Dưới đây là 5 lưu ý quan trọng từ chuyên gia sản phụ khoa và chuyên gia về đột quỵ giúp các chị em sử dụng VUTT hiệu quả và an toàn.
Lưu ý số 1: Trao đổi kỹ với nhân viên y tế trước khi sử dụng
Viên uống tránh thai (VUTT) hàng ngày là một trong những phương pháp kế hoạch hóa gia đình hiện đại phổ biến nhất hiện nay, không chỉ ở Việt Nam mà còn trên toàn thế giới. Khi được sử dụng đúng cách, hiệu quả có thể lên đến 99%. Phụ nữ có thể dễ dàng tìm mua VUTT tại các tiệm thuốc, vì thế phương pháp này tiện lợi, hỗ trợ phụ nữ hiện đại chủ động trong kế hoạch sinh sản của mình.
Theo TS.BS Lê Quang Thanh, Phó Chủ tịch Hội Phụ sản Việt Nam (VAGO), trước khi bắt đầu sử dụng viên uống tránh thai hàng ngày, chị em cần trao đổi kỹ với bác sĩ hoặc nhân viên y tế để được tư vấn phù hợp với tình trạng sức khỏe của bản thân. Điều này sẽ giúp nâng cao hiệu quả tránh thai, đồng thời đảm bảo an toàn khi sử dụng lâu dài.
Lưu ý số 02: Một số tác dụng phụ ban đầu là bình thường và sẽ giảm dần
Trong thời gian đầu sử dụng, một số phụ nữ có thể gặp các triệu chứng như: rối loạn kinh nguyệt, căng ngực, buồn nôn...
Theo TS.BS Lê Quang Thanh, đây là phản ứng thường gặp và thường tự hết sau khoảng 2 đến 3 tháng sử dụng đều đặn, vì vậy chị em không cần quá lo lắng. Nếu triệu chứng kéo dài hoặc gây khó chịu, nên tham khảo ý kiến bác sĩ để được điều chỉnh phù hợp.
Lưu ý số 03: Lắng nghe cơ thể và đi khám khi có dấu hiệu bất thường
Viên uống tránh thai, đặc biệt là loại có hàm lượng estrogen cao, có thể làm tăng nhẹ nguy cơ thuyên tắc huyết khối tĩnh mạch (VTE) – tình trạng hình thành cục máu đông trong hệ tĩnh mạch. Tuy nhiên, đây là rủi ro hiếm gặp và hoàn toàn có thể kiểm soát được nếu phát hiện sớm.
TS. BS Lê Quang Thanh cho biết, tỷ lệ gặp tình trạng này khi sử dụng VUTT là khá thấp, dao động từ 6 đến 9 người trên 10.000 người dùng. Những người không dùng thuốc tránh thai cũng có nguy cơ tự nhiên với tỷ lệ từ 1 đến 5 người trên 10.000 người.
BSCKII. Nguyễn Tiến Dũng, Phó Giám đốc Trung tâm Đột quỵ, Bệnh viện Bạch Mai cũng chia sẻ: "Nguy cơ huyết khối do thuốc tránh thai thấp hơn nhiều so với một số yếu tố nguy cơ đột quỵ khác trong cuộc sống hàng ngày như ung thư, trải qua phẫu thuật, béo phì, hút thuốc, hoặc nằm viện lâu ngày."
Việc theo dõi cơ thể và khám sức khỏe định kỳ là cách tốt nhất để đảm bảo an toàn khi sử dụng thuốc tránh thai hoặc bất kỳ loại thuốc nội tiết nói chung nào khác. Chị em cần đi khám ngay nếu xuất hiện các dấu hiệu sau:
Đau đầu dữ dội, đột ngột Đau tức ngực, khó thở Sưng đau chân (đặc biệt chỉ một bên)
Lưu ý số 04: Duy trì lối sống lành mạnh là cách tốt nhất để phòng ngừa rủi ro sức khỏe
Có rất nhiều nguyên nhân khác nhau có thể dẫn đến hình thành cục máu đông gây đột quỵ. Theo BS Nguyễn Tiến Dũng, những yếu tố như trải qua cuộc phẫu thuật, nằm viện lâu ngày, mắc các bệnh lý nền như tim mạch, tăng huyết áp, tiểu đường, mỡ máu cao, hoặc các tình trạng như gãy xương, nhiễm trùng nặng (đặc biệt là COVID-19) cũng đều có thể làm tăng nguy cơ hình thành cục máu đông trong cơ thể.
Ngoài ra, các yếu tố cá nhân như béo phì, hút thuốc lá, tuổi trên 40, từng bị bệnh lý huyết khối trước đó, hoặc có tiền sử gia đình bị người thân thế hệ thứ nhất mắc bệnh này cũng làm tăng nguy cơ hình thành cục máu đông. Một số trường hợp rối loạn đông máu do di truyền hoặc thiếu hụt vi chất như folate hay vitamin B12 cũng khiến máu dễ đông hơn, từ đó dẫn đến nguy cơ đột quỵ.5
BS Nguyễn Tiến Dũng khuyến nghị: "Phụ nữ nên duy trì cân nặng hợp lý, không hút thuốc, tập thể dục đều đặn và khám sức khỏe định kỳ để giảm thiểu nguy cơ huyết khối và các biến chứng liên quan."
Lưu ý số 05: Viên uống tránh thai thế hệ mới được chứng minh an toàn hơn và giảm tác dụng phụ
Không phải viên uống tránh thai hàng ngày nào cũng giống nhau. Sự khác biệt chủ yếu nằm ở hàm lượng estrogen và thế hệ thuốc.
VUTT thế hệ mới nhất hiện nay (thế hệ thứ 4) có hàm lượng estrogen rất thấp (15–20 mcg) và thành phần progestin có tính kháng androgen, giúp giảm rõ rệt các triệu chứng khó chịu ban đầu như đau đầu, căng ngực so với các thế hệ trước. Đặc biệt, nhóm thuốc này còn cho thấy nguy cơ hình thành cục máu đông thấp hơn và có dữ liệu chứng minh an toàn khi sử dụng lâu dài.
TS.BS Lê Quang Thanh cho biết: "VUTT thế hệ 4 được đánh giá là bước tiến nổi bật, không chỉ tránh thai hiệu quả mà còn hỗ trợ kiểm soát cân nặng, điều trị mụn, và cải thiện các triệu chứng tiền kinh nguyệt, đau bụng kinh. Việc sử dụng VUTT hàng ngày, đặc biệt là loại thế hệ 4, được xem là an toàn và hiệu quả khi dùng lâu dài."
Phụ nữ hiện đại nên chủ động tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn lựa chọn biện pháp tránh thai phù hợp với sức khỏe và nhu cầu cá nhân. Việc duy trì lối sống lành mạnh sẽ giúp nâng cao hiệu quả tránh thai, bảo vệ sức khỏe tổng thể và mang lại sự yên tâm trong suốt quá trình sử dụng. Đồng thời, việc khám lại bác sĩ định kỳ để tái đánh giá phương pháp tránh thai phù hợp là điều rất cần thiết vì các yếu tố nguy cơ có thể thay đổi theo thời gian.
