Chuyên gia đề cập nội dung trên được trong tọa đàm chủ đề Đột quỵ: Nhận biết kịp, cứu sống kịp, trong khuôn khổ chương trình Medi Talk phát trên Znews. PGS.TS.BS Nguyễn Huy Thắng - Trưởng khoa Bệnh lý mạch máu não Bệnh viện Nhân dân 115 kiêm Phó chủ tịch Hội Đột quỵ Việt Nam, Chủ tịch Hội Đột quỵ TP HCM và Ths.Bs Lê Thanh Khôi - Trưởng hội đồng chuyên môn Y khoa hệ thống nhà thuốc và trung tâm tiêm chủng Long Châu phác họa bức tranh toàn cảnh bệnh, những lưu ý trong cấp cứu sớm.
Ths.Bs Lê Thanh Khôi (trái) vàPGS.TS.BS Nguyễn Huy Thắng tại tọa đàm chiều 25/11. Ảnh: LC
Mở đầu chương trình, chuyên gia chỉ ra Việt Nam thuộc nhóm quốc gia có nguy cơ đột quỵ cao tại Đông Nam Á, khoảng 200.000 ca mỗi năm. Theo WHO, năm 2021, nước ta ghi nhận hơn 167 ca tử vong do đột quỵ trên 100.000 dân.
Trước tình hình đó, việc phổ biến kiến thức y khoa chính thống đóng vai trò quan trọng trong nâng cao nhận thức cộng đồng. Hai khách mời gợi ý người dân nhận diện đột quỵ qua 4dấu hiệu FAST gồm: F (Face - khuôn mặt), A (Arm - tay), S (Speak - nói), T (Time - thời gian).
PGS.TS.BS Nguyễn Huy Thắng nhấn mạnh trong FAST, yếu tố thời gian rất quan trọng. "Cửa sổ vàng" (thời gian vàng) cấp cứu đột quỵ là ba giờ, từ khi khởi phát dấu hiệu. Chữa trị kịp thời cho bệnh nhân vào giai đoạn này có thể hạn chế tử vong, di chứng.
"Trường hợp tắc động mạch lớn, mỗi phút trôi qua có thể khiến hai triệu tế bào não mất đi. Trong thuật ngữ chúng tôi có câu 'Time is brain', tức 'Thời gian chính là tế bào não'. Chúng ta phải tạo ra con đường ngắn nhất để bệnh nhân đến bệnh viện sớm nhất", ông Thắng lý giải.
Trong khi đó, Ths.Bs Lê Thanh Khôi cho biết hệ thống Long Châu áp dụng FAST trong đào tạo đội ngũ bác sĩ, dược sĩ nhằm hỗ trợ cộng đồng. Với mạng lưới rộng và tiếp cận gần dân, Long Châu tăng cường hướng dẫn người dân nhận biết dấu hiệu đột quỵ, đồng thời kết nối kịp thời với cơ sở y tế.
Trước đây, đội ngũ y khoa tại trung tâm tiêm chủng Long Châu từng phát hiện sớm trường hợp đột quỵ và đưa bệnh nhân đến bệnh viện trong thời gian "cửa sổ vàng", giúp người này được xử trí kịp thời.
Hơn 30 năm làm nghề, PGS Nguyễn Huy Thắng đánh giá độ tuổi mắc đột quỵ dần trẻ hóa. Nguyên nhân chủ yếu là lối sống thiếu lành mạnh, sớm lạm dụng thuốc lá, bia rượu, chất gây nghiện... Yếu tố này làm gia tăng bệnh lý nền nguy cơ, khiến tỷ lệ đột quỵ tăng mạnh ở người trẻ.
PGS Thắng chỉ ra những bệnh nền trực tiếp gây đột quỵ là cao huyết áp, rối loạn chuyển hóa lipid, đái tháo đường... Nhiều bệnh nhân thậm chí không biết mình có bệnh nền cho đến khi bị đột quỵ.
PGS.TS.BS Nguyễn Huy Thắng có hơn 30 năm kinh nghiệm về bệnh lý mạch máu não và đột quỵ. Ảnh: LC
Để quản lý yếu tố bệnh nền, ông Thanh Khôi cho rằng "chủ động" là từ khóa quan trọng. Ông lý giải: "Người dân cần tự bảo vệ chính mình, tích cực kiểm soát các yếu tố nguy cơ lẫn nguồn gốc của chúng. Nếu có bệnh nền, phải tuân thủ điều trị, tránh tự bỏ thuốc và không tái khám theo chỉ định bác sĩ. Tiếp đó cần sống lành mạnh, chú trọng tái khám định kỳ".
Đồng tình với bác sĩ Thanh Khôi, PGS Nguyễn Huy Thắng nhận định đột quỵ không phải bệnh "trời kêu ai nấy dạ" mà có thể chữa, phòng chống hiệu quả bằng cách duy trì lối sống tích cực, kiểm soát tốt các bệnh lý nền.
"Người dân không nên hoang mang, tránh chạy theo quảng cáo rầm rộ về ‘thần dược’ phi khoa học lẫn thông tin không được kiểm chứng để tránh tiền mất tật mang", ông Huy Thắng nói thêm.
Nhân Ngày thế giới phòng chống Đột quỵ (29/10) hệ thống Long Châu đồng hành Bộ Y tế cùng nhiều đơn vị khởi động chương trình "Hợp tác chiến lược Quốc gia về phòng và quản lý đột quỵ tại Việt Nam".
Theo đại diện Long Châu, hơn 2.400 nhà thuốc, 200 trung tâm tiêm chủng trên toàn quốc sẽ là "cánh tay nối dài" của ngành y, hỗ trợ truyền đạt kiến thức y khoa đến người dân, góp phần nâng cao nhận thức về phòng ngừa đột quỵ.
Đội ngũ Long Châu hỗ trợ người dân dự phòng bệnh đột quỵ. Ảnh: LC
Hưởng ứng Nghị quyết 72-NQ/TW từ Bộ Chính trị và Nghị quyết số 282/NQ-CP của Chính phủ về đột phá trong chăm sóc sức khỏe nhân dân, Long Châu đồng hành các cơ quan y tế, bệnh viện, đội ngũ chuyên gia... đẩy mạnh loạt chương trình tầm soát, khám bệnh, cấp phát thuốc miễn phí nhiều vùng miền.
Đông Vệ
