Tiêm vắc xin HPV giúp phòng ngừa loại virus HPV nguy hiểm gây ra một loạt bệnh lý từ mụn cóc sinh dục tới ung thư cổ tử cung, ung thư âm đạo, ung thư hầu họng… Nhưng có một điều không phải ai cũng biết là không phải độ tuổi nào cũng có số mũi cần tiêm bằng nhau. Vắc xin HPV được khuyến nghị cho nữ giới từ 9 tới 45 tuổi, nhưng giai đoạn từ 9 - 14 tuổi chỉ tiêm 2 mũi trong khi 15 - 45 tuổi cần tiêm 3 mũi vì những lý do sau:
1. Hiệu quả phản ứng miễn dịch khác nhau giữa hai nhóm tuổi
Hệ miễn dịch ở nhóm 9 - 14 tuổi nhạy và hiệu quả hơn trong việc sản sinh kháng thể khi tiêm vắc xin HPV. Do cơ thể ở độ tuổi này còn “trẻ trung”, chỉ cần 2 mũi (cách nhau 6-12 tháng) là đủ để tạo mức kháng thể mạnh, bảo vệ trước các chủng HPV nguy cơ cao như HPV 16, 18. Ngược lại, ở nhóm 15 - 45 tuổi, hệ miễn dịch kém nhạy hơn do tuổi tác hoặc các yếu tố sinh lý, đòi hỏi 3 mũi (0, 1-2, 6 tháng) để kích thích đủ lượng kháng thể cần thiết, đảm bảo hiệu quả bảo vệ lâu dài. Đây là lý do quan trọng nhất tạo ra sự khác biệt về số mũi tiêm vắc xin HPV ở các nhóm tuổi.
Ảnh minh họa
2. Nguy cơ phơi nhiễm HPV khác nhau
Do nhóm 9 - 14 tuổi thường chưa có hoạt động tình dục, nên gần như chưa tiếp xúc với virus HPV. Điều này giúp vắc xin HPV hoạt động hiệu quả hơn, vì hệ miễn dịch tập trung hoàn toàn vào việc tạo kháng thể mà không bị phân tán bởi virus đã nhiễm. Chỉ 2 mũi là đủ để xây dựng bảo vệ vững chắc. Trong khi đó, nhóm 15 - 45 tuổi có nguy cơ cao hơn đã nhiễm một số chủng HPV qua quan hệ tình dục. Dù vắc xin vẫn bảo vệ trước các chủng chưa nhiễm, phác đồ 3 mũi được thiết kế để củng cố phản ứng miễn dịch mạnh hơn, vượt qua “rào cản” từ virus có thể đã tồn tại.
Có phải cứ tiêm vắc xin HPV là cả đời không nhiễm virus HPV nữa?
3. Tác động của thay đổi nội tiết đến hiệu quả vắc xin
Các nghiên cứu cho thấy, nhóm 9 - 14 tuổi ít chịu ảnh hưởng từ biến động nội tiết, vì phần lớn chưa hoàn thành dậy thì đầy đủ. Điều này giúp hệ miễn dịch phản ứng tốt với vắc xin, chỉ cần 2 mũi để đạt hiệu quả bảo vệ. Ngược lại, nhóm 15 - 45 tuổi trải qua nhiều thay đổi nội tiết do dậy thì, chu kỳ kinh nguyệt, mang thai hoặc mãn kinh, làm giảm khả năng đáp ứng miễn dịch. Phác đồ 3 mũi được khuyến cáo để đảm bảo cơ thể sản sinh đủ kháng thể, vượt qua ảnh hưởng của hormone.
Ảnh minh họa
4. Ảnh hưởng của lối sống đến khả năng miễn dịch
Ngoài ra, lối sống của nhóm 15 - 45 tuổi thường phức tạp hơn, với các yếu tố như áp lực công việc, thiếu ngủ, hoặc chế độ ăn uống không cân bằng, có thể làm giảm hiệu quả phản ứng miễn dịch với vắc xin. Vì thế, cần 3 mũi để kích thích và duy trì mức kháng thể đủ mạnh. Trong khi đó, nhóm 9 - 14 tuổi có lối sống đơn giản hơn, nhìn chung thường ít áp lực và ít tác động tiêu cực đến hệ miễn dịch, giúp 2 mũi vắc xin đủ để tạo bảo vệ hiệu quả trước HPV.
