Ths.BS Võ Hải Sơn, Phó Cục trưởng Cục Phòng bệnh, Bộ Y tế nêu ý trên tại tọa đàm "Hướng tới một Việt Nam không còn ca tử vong vì sốt xuất huyết: Hiệp lực phòng bệnh bằng giải pháp tích hợp", do báo Sức khỏe & Đời sống phối hợp Takeda Việt Nam thực hiện, ngày 15/6.
Các khách mời nhắc lại thông tin từ Bộ Y tế, 5 tháng đầu năm nay, cả nước ghi nhận 22.974 rường hợp mắc sốt xuất huyết Dengue, 5 ca tử vong tại nhiều tỉnh thành. Số liệu này cho thấy dịch bệnh vẫn hiện hữu, nhất là nguy cơ "dịch chồng dịch" khi các ca sốt xuất huyết, tay chân miệng, Covid-19 cùng gia tăng cục bộ ở một số địa phương.
Theo Ths.BS Võ Hải Sơn, trước đây số ca mắc cao diễn ra trong chu kỳ 5 năm, nhưng giờ đã thay đổi, khoảng hai năm. Cuối tháng 5, Bộ Y tế ra công văn hỏa tốc, yêu cầu tăng cường chỉ đạo, giám sát và truyền thông để giảm thiểu tử vong do sốt xuất huyết.
Các khách mời tại tọa đàm. Ảnh: Takeda
Cũng trong tọa đàm, PGS.TS.BS Phạm Quang Thái, Phó trưởng khoa Kiểm soát bệnh truyền nhiễm, Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương, chỉ ra dưới góc độ dịch tễ học, sốt xuất huyết Dengue hiện lan rộng khắp tỉnh thành, cả khu vực miền núi vốn ít ca mắc trước đây. Diễn biến này đòi hỏi mỗi người cần chủ động ứng phó dịch bệnh.
Dù nhận thức chung về bệnh được nâng cao, theo các chuyên gia, một bộ phận không nhỏ người dân vẫn chủ quan, xử trí sai cách khi mắc sốt xuất huyết, dẫn đến trường hợp nhập viện muộn, bệnh diễn biến nặng, thậm chí tử vong.
PGS.TS.BS Đỗ Duy Cường, Viện trưởng Viện Y học Nhiệt đới, Bệnh viện Bạch Mai, nhấn mạnh sai lầm phổ biến: khi sốt, nhiều người thường nghĩ tới bệnh khác như cảm cúm. Thực tế, có trường hợp không có triệu chứng rõ ràng, đến viện muộn khi đã sốc, suy đa tạng.
PGS.TS.BS Đỗ Duy Cường dẫn chứng trường hợp nam sinh từ quê lên Hà Nội ở trọ, do điều kiện sống hạn chế, khi bị sốt, bệnh nhân chỉ nghỉ ngơi tại phòng, ăn uống cầm chừng. Đến ngày thứ 5 mới nhập viện, tình trạng bệnh đã chuyển nặng, nam sinh có biểu hiện sốc, máu cô đặc.
Sự nhầm lẫn về triệu chứng khiến nhiều người tự điều trị tại nhà, bỏ qua "giai đoạn vàng" để can thiệp và đối mặt rủi ro. Ảnh: Takeda
Sốt xuất huyết Denguedo virus gây ra và không có thuốc đặc trị. Do đó, tự ý dùng thuốc kháng sinh, corticoid hay truyền dịch khi chưa có chỉ định của bác sĩ là sai lầm, khiến bệnh nghiêm trọng hơn, PGS.TS.BS Đỗ Duy Cường cho hay.
Để đối phó sốt xuất huyết ngày càng phức tạp, các chuyên gia đồng tình quan điểm cần có chiến lược tổng thể gồm: kiểm soát vector, giám sát dịch tễ, cảnh báo sớm, truyền thông thay đổi hành vi và tăng cường năng lực hệ thống y tế. Trong đó, tiêm chủng là giải pháp phòng ngừa chủ động, giảm nguy cơ bệnh chuyển nặng.
Thạc sĩ, bác sĩ Võ Hải Sơn đề cao các biện pháp xã hội, khuyến khích sự chủ động của từng địa phương, tổ dân phố và mỗi gia đình nhằm tăng nhận thức, hiểu rõ nguy cơ mắc bệnh, tử vong do sốt xuất huyết. Từ đó, chúng ta phối hợp ngành y tế để tiêu diệt bọ gậy, lăng quăng, muỗi, nhất là ngủ màn và dùng các thiết bị diệt muỗi. Những yếu tố này sẽ tăng cường kiểm soát dịch lẫn vector truyền bệnh.
Bổ sung ý giải pháp kiểm soát vector, PGS.TS.BS Phạm Quang Thái chỉ ra thách thức khó lường trong môi trường đô thị. Đơn cử, nhiều người nói nhà mình ở tầng 30, không thấy muỗi nên sẽ không bị bệnh.
"Đừng nghĩ tầng 30 không có muỗi. Thực tế, loài vật này, không bay từ tầng một đến 30 mà sẽ bay giật cấp, bay từng tầng rồi đẻ trứng dần lên. Sau một thời gian, kể cả tầng cao nhất của chung cư cũng sẽ có muỗi", PGS Phạm Quang Thái lý giải.
Chung cư cao tầng không phải vùng an toàn với sốt xuất huyết. Muỗi vẫn sinh sôi, lây bệnh nếu không kiểm soát kỹ. Ảnh:Takeda
Từ góc nhìn doanh nghiệp đang đồng hành hệ thống y tế nâng cao nhận thức của cộng đồng về sốt xuất huyết, ông Benjamin Ping, Tổng giám đốc Takeda Việt Nam, cho rằng hợp tác đa ngành đóng vai trò then chốt, vì không một đơn vị hay tổ chức nào có thể đơn độc kiểm soát sốt xuất huyết hiệu quả.
Ông Benjamin đề cao việc hợp tác giữa Chính phủ, ngành y tế, doanh nghiệp và cộng đồng. "Takeda cam kết đóng góp vào nỗ lực chung bằng cách nâng cao năng lực nhân viên y tế, truyền thông cộng đồng, đồng thời đảm bảo tiếp cận tiêm chủng như một phần không thể thiếu trong chiến lược kiểm soát dịch bệnh", ông nói.
Bên cạnh đó, truyền thông giáo dục sức khỏe đóng rất quan trọng. Theo ông Benjamin, cần triển khai các chiến dịch đa dạng, , liên tục, giúp người dân hiểu đúng về bệnh, nhận biết triệu chứng sớm, tránh chủ quan và đến cơ sở y tế kịp thời.
WHO cũng khuyến nghị áp dụng vaccine sốt xuất huyết từ Takeda trên một số nhóm tại những quốc gia có tốc độ lây nhiễm cao, chịu nhiều gánh nặng bệnh tật. Vaccine hiện được phê duyệt tại 40 quốc gia, với hơn 15 triệu liều phân phối toàn cầu.
Thiên Hà
