Mạng xã hội gần đây xôn xao với câu chuyện một người phụ nữ chia sẻ: "Mình có bầu rồi mới đăng ký kết hôn. Từ đó đến nay, con đã lớn, chồng nhiều lần hối thúc làm đám cưới nhưng mà mình không chịu. Mình thích ở nhà bà ngoại, chăm bé mấy năm nay, thấy cuộc sống thoải mái, kinh tế thì chồng lo".
Nghe qua tưởng chuyện cá nhân nhỏ bé nhưng thực chất lại chạm đúng "điểm nóng" của xã hội Việt Nam: Hôn nhân có nhất thiết phải gắn liền với "làm dâu" và một lễ cưới rình rang hay không?
Ảnh minh họa (AI)
Sống như mẹ đơn thân, không làm dâu là ích kỷ?
Theo truyền thống Á Đông, hôn nhân không chỉ là chuyện của hai cá nhân, mà là sự kết nối giữa hai gia đình. Đám cưới, lễ gia tiên, ra mắt họ hàng… chính là hình thức để khẳng định sự gắn kết đó.
Nhiều người cho rằng, người vợ trong câu chuyện trên dù đã có giấy đăng ký kết hôn nhưng vẫn cố tình "đứng ngoài" mọi lễ nghĩa. Việc ở lì nhà ngoại, từ chối về nhà chồng và bỏ qua đám cưới chẳng khác nào đang sống như một bà mẹ đơn thân nhưng lại hưởng quyền lợi của người có chồng. Điều này dễ khiến bên nội cảm thấy bị xem thường và lâu dài tạo ra mâu thuẫn hai họ.
Thực tế, không ít gia đình Việt từng xảy ra căng thẳng chỉ vì "lệ làm dâu, làm rể". Cô dâu không về nhà chồng, chú rể không qua lại bên vợ… thường bị đánh giá là bất hiếu, thiếu trách nhiệm với gia đình. Đặc biệt trong văn hóa Việt, con gái đã gả đi thường được xem là người của nhà chồng, không thể "muốn ở đâu thì ở" một cách tùy ý.
Đăng ký kết hôn mới ràng buộc pháp lý, còn đám cưới chỉ là hình thức?
Ở chiều ngược lại, nhiều người nhấn mạnh: Về mặt pháp lý, giấy đăng ký kết hôn mới là văn bản xác lập quan hệ vợ chồng. Theo Luật Hôn nhân và Gia đình 2014 (Điều 9), hôn nhân chỉ có giá trị pháp lý khi được đăng ký tại cơ quan nhà nước có thẩm quyền. Lễ cưới chỉ là phong tục, không bắt buộc.
Ảnh minh họa
Quan trọng hơn, đã là vợ chồng hợp pháp thì trách nhiệm không chỉ với nhau mà còn với cả hai bên gia đình:
Con rể có nghĩa vụ quan tâm, chăm sóc, hỗ trợ gia đình bên vợ khi cần.
Con dâu cũng có trách nhiệm hiếu thuận, gắn bó với gia đình bên chồng.
Nếu không muốn sống chung với bên nội hay bên ngoại giải pháp hợp lý nhất là ra ở riêng. Nhiều cặp đôi trẻ hiện nay lựa chọn cách này để vừa giữ được sự độc lập, vừa tránh xung đột với cha mẹ hai bên.
Thực tế, một khảo sát của Viện Nghiên cứu Gia đình và Giới (2021) cho thấy, tỷ lệ các cặp vợ chồng trẻ chọn ra ở riêng sau cưới tăng lên 62% tại thành phố lớn, cho thấy xu hướng tách khỏi mô hình "tam tứ đại đồng đường" đang ngày càng phổ biến.
Góc nhìn thực tế: Xung đột giữa truyền thống và hiện đại
Có thể thấy, tranh cãi quanh câu chuyện này bắt nguồn từ sự va chạm giữa hai hệ giá trị:
Truyền thống: coi trọng nghi lễ, đạo hiếu, sự "thuộc về" của con gái khi gả đi.
Hiện đại: coi trọng pháp lý, cá nhân và sự thoải mái tinh thần.
Tuy nhiên, dù chọn theo hướng nào, điều quan trọng nhất là không thể phủ nhận trách nhiệm đôi bên. Hôn nhân không chỉ ràng buộc hai cá nhân, mà còn gắn kết hai gia đình. Đám cưới có thể giản lược, việc ở rể hay ở dâu có thể linh hoạt nhưng sự tôn trọng lẫn nhau và quan tâm đến cả hai họ là điều không thể thiếu.
Với thế hệ cha mẹ, đám cưới là danh dự. Với lớp trẻ, hôn nhân là sự đồng hành. Nhưng điểm giao thoa nằm ở chỗ: dù hình thức ra sao, đã ký kết hôn là đã mang trách nhiệm với cả hai gia đình.
Đám cưới có thể chỉ là một ngày, còn hôn nhân là cả đời. Quan trọng nhất, vợ chồng cần tìm ra cách sống hài hòa: có thể không làm dâu, không rình rang cưới hỏi, nhưng tuyệt đối không được thờ ơ với hai bên cha mẹ bởi đó mới là nền tảng đạo lý và sự bền vững của một gia đình.
