hai ống hầm trong tháng 12/2025.
Ông Nguyễn Bá Sơn, Phó Trưởng Ban MRB, cho biết kế hoạch vốn năm 2025 được giao cho MRB là hơn 2.212 tỷ đồng. Trong 5 tháng đầu năm, tổng giá trị giải ngân các dự án đạt 21,5%. MRB hiện đang triển khai công tác chuẩn bị đầu tư đối với 10 tuyến đường sắt đô thị trong năm 2025 và sẽ tiếp tục với các tuyến còn lại trong năm 2026. Khi hoàn thành, các tuyến đường sắt này sẽ góp phần cải thiện đáng kể khả năng đi lại của người dân Thủ đô theo hướng hiện đại, thuận tiện và bền vững.
Tuyến metro Nhổn – ga Hà Nội đã vận hành đoạn trên cao từ tháng 8/2025. Đoạn ngầm đạt 48,72% tiến độ, dự kiến hoàn thành hai ống hầm trong tháng 12/2025
Trước thực trạng trên, UBND thành phố Hà Nội yêu cầu các đơn vị liên quan nghiên cứu quy hoạch tổng thể các tuyến đường sắt đô thị theo mô hình phát triển đô thị định hướng giao thông công cộng (TOD), đảm bảo sự đồng bộ trong triển khai. Quy hoạch hoàn chỉnh sẽ là căn cứ để lập dự án đầu tư, tổ chức đấu thầu, và phân định rõ phần việc sử dụng vốn ODA, vốn nhà đầu tư, cũng như các nhiệm vụ chuyển giao, khai thác và vận hành.
UBND thành phố cũng giao Sở Xây dựng chủ trì, phối hợp chặt chẽ với MRB và các đơn vị liên quan để phân công rõ trách nhiệm, tính toán đầy đủ các hạng mục công việc. Đồng thời, thành phố yêu cầu xem xét tăng tỷ lệ tham gia của nhà thầu trong nước, đẩy mạnh nội địa hóa công nghệ, thiết bị - phù hợp với chủ trương của Đảng, Nhà nước và định hướng phát triển công nghiệp quốc gia.
Đáng chú ý, Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội cũng đã thống nhất với đề xuất của MRB về việc khởi công depot Xuân Đỉnh vào tháng 10/2025 và khởi công toàn tuyến số 2 trong quý IV/2026.
Với tuyến số 5, lãnh đạo thành phố yêu cầu MRB khẩn trương rà soát, đẩy nhanh tiến độ, đảm bảo khởi công toàn tuyến trong năm 2025. Đồng thời, tập trung triển khai Đề án tổng thể phát triển hệ thống đường sắt đô thị Thủ đô và thực hiện Nghị quyết số 188 của Quốc hội. Thành phố cam kết đồng hành, tạo điều kiện thuận lợi nhất để các dự án được triển khai đúng tiến độ, đạt chất lượng cao nhất.
