Lũ lụt luôn là một vấn đề nghiêm trọng đối với các tòa nhà cũng như các công trình kiến trúc nói chung trên toàn thế giới. 1/3 toàn bộ lục địa nước Mỹ có nguy cơ bị lũ lụt vào mùa xuân này, đặc biệt là các vùng Đại Bình Nguyên, Thượng Trung Tây và vùng Thâm Nam. Trong khi đó tại Việt Nam, miền Trung cũng đang trải qua một mùa lũ đầy khó khăn…
Tháng 4 năm ngoái, trận lũ lụt “tử thần” đã tàn phá nhiều phần của lục địa Mozambique, Malawi, Zimbabwe và Iran. Ước tính ít nhất có 1.000 người chết trong khi hàng chục nghìn người khác phải di dời đi nơi khác. Mặc dù kiến trúc không thể giải quyết triệt để hoặc thậm chí bảo vệ các tòa nhà hoàn toàn khỏi những trận lũ lụt nặng nề nhất nhưng kiến trúc có thể giảm thiểu thiệt hại đáng kể và do đó cứu sống được nhiều mạng người. Điều này hoàn toàn cần thiết để đưa vào thực tế.
Bước đầu tiên cần thực hiện là xác định xem ngôi nhà hoặc công trình đang được thiết kế có nằm trong khu vực có nguy cơ ngập lụt hay không. Điều này có thể được thực hiện bằng cách kiểm tra bản đồ lũ lụt có sẵn trên internet. Nếu đúng như vậy, kiến trúc sư và khách hàng có thể quyết định xem họ muốn di dời hay muốn ở lại và thực hiện các biện pháp bảo vệ cần thiết.
Sau đây là 9 biện pháp trong kiến trúc có thể làm giảm những thiệt hại do lũ lụt gây ra.
1. Nâng công trình lên trên mức lũ
Để bắt đầu, các kiến trúc sư nên xây dựng cấu trúc trên mực nước lũ để giảm thiểu thiệt hại nếu lũ lụt xảy ra. Mực nước lũ cho các khu vực cụ thể có thể được tìm thấy trực tuyến và với thông tin này, các kiến trúc sư có thể phân biệt độ cao để nâng tòa nhà và họ nên làm như vậy bằng phương pháp nào. Một cách phổ biến để nâng cao là bằng cách xây dựng cấu trúc trên cột hoặc nhà sàn. Trong các trường hợp khác, phần móng vững chắc có thể được nâng lên cao hơn. Để biết thêm thông tin cụ thể về những việc cần làm, các kiến trúc sư nên đánh giá lịch sử khí hậu và lũ lụt của khu vực đó và tham khảo thông tin có sẵn trên mạng như sách hướng dẫn về xây dựng ven biển nói riêng.
2. Xây dựng bằng vật liệu chống lũ
Vật liệu chống lũ là những vật liệu có thể tiếp xúc với nước lũ ít nhất 72 giờ mà không có hư hại nào đáng kể. Nước lũ có thể là thủy tĩnh (nước đọng) và thủy động lực (nước chảy). Trong hầu hết các trường hợp, tường móng sẽ bị dịch chuyển, kết cấu bị sập, bể chứa nhiên liệu nổi, cọ rửa,… Để ngăn ngừa những sự hư hại này, vật liệu chống ngập phải bền và chịu được độ ẩm cao. Ví dụ như bê tông, gạch tráng men, ô kín và xốp cách nhiệt, phần cứng bằng thép, ván ép được xử lý bằng áp lực, thép hàng hải, gạch men, keo chịu nước, sơn epoxy polyester, v.v.
3. Áp dụng lớp phủ, vật liệu bịt kín và veneer chống thấm
Có hai loại chống ngập khác nhau: khô và ướt. Chống ngập khô ngăn cản sự xâm nhập của nước lũ, trong khi chống ngập ướt cho phép nước lũ tràn vào nhà. Lớp phủ, chất bịt kín và ván lạng chống thấm thuộc về chống ngập khô, vì chúng ngăn không cho nước vào bên trong. Ván chống thấm có thể bao gồm một lớp gạch được hỗ trợ bởi màng chống thấm, bịt kín các bức tường bên ngoài chống lại sự xâm nhập của nước. Trong các bức tường bên trong, các kiến trúc sư nên sử dụng cách nhiệt bọt ô kín có thể rửa được ở những khu vực dưới mực nước lũ. Tương tự, các lớp phủ và vật liệu bịt kín có thể được áp dụng cho nền móng, tường, cửa sổ và cửa ra vào để ngăn nước lũ tràn vào nhà qua các vết nứt, vì những khe hở này hiếm khi được thiết kế để kín nước hoặc chịu tải trọng lũ như chúng vốn có.
4. Nâng cao hoặc chống ngập các thiết bị HVAC (điều hòa không khí), các thành phần cơ khí, hệ thống ống nước và hệ thống điện
Đặt thiết bị bảo dưỡng trên mức chống ngập nói chung là cách tốt nhất để bảo vệ chúng, bao gồm hệ thống sưởi, thông gió, điều hòa không khí, các thiết bị hệ thống ống nước, thiết bị cố định ống nước, hệ thống ống dẫn và thiết bị điện bao gồm bảng dịch vụ, đồng hồ đo, công tắc và ổ cắm. Nếu các bộ phận này bị ngập trong nước lũ thậm chí trong một thời gian ngắn, chúng có thể bị hư hỏng nặng và cần được thay thế. Các thiết bị điện nói riêng có thể tiềm ẩn nguy cơ hỏa hoạn nếu bị đoản mạch. Tốt nhất là các bộ phận này được nâng cao hơn mực nước lũ, nhưng nếu cần, chúng có thể được thiết kế để ngăn ngừa thiệt hại do lũ lụt khi thông qua vỏ chống thấm, rào chắn, lớp phủ bảo vệ hoặc các kỹ thuật khác để bảo vệ các bộ phận dễ bị tổn thương.
5. Neo các bể chứa nhiên liệu
Các thùng nhiên liệu không được kiểm định rất dễ bị nước lũ di chuyển, có thể làm bể thùng chứa vào tường, làm hỏng các tài sản khác và gây ô nhiễm nếu đường cung cấp bị rách và đổ vào dầu. Ngay cả bể chôn lấp có thể bị đẩy lên bề mặt do lực nổi. Do đó, bắt buộc các bể nhiên liệu phải được neo bằng cách gắn chúng vào các tấm bê tông đủ nặng để chống lại lực nước lũ, hoặc bằng cách luồn dây đai lên chúng và gắn chúng vào các neo trên mặt đất.
6. Lắp đặt lỗ thông hơi ở phần móng hoặc bơm bể phốt
Một ví dụ khác về biện pháp chống ngập là lắp đặt các lỗ thông hơi trên phần móng, cho phép nước lũ chảy qua nhà thay vì đọng lại xung quanh. Mặc dù giải pháp này có vẻ như là một giải pháp phản trực giác do những thiệt hại mà nó có thể gây ra cho bên trong ngôi nhà tuy nhiên nó thực sự cung cấp một lối thoát cho nước lũ và làm giảm áp lực gây hại mà nước lũ gây ra trên cửa sổ và tường. Nếu bên trong – thường là tầng hầm phụ – được chuẩn bị bằng vật liệu chống lũ lụt, lỗ thủy tĩnh và thiết bị chính được bảo vệ thì thiệt hại có thể được hạn chế. Tương tự, máy bơm hút bể phốt là một loại thiết bị dùng để bơm nước ra khỏi các tầng hầm, nơi thường xuyên xảy ra tình trạng ngập úng. Máy bơm hút bể phốt có pin dự phòng được khuyến khích sử dụng để cho phép chúng tiếp tục hoạt động khi mất điện.
7. Xây dựng các rào cản thường trực
Thiết lập một “hàng rào” cố định xung quanh có thể ngăn nước lũ tràn vào nhà. Những hàng rào như vậy nên được xây dựng bằng cách sử dụng tường chắn lũ làm bằng bê tông hoặc bằng gạch xây, hoặc sử dụng đê làm bằng các lớp đất nén có lõi không thấm nước. Giải pháp này có vẻ là đơn giản nhưng cả tường và đê chắn lũ đều cần được bảo trì rộng rãi, và đê cần một lượng đất đáng kể và tình trạng đất có thể sử dụng thì mới cho xây dựng được.
8. Lắp đặt van xả ngược của cống
Các van xả ngược của hệ thống cống ngăn không cho hệ thống nước thải bị ngập tràn vào nhà. Ở một số khu vực dễ xảy ra lũ lụt, vấn đề này thường xảy ra và có thể gây ra thiệt hại khó sửa chữa và nguy hiểm cho sức khỏe của người dân. Nói chung, van cổng được ưa thích hơn van nắp vì chúng có khả năng bịt kín tốt hơn chống lại áp suất lũ.
9. Xếp bãi cỏ ra xa ngôi nhà
Một phương pháp cuối cùng mà các kiến trúc sư có thể sử dụng để giảm thiểu thiệt hại do lũ lụt là san lấp bãi cỏ cách xa ngôi nhà. Nếu bãi cỏ nghiêng về phía nhà, nước mưa sẽ đọng lại xung quanh nhà. Ngược lại, nghiêng ra ngoài sẽ làm trôi nước mưa. Để đạt được điều này, bãi cỏ nên sử dụng loại đất nặng có chứa hàm lượng đất sét và cát, cho phép dòng chảy bề mặt đổ vào một nơi thích hợp hơn như rãnh nước trên đường phố.
Biên dịch | Đàm Thủy (Nguồn: Archdaily)
XEM THÊM:
- Diệu kế sống chung với lũ lụt
- Giải pháp nhà ở tạm thời cho vùng lũ lụt
- 9 lưu ý không thể bỏ qua khi xây dựng trên địa hình ngập lụt
