Nhịp tim có liên quan đến tuổi thọ không? Ai sống lâu hơn: Người có nhịp tim 60 hay người có nhịp tim 80?

Anh Lý, 32 tuổi, có tiền sử tăng huyết áp 7 năm. Mấy ngày gần đây, anh thường xuyên bị ho khan vào ban đêm, đôi khi cảm thấy nặng ngực như bị đè nén. Anh vội vàng đến bệnh viện kiểm tra.

Sau khi nắm rõ tiền sử bệnh và tiền sử dị ứng của anh Lý, bác sĩ đã yêu cầu anh làm một số xét nghiệm. Kết quả cho thấy áp lực tĩnh mạch của anh Lý tăng cao, lên tới 16mmHg; chụp X-quang phát hiện bóng mạch rốn phổi tăng đậm; chỉ số BNP (xét nghiệm được chỉ định để kiểm tra, đánh giá hoạt động của timcủa anh là 109 pg/ml). Dựa vào những kết quả này, bác sĩ chẩn đoán anh Lý bị suy tim và sau một thời gian điều trị, anh đã hồi phục và xuất viện.

Ảnh minh hoạ

Anh Trương, hàng xóm của anh Lý, đến thăm khi biết tin anh đã xuất viện. Sau khi nghe anh Lý kể về căn bệnh của mình, anh Trương nói rằng anh từng đọc một bài báo viết rằng người có nhịp tim 80 sẽ sống lâu hơn. Sau khi anh Trương ra về, anh Lý cảm thấy nhận định này không đúng nhưng lại không biết lý do cụ thể. Trùng hợp thay, ngày mai anh Lý có lịch tái khám, nên anh quyết định hỏi ý kiến bác sĩ.

Sau khi nghe anh Lý băn khoăn, bác sĩ giải thích rằng nhịp tim quả thực có ảnh hưởng đến tuổi thọ, vì nó là một chỉ số để đánh giá sức khỏe. Tuy nhiên, nó không phải là yếu tố duy nhất. Nhịp tim quá nhanh hoặc quá chậm đều có thể gây hại cho sức khỏe, trong khi nhịp tim vừa phải lại có lợi cho việc duy trì sức khỏe tim mạch. 

Vậy, nhịp tim nhanh hay chậm có ảnh hưởng thế nào đến tuổi thọ?

Nhịp tim có ảnh hưởng đến tuổi thọ không?

Nhịp tim là số lần tim đập mỗi phút và có thể phản ánh gián tiếp tình trạng sức khỏe của tim. Mặc dù các chuyên gia y tế đều công nhận rằng nhịp tim bình thường ở người trưởng thành là từ 60-100 lần/phút, nhưng nhiều nghiên cứu cho rằng nhịp tim ở mức 60 lần/phút có lợi hơn cho sức khỏe. Nhịp tim ở mức này có thể giảm nguy cơ mắc các bệnh tim mạch và làm bệnh suy tim nặng thêm. Do đó, so với người có nhịp tim 80, người có nhịp tim 60 có khả năng mắc các bệnh tim mạch thấp hơn và khỏe mạnh hơn.

Ví dụ, nghiên cứu "Copenhagen City Heart Study" đã chỉ ra rằng, đối với nam giới, nếu nhịp tim giảm từ 80 xuống 65 lần/phút (giảm khoảng 19%), tuổi thọ của họ có thể kéo dài thêm khoảng 4,6 năm. Tương tự, tuổi thọ của phụ nữ được kéo dài thêm 3,6 năm.

Nhịp tim tăng nhanh có thể gây ra những ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe tim mạch. Ảnh: ITN

Tạp chí chuyên ngành tim mạch của "Hiệp hội Y khoa Hoa Kỳ" cũng đã công bố một nghiên cứu củng cố luận điểm này. Nghiên cứu cho thấy, khi nhịp tim tăng thêm 5 nhịp mỗi phút, nguy cơ suy tim và nguy cơ tử vong đều tăng 13%. Kết quả này cho thấy nhịp tim tăng nhanh có thể gây ra những ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe tim mạch.

Lý do là vì nhịp tim quá nhanh có thể làm tăng gánh nặng cho tim. Đặc biệt đối với bệnh nhân mắc bệnh động mạch vành, khi nhịp tim duy trì ở mức quá nhanh, tim phải co bóp và giãn ra thường xuyên hơn, làm tăng nhu cầu oxy của cơ tim. Điều này dẫn đến lưu thông máu trong động mạch vành bị giảm, có khả năng làm vỡ các mảng xơ vữa trong động mạch. Về lâu dài, việc tim phải hoạt động quá sức sẽ gây mệt mỏi cơ tim, tăng nguy cơ đau tim và do đó ảnh hưởng đến tuổi thọ.

Ngoài ra, nhịp tim quá nhanh cũng có thể gây hại cho động mạch. Khi nhịp tim quá nhanh, quá trình tuần hoàn máu sẽ tăng tốc, dẫn đến huyết áp cao. Khi xảy ra những triệu chứng này, các tế bào nội mạc mạch máu dễ bị tổn thương, giải phóng tiểu cầu và các chất gây đông máu khác, khiến động mạch dễ bị tắc nghẽn hoặc xơ cứng. Tình trạng này không chỉ ảnh hưởng đến chức năng tim mà còn có thể gây ra các bệnh tim, tăng nguy cơ đột quỵ, nhồi máu cơ tim và rút ngắn tuổi thọ.

Mặt khác, nhịp tim quá chậm cũng có thể gây ra ảnh hưởng tiêu cực đến tuổi thọ. Nhịp tim quá chậm có thể do các vấn đề ở hệ thần kinh, chẳng hạn như nhịp tim chậm xoang, chủ yếu là do dây thần kinh phế vị hoạt động quá mức. Khi nhịp tim quá chậm, dây thần kinh phế vị sẽ tiết ra acetylcholine, có tác dụng ức chế tim. Tim sẽ bị ảnh hưởng, đặc biệt là trong khi ngủ vào ban đêm, khi dây thần kinh phế vị tăng cường hoạt động và hệ thần kinh giao cảm bị ức chế, khiến nhịp tim có thể giảm xuống tới 40 lần/phút. Điều này làm cho các cơ quan trong cơ thể không được cung cấp đủ máu, dẫn đến thiếu máu cơ tim, đau thắt ngực. Trong trường hợp nghiêm trọng, nó thậm chí có thể gây ngất, ngừng tim đột ngột và đe dọa đến tính mạng.

Tóm lại, sự thay đổi của chỉ số nhịp tim có ảnh hưởng quan trọng đến tuổi thọ của chúng ta. Do đó, việc duy trì nhịp tim ở mức thích hợp có thể giúp cơ thể duy trì chức năng bình thường của tim và các cơ quan khác, giảm nguy cơ mắc các bệnh mạn tính như bệnh tim mạch và kéo dài tuổi thọ. Vì vậy, chúng ta cần hiểu rõ một số yếu tố gây mất ổn định nhịp tim để có sự chuẩn bị.

Những yếu tố gây ra sự mất cân bằng nhịp tim

Nhịp tim là số lần tim đập mỗi phút khi ở trạng thái tỉnh táo và không hoạt động. Nhịp tim tăng nhanh không chỉ dễ gây ra các bệnh tim mạch mà còn dẫn đến rối loạn huyết động, làm huyết áp không ổn định, từ đó ảnh hưởng đến tính linh hoạt của mạch máu, làm tổn thương chức năng nội mô mạch máu và tăng phản ứng viêm. 

Tất cả những điều này đều làm tăng tỷ lệ mắc bệnh và tỷ lệ tử vong ở bệnh nhân cao huyết áp, bệnh động mạch vành, tiểu đường, béo phì... Vì vậy, chúng ta cần hiểu các yếu tố ảnh hưởng đến nhịp tim và duy trì nhịp tim ở mức vừa phải.

1. Căng thẳng và lo âu

Căng thẳng và lo âu không chỉ là vấn đề tâm lý phổ biến mà còn có thể gây hại cho sức khỏe thể chất. Căng thẳng và lo âu kích thích hệ thần kinh giao cảm và làm tăng tiết adrenaline, từ đó ảnh hưởng đến nhịp tim và khiến nhịp tim tăng nhanh.

Đồ uống có chất kích thích

Caffeine và các hóa chất khác trong đồ uống có chất kích thích có tác dụng gây hưng phấn, ảnh hưởng trực tiếp đến hệ thần kinh và có thể gây rối loạn nhịp tim. Đồng thời, những chất này còn làm tăng huyết áp, từ đó ảnh hưởng đến nhịp tim và thậm chí gây ra các vấn đề về tim mạch. Một chuyên gia tim mạch tại phòng khám Mayo Clinic ở Hoa Kỳ cho rằng người trưởng thành nên tiêu thụ khoảng 400mg caffeine mỗi ngày, tương đương với bốn tách cà phê. 

Thiếu ngủ và đau đớn

Thiếu ngủ và đau đớn là những nguyên nhân gây ra nhịp tim không ổn định. Thiếu ngủ kéo dài có thể làm mất cân bằng chức năng của các hệ cơ quan trong cơ thể, trong đó tim cũng bị ảnh hưởng, biểu hiện bằng nhịp tim nhanh hoặc chậm bất thường. Đồng thời, cơn đau là một tín hiệu mà cơ thể phát ra. 

Khi cơ thể phải chịu đựng cơn đau, nhịp tim cũng sẽ dao động bất thường. Một nghiên cứu được công bố trên "Tạp chí Mayo Clinic Proceedings" cho thấy, khi cơn đau cấp tính xuất hiện, nó sẽ làm tăng nhịp tim và tăng giải phóng cortisol.

Thiếu ngủ và đau đớn là những nguyên nhân gây ra nhịp tim không ổn định. Ảnh minh hoạ

Mang thai

Ngoài sự thay đổi lớn về nồng độ hormone trong cơ thể phụ nữ mang thai có thể gây ra nhiều khó chịu, bao gồm cả nhịp tim bất thường, việc tăng lưu lượng máu đến tim cũng làm cho nhịp tim tăng nhanh. Một nghiên cứu tại Trung tâm Y tế Đại học Duke cho thấy, vào cuối thai kỳ, tử cung cần khoảng 1/5 lượng máu của thai phụ, điều này làm cho lượng máu mà tim phải bơm tăng khoảng 40%, với sai số trên dưới không quá 10%.

Tóm lại, nhịp tim nhanh hay chậm chịu ảnh hưởng tổng hợp của nhiều yếu tố. Duy trì nhịp tim ở mức thích hợp là vô cùng quan trọng đối với sức khỏe tim mạch và sức khỏe tổng thể. Do đó, chúng ta nên chú ý điều chỉnh lối sống, giữ gìn sức khỏe tinh thần và tập thể dục vừa phải để duy trì nhịp tim ở mức độ tốt.

Làm thế nào để ổn định nhịp tim?

Nhịp tim không phải là một giá trị cố định, nó thay đổi từng phút, từng giây. Ví dụ, các yếu tố như bệnh tật, tập thể dục và cảm xúc cá nhân đều có thể khiến nhịp tim thay đổi. Tuy nhiên, chúng ta có thể kiểm soát nó thông qua chế độ ăn uống, hành vi hằng ngày và các khía cạnh khác. Dưới đây là những gợi ý cụ thể.

1. Chế độ ăn uống

Nên tập trung vào các loại thực phẩm thực vật như ngũ cốc, rau, trái cây và bổ sung thêm các loại thực phẩm từ động vật. Cấu trúc ăn uống này giúp cơ thể không dễ bị béo phì, giảm nguy cơ cao huyết áp và cũng có lợi cho việc ổn định nhịp tim. Đồng thời, chúng ta cũng cần bổ sung thêm các chất dinh dưỡng tốt cho tim mạch như magie, kali...

Magie không chỉ là một chất dinh dưỡng cần thiết cho cơ thể mà còn đóng vai trò quan trọng đối với trái tim. Magie có thể kết hợp với các tế bào cơ tim và có tác dụng ức chế, làm giảm nhịp tim, giúp tim được nghỉ ngơi và hồi phục.

Ngoài ra, kali được mệnh danh là "khoáng chất bảo vệ tim" vì nó đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì chức năng và sức khỏe của tim. Kali có thể ức chế sự hưng phấn của cơ tim, giúp kiểm soát và ổn định nhịp tim. Hơn nữa, kali thúc đẩy việc đào thải ion natri, từ đó ổn định huyết áp, giảm gánh nặng cho tim và bảo vệ sức khỏe tim mạch.

2. Tập luyện hít thở sâu

Đây là một phương pháp đơn giản nhưng hiệu quả khác, có thể giúp điều hòa nhịp thở và làm nhịp tim ổn định. Thông qua việc hít thở bụng sâu, chậm và nhẹ nhàng, bạn có thể tăng cường chức năng trao đổi oxy của các phế nang, thúc đẩy tuần hoàn máu, cải thiện chức năng của các cơ quan nội tạng, từ đó tác động và điều chỉnh hệ thần kinh, ổn định nhịp tim.

3. Đảm bảo đủ thời gian ngủ và môi trường ngủ tốt

Thời gian ngủ đủ giấc và môi trường ngủ tốt cũng rất quan trọng để điều hòa nhịp tim. Người lớn nên đảm bảo ngủ 6-8 tiếng mỗi ngày. Thiếu ngủ sẽ làm tăng nhịp tim, đồng thời ảnh hưởng đến chức năng bình thường của các hệ cơ quan khác trong cơ thể. Chúng ta cần duy trì một thói quen tốt, tránh bị thức giấc đột ngột do môi trường xung quanh thay đổi. 

Một nghiên cứu tại Úc cho thấy, khi một người bị đánh thức bởi tiếng chó sủa, nhịp tim của họ sẽ tăng thêm 13 nhịp mỗi phút. Do đó, thói quen ngủ tốt là một trong những yếu tố quan trọng để duy trì nhịp tim khỏe mạnh.

Quản lý hiệu quả vấn đề nhịp tim và duy trì một cơ thể khỏe mạnh

Tóm lại, qua trường hợp của anh Lý, chúng ta thấy nhịp tim quá thấp cũng có thể gây suy tim. Vì vậy, chúng ta có thể sử dụng một số phương pháp như tập thể dục nhịp điệu, luyện tập hít thở sâu và ngủ đủ giấc để điều hòa nhịp tim một cách hiệu quả.

Bằng cách điều chỉnh chế độ ăn uống, thói quen tập thể dục, cách hít thở và chất lượng giấc ngủ, chúng ta có thể duy trì nhịp tim trong phạm vi bình thường, thúc đẩy sức khỏe tim mạch và nâng cao chất lượng cuộc sống. Trong cuộc sống hằng ngày, chúng ta có thể kết hợp những phương pháp này để quản lý hiệu quả vấn đề nhịp tim và duy trì một cơ thể khỏe mạnh.