Trong khuôn khổ Diễn đàn Báo chí toàn quốc 2025, phiên thảo luận thứ 10 chủ đề “Nghị quyết 18 và yêu cầu đổi mới nhân sự báo chí" diễn ra chiều 20/6. Đây là chủ đề đang rất nóng, thu hút sự quan tâm của đông đảo công chúng và những người làm nghề.
Với vai trò điều phối phiên thảo luận, ông Nguyễn Minh Đức, Tổng Biên tập Báo Hà Nội mới cho biết, Nghị quyết 18-NQ/TW không chỉ định hướng tinh giản bộ máy trong hệ thống chính trị mà còn là lời cảnh tỉnh mạnh mẽ đến các cơ quan báo chí trong việc đánh giá lại hiệu quả tổ chức và năng lực nhân sự. Bài toán đặt ra là làm sao để tinh gọn nhưng vẫn mạnh, làm sao để hiện đại hóa nhưng không đánh mất bản sắc báo chí cách mạng.
Theo ông Nguyễn Minh Đức, Nghị quyết số 18-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII đặt ra những định hướng chiến lược nhằm tinh gọn và nâng cao chất lượng hệ thống chính trị, trong đó nhấn mạnh việc tinh gọn bộ máy, nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, đặc biệt trong lĩnh vực báo chí. Ngành báo chí được yêu cầu xây dựng đội ngũ nhân sự “tinh” về chất lượng, “gọn” về số lượng, với năng lực chuyên môn cao và khả năng thích ứng nhanh với sự phát triển của công nghệ và truyền thông. Đây là nền tảng lý luận quan trọng để báo chí triển khai các giải pháp đổi mới nhân sự, hướng tới xây dựng một đội ngũ phóng viên, biên tập viên đa năng, sáng tạo, đáp ứng yêu cầu của thời đại.
Phiên thảo luận 10 với chủ đề "Nghị quyết 18 và yêu cầu đổi mới nhân sự báo chí". Ảnh: Khánh Hoà/TTXVN
Ông Nguyễn Minh Đức cho rằng, trong bối cảnh cách mạng công nghiệp lần thứ tư diễn ra sâu rộng, kỷ nguyên số đang làm thay đổi căn bản mọi lĩnh vực đời sống, báo chí đứng trước yêu cầu, thách thức và cơ hội chưa từng có. Sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ số, đặc biệt là trí tuệ nhân tạo, dữ liệu lớn, mạng xã hội và truyền thông đa phương tiện đã và đang đặt báo chí trước yêu cầu phải chuyển mình mạnh mẽ về nội dung, hình thức lẫn phương thức hoạt động.
Một trong những yếu tố then chốt để báo chí chuyển mình là việc đầu tư phát triển đội ngũ những người làm báo. Trong kỷ nguyên số, nhà báo không chỉ cần bản lĩnh chính trị vững vàng, đạo đức nghề nghiệp trong sáng mà còn phải thành thạo công nghệ, tác nghiệp đa phương tiện, hiểu tâm lý công chúng và có khả năng sáng tạo nội dung phù hợp từng nền tảng số... Như vậy, nhu cầu đào tạo lại và đào tạo liên tục trở thành yêu cầu cấp bách trong mọi cơ quan báo chí.
Chia sẻ kinh nghiệm cũng như khó khăn khi hợp nhất, Giám đốc Trung tâm Báo chí và Truyền thông thành phố Hải Phòng Phạm Văn Tuấn cho biết, Hải Phòng là địa phương thứ 3 hợp nhất, khi hợp nhất là giảm đầu mối. Khi hợp nhất báo in, báo hình, báo phát thanh, bên cạnh khó khăn về quản lý, còn có khó khăn liên quan đến cách thức tác nghiệp, thói quen tác nghiệp của phóng viên từng đơn vị. Các cơ quan, địa phương đang có phương án tái đào tạo để nâng cao chất lượng nguồn nhân lực.
Ông Nguyễn Văn Hoài, Tổng biên tập Báo Nông thôn ngày nay, điện tử Dân Việt trao đổi tại Phiên thảo luận. Ảnh: Khánh Hoà/TTXVN
Theo Tổng Biên tập Báo Nông thôn Ngày nay Nguyễn Văn Hoài, việc sáp nhập theo Nghị quyết 18 tạo không gian và động lực mới, giải quyết trì trệ cản trở mỗi cơ quan. Sau 3 tháng sáp nhập, mọi việc diễn ra rất tốt đẹp. Sáp nhập 2 cơ quan, phóng viên phải đa năng hơn như viết tin bài, làm sự kiện, làm kinh tế báo chí... Nếu trước đây một người chỉ đi viết bài, hiện nay phóng viên làm cả báo giấy, báo điện tử, nền tảng số, dẫn chương trình…
Tổng Biên tập Báo Văn hóa Nguyễn Anh Vũ cho rằng, việc sáp nhập có sự chuẩn bị nhưng luôn có sự xáo trộn, tác động như việc sắp xếp lại bộ máy, nhân sự, phân công phóng viên, tư duy lãnh đạo, điều hành, quan điểm làm nghề, văn hóa các tòa soạn khác nhau. Vì có sự cạnh tranh trong các mảng nên có sự tiến bộ trong từng tác phẩm; phát triển chuyển đổi số, đa phương tiện, đa nền tảng; kết hợp làm nội dung chuyên sâu với sự nhạy bén, phản ứng nhanh của báo điện tử. Theo ông Nguyễn Anh Vũ, việc bổ sung thêm nhân sự mở ra nhiều không gian và sự phát triển mới. Nghị quyết 18 tác động tích cực và kích thích tất cả cơ quan phải có sự phấn đấu thay đổi.
Tiến sỹ Phan Văn Kiền, Viện trưởng Viện Đào tạo Báo chí và Truyền thông - Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia Hà Nội nhấn mạnh, Nghị quyết 18 không phải là yêu cầu mà là cơ hội của các cơ quan. Việc tinh gọn không đơn thuần là giảm đầu mối mà giảm các việc trùng lặp. Khi giảm đầu mối, sự đa nhiệm trong các cơ quan báo chí, phóng viên cần tăng lên. Tòa soạn hội tụ ngày nay đòi hỏi phóng viên phải là người rất đa nhiệm…
Tại diễn đàn, các diễn giả cùng phân tích cơ hội và thách thức mà Nghị quyết 18 đặt ra cho báo chí. Các diễn giả đề cập đến chủ đề về đào tạo và đào tạo lại cán bộ báo chí, đáp ứng yêu cầu hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả...
Theo các diễn giả, việc tinh gọn và sắp xếp lại hệ thống báo chí trong cả nước, cùng yêu cầu cao về hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả đặt ra nhiều thách thức cho các cơ quan báo chí và người làm báo. Bối cảnh này đặt ra yêu cầu mới đối với các cơ sở giáo dục trong việc xây dựng nền tảng tri thức và kỹ năng cho các nhà báo, đào tạo và đào tạo lại đội ngũ người làm báo về kiến thức chuyên môn truyền thống, mở rộng kỹ năng công nghệ, đạo đức nghề nghiệp và tư duy sáng tạo trong môi trường số hóa, đặc biệt thúc đẩy nâng cao hiệu quả làm việc của các cơ quan báo chí.
Một nội dung được chú ý trong thảo luận là vai trò của công nghệ, đặc biệt trí tuệ nhân tạo. Ông Nguyễn Phong Anh, chuyên gia AI cho rằng, AI không thể thay thế hoàn toàn con người nhưng nếu không có định hướng đúng, AI sẽ làm xói mòn chất lượng và bản sắc thông tin. Theo ông Nguyễn Phong Anh, nhân sự báo chí cần được đào tạo song song hai năng lực, đó là kỹ thuật công nghệ và tư duy phản biện báo chí.
Kết thúc phiên thảo luận, ông Nguyễn Minh Đức tổng kết lại, đổi mới nhân sự trong báo chí không thể thực hiện một cách cơ học mà cần được dẫn dắt bởi tư duy chiến lược, gắn với các yếu tố đào tạo, công nghệ, văn hóa tổ chức và lãnh đạo tòa soạn. Nghị quyết 18 chính là cú hích để các cơ quan báo chí bước vào tiến trình cải tổ mạnh mẽ, vì một nền báo chí tinh gọn, hiện đại và bền vững hơn trong tương lai.
