Thông tin được các chuyên gia chia sẻ tại Hội thảo khoa học "Định hướng phát triển học phần vaccine trong đào tạo sau đại học", do Đại học Y Dược TP HCM, GSK Việt Nam tổ chức ngày 10/11.
Tại Đông Nam Á, tuổi thọ của nam giới Việt Nam xếp thứ 5 và nữ giới xếp thứ hai, song số năm sống khỏe mạnh lại không tương xứng. Trung bình một người lớn tuổi mắc 3-4 bệnh nền, ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng sống. Việt Nam cũng là một trong những quốc gia có tốc độ già hóa dân số nhanh nhất thế giới. Quỹ Dân số Liên Hợp Quốc (UNFPA) dự báo số người từ 60 tuổi trở lên sẽ đạt khoảng 21 triệu vào năm 2035. Dân số già hóa cùng tỷ lệ bệnh mạn tính gia tăng khiến xã hội ngày càng dễ tổn thương trước các bệnh truyền nhiễm.
Các cụ già tiêm phòng tại TP HCM. Ảnh: Quỳnh Trần
Mô hình bệnh tật tại Việt Nam đã thay đổi rõ rệt. Tiến sĩ Trương Hồng Sơn, Phó Tổng Thư ký Tổng hội Y học Việt Nam, cho biết nếu 50 năm trước, các bệnh truyền nhiễm như tả, lỵ là nguyên nhân tử vong chính, thì nay 80% ca tử vong đến từ các bệnh không lây nhiễm. Cứ 10 người mất thì có 8 người do nhóm bệnh này, trong đó tim mạch chiếm 4 ca, ung thư 2 ca, còn lại là đái tháo đường và bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD).
Lối sống hiện đại là một trong những nguyên nhân chính. Cuộc sống bận rộn khiến nhiều người lạm dụng thực phẩm chế biến sẵn, sinh hoạt thiếu điều độ. Chế độ dinh dưỡng mất cân đối, lười vận động, thiếu ngủ kinh niên và căng thẳng kéo dài góp phần làm sức khỏe suy giảm. Bên cạnh đó, ô nhiễm môi trường và biến đổi khí hậu cũng làm tăng gánh nặng bệnh tật.
Trước thực trạng này, Việt Nam đặt mục tiêu đến năm 2030 nâng tuổi thọ trung bình lên 75,5 tuổi và số năm sống khỏe mạnh đạt tối thiểu 68. Để hiện thực hóa mục tiêu, các chuyên gia nhấn mạnh tầm quan trọng của y tế dự phòng, đặc biệt là tiêm chủng.
Bác sĩ CKII Nguyễn Hồng Tâm, Giám đốc Trung tâm Kiểm soát bệnh tật TP HCM (HCDC), cho biết chương trình tiêm chủng mở rộng cho trẻ em đã rất thành công, nhưng tiêm chủng cho người lớn, đặc biệt là nhóm người cao tuổi và có bệnh nền, vẫn còn khá mới mẻ. HCDC đã bắt đầu triển khai kế hoạch tiêm chủng bảo vệ các nhóm nguy cơ cao này.
Mỗi lần tiếp xúc với bệnh nhân là một cơ hội để y bác sĩ giúp người dân hiểu và chủ động phòng bệnh, giáo sư Jonathan Van-Tam, chuyên gia từ Đại học Nottingham, Anh, nhấn mạnh vai trò tư vấn của nhân viên y tế. Ông cho rằng chủng ngừa không chỉ giảm tỷ lệ nhập viện do bệnh truyền nhiễm mà còn hạn chế biến chứng của các bệnh mạn tính.
Để nâng cao năng lực cho đội ngũ y tế, Đại học Y Dược TP HCM sẽ đưa học phần về vaccine và virus vào chương trình đào tạo chính thức từ năm 2026. PGS.TS.BS Ngô Quốc Đạt, Hiệu trưởng, cho biết khi được đào tạo bài bản, nhân viên y tế sẽ triển khai tiêm chủng hiệu quả hơn và khuyến khích người dân chủ động phòng bệnh. Dự kiến mỗi năm sẽ có hơn 2.000 bác sĩ được đào tạo theo chương trình này.
Bà Phạm Thị Mỹ Liên, Chủ tịch GSK Việt Nam, tin rằng việc đầu tư vào đào tạo y khoa dự phòng sẽ tạo nền tảng vững chắc cho tương lai, giúp đội ngũ y tế chủ động tích hợp chủng ngừa vào quá trình chăm sóc, đặc biệt cho người lớn tuổi và bệnh nhân mạn tính.
Mỹ Ý
