Phổi là cơ quan đặc biệt nhạy cảm với sự thay đổi thời tiết. Vào mùa thu, khí hậu bắt đầu se lạnh, ban ngày nắng hanh khô nhưng sáng tối lại có sự chênh lệch nhiệt độ lớn. Đây là thời điểm dễ khiến phổi bị "tấn công", gây ra những vấn đề thường gặp như ho khan, viêm đường hô hấp, cảm lạnh, thậm chí làm bệnh mạn tính như hen suyễn hay viêm phế quản trở nặng.
Trong Đông y có quan niệm "thu chủ phế", tức mùa thu là mùa liên quan mật thiết đến sức khỏe của phổi. Vì vậy, việc "dưỡng phế, nhuận táo" (giữ ẩm, làm dịu khô) được xem là nguyên tắc quan trọng nhất để bảo vệ sức khỏe khi bước vào tiết trời này. Một trong những cách đơn giản, hiệu quả và tiết kiệm nhất chính là bổ sung các loại rau củ có tác dụng dưỡng ẩm phổi vào thực đơn hàng ngày.
Dưới đây là 3 loại rau củ quen thuộc, đang vào mùa, giá cả phải chăng nhưng được coi là "thần dược" của phổi:
1. Bí đao
Bí đao vốn được mệnh danh là "dưa mùa đông" nhưng lại là báu vật của cuối hè đầu thu. Với hàm lượng nước lên tới 96%, bí đao giống như một "spa dưỡng ẩm" tự nhiên cho phổi. Theo sách Điền Nam bản thảo, bí đao có tác dụng "thanh nhiệt, sinh tân dịch, hóa đờm", rất thích hợp khi khí trời hanh khô khiến cổ họng dễ bị rát, ho khan.
Ngoài ra, bí đao giàu vitamin C, kali và chất xơ, giúp tăng cường sức đề kháng, hỗ trợ tim mạch và hệ tiêu hóa.
Gợi ý món ăn:
- Canh bí đao nấu xương heo - vừa ngọt nước, vừa dưỡng phổi.
- Bí đao nấu lòng trắng trứng - món ăn thanh mát, dễ tiêu.
- Nước ép bí đao - giúp giải khát, hỗ trợ giảm cân, tốt cho da.
2. Củ cải
Người xưa có câu: "Mùa thu ăn củ cải, mùa đông ăn gừng" để nhấn mạnh tác dụng đặc biệt của củ cải trong thời tiết hanh khô. Củ cải tính mát, vị cay ngọt, đi vào kinh phế, có khả năng long đờm, giảm ho, thanh nhiệt, kích thích tiết nước bọt, nhờ đó giúp đường hô hấp thông thoáng và dịu nhẹ.
Mỹ nhân "Như Ý truyện" 45 tuổi vẫn giữ nhan sắc thanh thuần, trẻ mãi không già nhờ thói quen rất tốt cho nội tiết
Theo các nghiên cứu hiện đại, củ cải chứa nhiều vitamin C, anthocyanin và chất chống oxy hóa giúp chống viêm, giảm nguy cơ nhiễm trùng đường hô hấp.
Gợi ý món ăn:
- Canh củ cải hầm xương - vừa bổ dưỡng vừa tốt cho phổi.
- Củ cải cà rốt hầm gà - bổ sung thêm protein, vitamin A.
- Củ cải muối nhẹ - kích thích tiêu hóa, phù hợp bữa cơm mùa thu.
3. Khoai mỡ
Khoai mỡ được Đông y ghi nhận có tác dụng "bổ tỳ ích phế, sáp tinh khí". Chất nhầy trong khoai mỡ (mucin) có khả năng bao phủ, bảo vệ niêm mạc đường hô hấp, giúp giảm ho, giảm kích ứng cổ họng.
Y học hiện đại cũng xác nhận khoai mỡ giàu chất chống oxy hóa như vitamin C, anthocyanin, cùng nhiều khoáng chất cần thiết. Đây là loại thực phẩm vừa bổ dưỡng, vừa thích hợp cho người thể trạng yếu, dễ ho hoặc thường xuyên mệt mỏi.
Gợi ý món ăn:
- Cháo khoai mỡ nấu thịt bằm - mềm, dễ ăn, dưỡng phổi.
- Khoai mỡ nấu canh tôm - ngọt nước, giàu dinh dưỡng.
- Súp khoai mỡ nghiền - phù hợp cho người già, trẻ nhỏ.
Bác sĩ Đông y Lê Thị Hồng Vân chia sẻ: "Trong tiết trời hanh khô, các loại thực phẩm tính mát như bí đao và củ cải giúp nhuận phế, làm dịu ho khan. Khoai mỡ lại có tác dụng bổ tỳ, ích phế, rất thích hợp cho người thể trạng yếu".
Để tận dụng tối đa lợi ích của 3 loại rau củ này, bạn có thể kết hợp chúng vào thực đơn gia đình:
Bữa trưa: Canh bí đao nấu xương + cá kho tộ + rau luộc.
Bữa tối: Củ cải hầm gà + cơm gạo lứt + salad rau xanh.
Bữa sáng hoặc nhẹ: Cháo khoai mỡ thịt bằm hoặc nước ép bí đao.
Ngoài ra, nên duy trì thói quen uống nhiều nước ấm, bổ sung hoa quả giàu vitamin C (cam, quýt, lựu) để hỗ trợ phổi chống lại khô hanh mùa thu.
