Chiều 29/5, cơ quan quản lý gửi công văn đề nghị các Bộ, ngành, tổ chức chính trị, ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố, lập danh sách đánh giá và tăng cường công tác bảo vệ, bảo quản, phát huy giá trị bảo vật quốc gia.
Các đơn vị tổng hợp thông tin gồm tên bảo vật, nơi lưu giữ, công tác trưng bày, bảo quản đã triển khai, phương án đảm bảo an ninh, an toàn và các đề xuất, kiến nghị, gửi về Bộ trước ngày 6/6.
Đối với bảo vật quốc gia hiện được lưu giữ tại di tích hoặc thuộc sở hữu tư nhân, cần xây dựng phương án bảo vệ cụ thể với từng món, được Sở Văn hóa địa phương thông qua và Ủy ban nhân dân cấp xã phân công thực hiện.
Tính đến tháng 1 năm nay, cả nước có 327 bảo vật quốc gia, được công bố trong 13 đợt. Theo luật di sản văn hóa, đây là các di vật, cổ vật có giá trị đặc biệt quý hiếm, tiêu biểu của đất nước về lịch sử, văn hóa, khoa học. Bảo vật quốc gia phân bổ khắp cả nước và tập trung nhiều ở các bảo tàng, di tích lớn, đình chùa tại một số địa phương như Hà Nội, TP HCM, Huế. Một cá nhân cũng lưu giữ bảo vật, sau khi thực hiện đầy đủ việc đăng ký hồ sơ, được cơ quan chuyên môn cấp tỉnh và bảo tàng hướng dẫn.
Ngai vàng triều Nguyễn ở điện Thái Hòa, Đại nội Huế, trước khi bị một người đàn ông đập gãy hôm 24/5. Ảnh: Cục Di sản văn hóa
Song song việc báo cáo, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đề nghị những đơn vị đang trưng bày bảo vật tăng cường công tác bảo vệ, có phương án chống trộm cắp, cháy nổ, thiên tai và các nguy cơ gây hư hại khác.
Về vấn đề bảo quản, cần ưu tiên đầu tư kinh phí cải tạo, nâng cấp công trình, hạ tầng kỹ thuật và trang thiết bị chuyên dụng dành cho kho, khu vực trưng bày. Quá trình có sự phối hợp chặt chẽ của các nhà khoa học trong lĩnh vực, căn cứ theo loại hình, chất liệu, tình trạng của từng bảo vật.
Với hiện vật độc bản buộc phải trưng bày, cần hạn chế khách tham quan tiếp cận, tác động trực tiếp; thường xuyên kiểm tra, ngăn chặn các tác nhân gây hại, định kỳ bảo quản, bảo dưỡng.
Trường hợp bảo vật có thể cất giữ, thay thế bằng bản phục chế, bản gốc phải được đặt ở nơi có thiết bị bảo quản, báo động chống trộm, ở vị trí cách xa khu vực có nguy cơ cháy nổ, ngập nước, trang bị camera kết nối với người được phân công bảo vệ.
Chỉ đạo được đưa ra sau Phó thủ tướng Mai Văn Chính yêu cầu kiểm điểm và xử lý trách nhiệm cá nhân, tổ chức để xảy ra vụ đập gãy bảo vật quốc gia ngai vàng triều Nguyễn. Phó thủ tướng yêu cầu các địa phương cùng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch xây dựng phương án phòng ngừa, không để xảy ra trường hợp tương tự.
Trưa 24/5, Hồ Văn Phương Tâm, 42 tuổi, ở phường Hương Long, quận Phú Xuân, TP Huế mua vé vào cổng Đại nội Huế. Tới điện Thái Hòa, Tâm có biểu hiện không bình thường, bị nhân viên bảo vệ mời ra phía hậu điện. Tuy nhiên, Tâm sau đó quay lại, lẻn vào khu vực trưng bày ngai vua triều Nguyễn. Anh ta la hét, bẻ gãy phần tựa phía trước tay bên trái của ngai vàng.
Người đàn ông phá hoại ngai vàng triều Nguyễn ở điện Thái Hòa. Video: Xuân Hoa
Để tránh việc Tâm manh động, đập phá các hiện vật trưng bày khác, nhân viên bảo vệ đã tiếp cận từ xa, nhắc nhở anh ta đi ra bên ngoài, đồng thời yêu cầu tăng cường lực lượng hỗ trợ. 12h10, Tâm bị khống chế.
Sự việc khiến dư luận bức xúc, đặt ra câu hỏi về công tác bảo quản bảo vật. Ngai vàng triều Nguyễn được đặt ở điện Thái Hòa là hiện vật độc bản mang nhiều giá trị lịch sử, văn hóa. Ngai cao 101 cm, rộng 72 cm, dài 87 cm. Phần đế dài 118 cm, rộng 90 cm, cao 20 cm. Phía trên ngai có bửu tán thếp vàng lộng lẫy. Tất cả được làm bằng gỗ sơn son thếp vàng. Tháng 1/2016, ngai vàng được công nhận bảo vật quốc gia.
Hà Thu
