5 tác phẩm được Hội Nhà văn Việt Nam tôn vinh tại giải thưởng gồm tác phẩm thơ "Yao" của tác giả Lý Hữu Lương, "Con người" của tác giả Phương Đặng, tác phẩm văn xuôi "Nắng Thổ Tang" của tác giả Đinh Phương, tác phẩm lý luận phê bình "Phê bình phân tâm học phía của những ám ảnh nghệ thuật" của tác giả Vũ Thị Trang và tác phẩm văn học dịch "Truyện Kiều" (dịch sang tiếng Anh) của tác giả Nguyễn Bình.
Tiếp nối nguồn mạch
Ông Nguyễn Bình Phương, Phó Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam, cho biết Giải thưởng Tác giả trẻ được trao dựa trên nguyên tắc: tôn trọng quyền sáng tạo, cởi mở trong thẩm định, khích lệ, ủng hộ những cá tính sáng tạo độc đáo nhằm phát hiện những tác giả tiềm năng của văn học trong tương lai nhưng cũng đòi hỏi tinh thần xây dựng nhân văn, ý thức cộng đồng và trách nhiệm xã hội của người sáng tác trẻ.
Trong số các tác giả trẻ đoạt giải, giới văn chương nhận xét tác giả Đinh Phương là cây bút tạo ấn tượng với cách viết rất riêng, đặc biệt. Dịch giả Quân Khuê đánh giá "Nắng Thổ Tang" là tiểu thuyết đáng đọc của năm bởi những áng văn níu chân người đọc. Còn như lời nhà văn Bảo Ninh, tác phẩm của Đinh Phương thú vị bởi "văn chương của anh được hình thành bằng chữ nghĩa rất hiện đại và một thứ tiếng Việt rất giỏi". Cũng vì những ấn tượng thú vị trong phong cách viết của mình mà Đinh Phương được giới văn chương đánh giá là "tác giả đương đại thú vị".
Tác phẩm “Nắng Thổ Tang” của tác giả Đinh Phương
Trong khi đó, tác giả Nguyễn Bình mới 20 tuổi, đang du học tại Mỹ, học ngành thiên văn học. Tuổi đời còn rất trẻ, còn đang là sinh viên nhưng Nguyễn Bình đã dịch tác phẩm "Truyện Kiều" của đại thi hào Nguyễn Du sang tiếng Anh. Bản dịch của Nguyễn Bình đã được những nhà thơ, dịch giả tên tuổi am hiểu văn học và văn hóa Việt Nam như Bruce Weigl đánh giá rất cao.
Ngoài Giải thưởng Tác giả trẻ, Giải thưởng Nhà văn trẻ - Hội Nhà văn TP HCM 2021 cũng gọi tên Trần Đức Tín (Khét) - một gương mặt mới của văn chương trẻ, với một phong cách thơ ấn tượng. Nhà thơ Lê Thiếu Nhơn - Trưởng Ban Nhà văn trẻ, Hội Nhà văn TP HCM - nhận định: "Thơ Khét có nhiều ý tưởng mới mẻ và chịu khó tìm tòi về ngôn ngữ". Trong thơ của Khét có nỗi niềm của người ly hương hoài xứ, có cả nỗi buồn về phận người. Kể từ giải thưởng Nhà văn trẻ được trao cho Trần Minh Hợp vào năm 2011, đây là lần đầu tiên giải được trao cho tác giả thơ. Lực lượng người viết trẻ ngày càng hùng hậu, chiếm lĩnh văn đàn và không phụ lòng mong mỏi, kỳ vọng của thế hệ nhà văn đi trước. Họ đã cùng nhau "làm nên chuyện" với văn chương".
Tác giả trẻ không cần nâng đỡ, chỉ cần đồng cảm
Không đoạt giải trong đợt vừa rồi nhưng những cái tên như Vĩnh Thông, Văn Thành Lê, Kim Hòa, Uông Triều, Cao Nguyệt Nguyên, Lê Quang Trạng... đều là những gương mặt nhà văn trẻ được kỳ vọng. Thế hệ văn chương kỳ cựu hy vọng vào lớp trẻ này như lời Chủ tịch Hội đồng Văn xuôi - Hội Nhà văn Việt Nam Dương Hướng nhận định. Trong số những nhà văn được tôn vinh tại giải Tác giả trẻ, có những tác giả là con nhà nòi, tiếp nối nguồn mạch văn chương của thế hệ trước như Phương Đặng là con gái của nhà thơ Đặng Huy Giang, còn Nguyễn Bình là con trai của nhà phê bình Nguyễn Hòa.
Một trong những vấn đề khiến giới văn chương lo ngại là văn chương đang rời xa đời sống và thế hệ trẻ có thể không tiếp nối được các thế hệ đi trước. Chia sẻ với truyền thông, nhà thơ Nguyễn Quang Thiều, Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam, cho rằng văn chương của tác giả trẻ có những sáng tạo mới mẻ. Những tác phẩm của họ vẫn theo chủ nghĩa nhân văn thường thấy nhưng được tỏ bày theo một cách thức mới. "Họ mang đến những tiếng nói mới nhưng vẫn chứa đựng giá trị nhân văn cao cả của người Việt Nam. Chúng tôi tin tưởng những nhà văn trẻ và đợi chờ họ bằng những trang viết của mình làm cho chủ nghĩa nhân văn lan tỏa trong mọi ngóc ngách của đời sống này. Tất cả những gì mà các nhà văn làm hôm nay cho trẻ em và cho thế hệ trẻ dù chỉ là một điều nhỏ bé cũng góp phần vào sự chuẩn bị trọng đại của cả đất nước cho một tương lai tốt đẹp" - nhà thơ Nguyễn Quang Thiều bày tỏ.
Trong khi đó, với Phó Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam Nguyễn Bình Phương, tác phẩm của đội ngũ tác giả trẻ ngày nay phong phú sắc màu từ ý tưởng, đề tài đến cách thức thể hiện. Đội ngũ nhà văn trẻ có nền tảng nhận thức và kiến thức căn bản, với sự càn lướt phóng khoáng của tuổi trẻ. Nhưng trên hết, họ sở hữu tài năng và đam mê sáng tạo.
Giới chuyên môn nhận định thế hệ tác giả trẻ có một điểm đặc biệt nổi bật là sự xông xáo, không lảng tránh bất cứ đề tài hay lĩnh vực xã hội nào. Chính vì vậy, đội ngũ tác giả trẻ đã tạo nên sự đa dạng trong việc tiếp cận, mổ xẻ và nhìn nhận đời sống thông qua tác phẩm của họ. Nhà văn Bảo Ninh cho rằng các tác giả trẻ hiện nay chỉ trẻ ở tuổi đời chứ không trẻ về văn chương. Đồng thuận với quan điểm này, giới chuyên môn nhận định tác giả trẻ hiện nay trẻ về tuổi đời nhưng về văn chương đã có độ chín.
