Cuối tháng 8, anh L.D.T.A (39 tuổi, Thanh Hóa) bắt đầu sốt cao liên tục và được chẩn đoán mắc bệnh Whitmore do vi khuẩn Burkholderia pseudomallei. Sau hai tuần điều trị tại một cơ sở y tế, tình trạng tạm ổn, anh được chuyển về tuyến dưới theo dõi. Tuy nhiên, chỉ hai ngày sau khi dừng thuốc, bệnh nhân lại sốt cao 39°C, mệt lả, trên cơ thể xuất hiện vùng sưng nóng đỏ đau.
Ngày 20/10, anh được gia đình đưa đến bệnh viện trong tình trạng sốc nhiễm khuẩn và nhiễm khuẩn huyết do vi khuẩn Whitmore. Thăm khám cho thấy bệnh nhân có áp xe đa ổ ở phổi, gan, thận, cơ vùng thắt lưng và nhiều vị trí khác, kèm theo suy đa tạng. Sau một tháng điều trị tại địa phương nhưng không cải thiện, anh được chuyển đến Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương.
Bác sĩ Lê Sơn Việt, Khoa Cấp cứu, Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương cho biết bệnh nhân nhập viện trong tình trạng rất nặng, phải thở oxy kính, có sốc nhiễm khuẩn và nhiễm khuẩn huyết. Hình ảnh chẩn đoán ghi nhận ổ áp xe phổi lớn nhất khoảng 4 cm, ổ áp xe gan 3 cm cùng nhiều ổ áp xe tại thận, cơ thắt lưng, vùng đùi phải và bẹn trái. Dịch dẫn lưu từ ổ áp xe cạnh cột sống còn lẫn mủ và máu, cho thấy mức độ nhiễm khuẩn nghiêm trọng.
Bệnh nhân rơi vào tình trạng rất nặng.
Theo bác sĩ Việt, bệnh nhân có bệnh nền khiến hệ miễn dịch suy yếu, làm tình trạng Whitmore diễn tiến nặng và đáp ứng kém với kháng sinh, kể cả meropenem - loại kháng sinh mạnh đang được sử dụng. Điều trị vì vậy rất phức tạp, tiên lượng thận trọng.
Thời tiết lạnh, người trung - cao tuổi nên nhớ "4 ăn 3 kiêng", dưỡng thân đúng mùa để sống khỏe suốt mùa đôngĐỌC NGAY
Các bác sĩ cảnh báo vi khuẩn B.pseudomallei sau khi xâm nhập có thể lan rộng qua đường máu và tạo ổ áp xe tại nhiều cơ quan như phổi, gan, lách, hệ thần kinh trung ương và da. Vi khuẩn thường xâm nhập qua da bị trầy xước, niêm mạc, đường hô hấp khi hít phải bụi hoặc hơi nước nhiễm khuẩn, hoặc qua đường tiêu hóa khi dùng nước, thực phẩm ô nhiễm. Người làm nghề phải tiếp xúc thường xuyên với đất, bùn, nước bẩn như nông dân, người đào đất, lao động xây dựng, làm vườn… có nguy cơ cao mắc bệnh.
Whitmore là bệnh nhiễm khuẩn nặng, dễ tái phát, chưa có vắc xin phòng và không lây từ người sang người. Để phòng bệnh, chuyên gia khuyến cáo người dân hạn chế tiếp xúc với đất, nước ô nhiễm khi có vết thương hở; mang ủng, găng tay khi làm việc ngoài đồng; xử lý vết thương sạch và kịp thời; uống nước đun sôi, ăn chín; giữ vệ sinh môi trường sống. Những người mắc bệnh mạn tính hoặc suy giảm miễn dịch cần đặc biệt thận trọng. Khi xuất hiện sốt cao tái diễn, đau nhức cơ hoặc ổ áp xe sưng đỏ, người dân cần đi khám sớm để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.
Vi khuẩn B. pseudomallei thường bị gọi là “vi khuẩn ăn thịt người”, bắt nguồn từ hình ảnh tổn thương hoại tử nặng ở mô mềm mà bệnh Whitmore có thể gây ra. Cụ thể, B. pseudomallei có khả năng xâm nhập sâu vào mô thông qua vết trầy xước da, hít phải bụi,... Sau đó vi khuẩn gây viêm, hoại tử, áp xe lan rộng, đôi khi phá hủy nhanh chóng mô cơ, mô dưới da. Một số ca bệnh diễn tiến rất nhanh, khiến vùng da, cơ bị hoại tử trông giống như bị “ăn mòn”, nên người dân và truyền thông gọi là “vi khuẩn ăn thịt người”.
Tuy nhiên, vi khuẩn này thực tế không thực sự “ăn” thịt người như tên gọi, mà nó thường tiết ra enzyme và độc tố phá hủy tế bào, từ đó gây phản ứng viêm mạnh dẫn đến thiếu máu cục bộ và hoại tử mô. Khi nhiễm trùng lan rộng mà không được điều trị kịp, các vùng mô hoại tử có thể rộng và sâu, tạo ra hình ảnh như bị “ăn mất”.
Burkholderia pseudomallei có khả năng chống lại nhiều loại kháng sinh, tấn công hệ miễn dịch, ảnh hưởng nghiêm trọng đến nhiều hệ cơ quan. Loại vi khuẩn nguy hiểm này thường tồn tại trong môi trường đất, nước ô nhiễm. Đông Nam Á, phía bắc châu Úc là những khu vực có nguy cơ xuất hiện dịch bệnh.
