Tôi muốn nói về Từ những ruộng rau ở nông trại Cúc Cu (NXB Kim Đồng, 2025), 1 trong 2 cuốn sách vừa giành giải thưởng Thiếu nhi Dế Mèn của cùng tác giả Dy Duyên.Bạn sẽ tìm thấy rất nhiều, từ cuốn sách rất đẹp của tác giả Dy Duyên do Đốm Đốm vẽ, nơi câu chuyện đầy ắp tưởng tượng thơ mộng được chắp cánh bởi những bức tranh xinh xắn, đưa bạn đến nông trại Cúc Cu mà theo đánh giá của các con vật ở đó, "chẳng có nông trại nào trên đời này tốt hơn để ở lại, và cũng chẳng có nông trại nào trên đời này tốt hơn để ghé thăm".
"Nông trại Cúc Cu" là nơi các bạn nhỏ, và cả người lớn vẫn còn "thiếu nhi" trong tâm hồn, được tắm gội trong bầu không khí thanh sạch, tươi nguyên với "hương nắng tươi mới, hương nhựa sống tràn trề trong những đường gân lá và hương dịu ngọt vương vấn ở rễ cây sau nhiều ngày chôn mình dưới mặt đất ẩm sương sớm". Đó là nơi người đọc được gặp gỡ những người bạn ngộ nghĩnh hồn nhiên không ngừng rèn luyện bản thân để trở thành phiên bản tốt hơn của chính mình.
Thế giới loài vật ngộ nghĩnh, hồn nhiên
Từ những ruộng rau ở nông trại Cúc Cu lấy nông trại Cúc Cu làm bối cảnh cho cuộc gặp gỡ của nhân vật thú vị vì một nhiệm vụ chung. Để có được một nông trại tuyệt vời với rau sạch và ngon, ông Cúc Cu có một bí quyết riêng: không dùng thuốc trừ sâu mà nuôi vịt.
Đội Siêu Vịt Trừ Sâu với tính kỷ luật cực cao làm nhiệm vụ bắt sâu cho nông trại. Cho đến một ngày, đội cần tuyển thêm Vịt, một con vật không ngờ đã xuất hiện. Làm sao một con Dơi lại vượt qua yêu cầu tuyển dụng dành cho Vịt?
“Từ những ruộng rau ở nông trại Cúc Cu” với phần minh họa rất đẹp
Dơi đã chinh phục được Đội Siêu Vịt Trừ Sâu ra sao? Vịt Siêu Nhân Đôi với những chiến công lẫy lừng, lại có nỗi sợ thầm kín với loài Dơi. Làm thế nào để Vịt Siêu Nhân Đôi vượt qua nỗi sợ hãi đó, chấp nhận sự tồn tại của loài khác giữa bầy đàn? Thư viện của bà Lò Xo chứa đựng bí mật thú vị gì bên trong? Còn có Mèo Vàng, đã học tập lao động thế nào để vượt qua mặc cảm không làm mà vẫn có ăn?
Sự xuất hiện của loài vật bí ẩn phá hoại ruộng rau mang theo những phát hiện mới mẻ, làm thay đổi cuộc sống ở nông trại ra sao? Nông trại Cúc Cu đã trở thành nơi những con vật khác loài gặp nhau, hiểu biết nhau, hiểu về kẻ khác và hiểu về bản thân, từ đó học được bài học về sự chung sống và chấp nhận khác biệt.
Dy Duyên đã xây dựng nên một thế giới nhân vật vô cùng đáng yêu, đặc biệt là hình ảnh bạn Dơi Sâu Bọ. Bạn Dơi bé nhỏ ấy có sự nhẫn nại phi thường và lòng yêu vô bờ với nông trại. Bởi vì yêu những ruộng rau, "nơi duy nhất nó muốn sống trong đời ở gần những ruộng rau", nên "việc duy nhất nó muốn làm trên đời là bảo vệ những ruộng rau ấy".
Tình yêu của Dơi Sâu Bọ hồn nhiên và dồi dào đến mức nếu phải nêu lý do cậu sẽ phải mất cả tuần, vì vậy mỗi ngày, mỗi ngày cậu chỉ có thể kể một chút thôi.
Đó cũng là những trang văn đẹp nhất của Dy Duyên, khi nhà văn nói về tình yêu của Dơi Sâu Bọ với nông trại, người đọc nhận ra tình yêu của cô với thế giới này. Bởi vì yêu, Dơi Sâu Bọ đã hành động để thay đổi cái nhìn của Đội Siêu Vịt Trừ sâu về loài Dơi, đã thay đổi tập tính để phù hợp với yêu cầu của công việc, thay đổi cả định kiến của anh Siêu Vịt Nhân Đôi, và cả, nhẫn nại dạy cho Mèo Vàng cách làm thế nào để bắt sâu.
Siêu Vịt Nhân Đôi cũng là một nhân vật mang lại nhiều cảm xúc thú vị cho người đọc. Hơn hẳn về sức mạnh và lòng can đảm, từng nện một con lửng, vặt đuôi một con cáo, buộc lưng một con rắn như buộc một sợi dây, Siêu Vịt Nhân Đôi như một "siêu anh hùng" huyền thoại của cả vùng Xúc Xắc.
Ấy vậy mà nó lại có một nỗi sợ không thể vượt qua: sợ Dơi. Nỗi sợ khiến nó hình dung về Dơi với "đôi tai quá cỡ kỳ dị, đôi mắt đen bí hiểm đầy toan tính, với hàm răng sắc bén, với móng vuốt nhọn hoắt, với cái lưỡi dài khó lường, và cánh". Vì sợ, Siêu Vịt Nhân Đôi đã tìm đến thư viện của bà Lò Xo, nhờ Chuột Đồng tìm cách đuổi Dơi Sâu Bọ đi, cuối cùng nó đã dám đối mặt với nỗi sợ và vượt qua.
Các nhân vật, dù nhỏ bé hay khổng lồ, bay trên trời hay ở trong lòng đất, đều mang theo những câu chuyện ngộ nghĩnh mà không kém phần sâu sắc. Dù có thể cần phải có một phiên dịch tài ba như Chuột Đồng để các con vật ở nông trại có thể hiểu được ngôn ngữ của một vị khách từ xa tới như Thỏ, nhưng sự tử tế, chân thành mới là nền tảng cho sự hiểu biết lẫn nhau.
Những thông điệp sâu sắc trong một câu chuyện dịu dàng
Các con vật trong thế giới nông trại Cúc Cu được đặt trong thử thách để hoàn thiện bản thân. Muốn tham gia vào Đội Siêu Vịt Trừ Sâu, ngoài thể hiện năng lực bắt sâu, Dơi Sâu Bọ phải thay đổi tập tính ngủ ngày. Đội Siêu Vịt Trừ Sâu học cách chấp nhận sự tồn tại của kẻ khác loài trong bầy của mình. Vịt Siêu Nhân Đôi phải vượt qua nỗi sợ hãi. Mèo Vàng phải học về lòng kiên nhẫn trong lao động.
Điểm xuất phát cho tất cả là sự tử tế, chân thành. Đội Siêu Vịt Trừ Sâu sẽ không thể có thêm một thành viên xuất sắc tuyệt vời, nếu đêm đầu tiên ông Vịt Đầu Đàn không chấp nhận cho Dơi ở lại ngủ chung vì sợ cậu bị lạnh giữa đêm khuya mưa gió, nhờ đó biết cậu bắt sâu giỏi thế nào. Vịt Mắt Kính nghĩ ra cách giúp đỡ để ban ngày Dơi không buồn ngủ, có thể đàng hoàng diễu hành giữa bầy vịt. Vịt Siêu Nhân Đôi vì sợ mà tìm cách đuổi Dơi đi, cho đến khi được Chuột Đồng gợi ý cho cách nhìn thẳng vào nỗi sợ để vượt qua nó.
Chúng ta như gặp lại thông điệp của Dy Duyên trong Những thứ bạn dùng để lấp một cái hố (cuốn sách thứ 2 cũng giành giải thưởng Thiếu nhi Dế Mèn của cùng tác giả) rằng dù có che đậy thì cái hố vẫn ở đó, chỉ có cách nhìn thẳng vào và chấp nhận cái hố tồn tại ở bên trong mình. Nhưng ở Từ những ruộng rau ở nông trại Cúc Cu, có sự khác biệt: nhìn vào nỗi sợ còn là sự biết nhìn, không chỉ nhìn vào bản thân, mà còn nhìn ra kẻ khác, vượt qua định kiến để nhận ra điều tốt đẹp nơi họ.
Nhờ đó, Vịt Siêu Nhân Đôi đã nhìn ra vẻ đẹp của Dơi Sâu Bọ, không phải xấu xí đáng sợ như nó vẫn hình dung, mà đẹp biết bao với "đôi cánh dơi bay phần phật, vỗ lên vỗ xuống không ngừng, trong suốt, mỏng manh, tựa chiếc lá thu rực sáng trong nắng", khiến nó phải thốt lên: "không thể tin được".
Dy Duyên đã nói lên được, bằng cách nói dịu dàng, tinh tế, để nhân vật tự nhận ra, rằng, nếu chịu khó nhìn sâu, không chỉ nhìn vào bản thân, mà với cả người khác, bạn sẽ có được những khoảnh khắc nhận ra những điều đẹp đẽ "không thể tin được" trong đời.
Người đọc còn có thể tìm ra những thông điệp khác, được gửi gắm một cách tự nhiên trong truyện, chẳng hạn tính kỷ luật, lòng yêu sách hay tình yêu lao động.
Tính kỷ luật của Đội Siêu Vịt Trừ Sâu thật đáng ngưỡng mộ và học hỏi. Vịt Siêu Nhân Đôi rốt cuộc đã chịu tìm đọc Sự kì diệu của loài dơi. Dơi Sâu Bọ yêu nông trại, vì vậy mà sẵn lòng làm việc cả đời. Nhờ thức dậy sớm, Mèo Vàng đã nhận được phần thưởng bất ngờ là thấy bình minh tuyệt diệu. Mặc dù với người viết thì, loài Dơi vẫn có thể làm việc vào ban đêm và ngủ ngày, hay Mèo Vàng vẫn có thể lao động mà không nhất thiết phải là bắt sâu.
Nghệ thuật kể chuyện hấp dẫn
Dy Duyên đã dựng nên cả một thế giới sống động trong Từ những ruộng rau ở nông trại Cúc Cu nhờ tài năng kể chuyện của cô. Một thế giới nhân vật có dấu ấn riêng, ngộ nghĩnh đáng yêu, tình tiết được xây dựng tự nhiên mà cuốn hút, ngôn ngữ đối thoại phù hợp với tuổi thơ, có những trang văn miêu tả trong sáng, đẹp đẽ, giàu cảm xúc…
Tôi đặc biệt yêu thích cách Dy Duyên cho Dơi Sâu Bọ bày tỏ tình yêu của mình với nông trại, cách Vịt Siêu Nhân Đôi nhận ra vẻ đẹp của Dơi, hay khi Mèo Vàng nhận ra bình minh lại có thể đẹp thế. Chỉ là câu chuyện về một nông trại và những con vật ở đó, nhưng người đọc nhận ra tình yêu với thế giới rộng lớn hơn, và vì yêu, nên cần phải chung tay để bảo vệ, vì chẳng có nơi nào tốt hơn để ở lại, ghé thăm như trái đất của chúng ta.
(Còn tiếp)
