Món ăn khoái khẩu khiến sán ‘làm tổ’ trong não
Bệnh nhân H.V.C. (51 tuổi, Hà Nội) xuất hiện tình trạng đau đầu kéo dài khoảng 10 ngày, cơn đau âm ỉ. Ngoài triệu chứng này, bệnh nhân C không có biểu hiện bất thường nào khác.
Bệnh nhân đi khám và được chỉ định thực hiện các kỹ thuật cận lâm sàng để chẩn đoán bệnh. Kết quả chụp X-quang cho thấy vùng cổ, vai, ngực và bụng của bệnh nhân có các nốt vôi hóa, là tổn thương do ký sinh trùng. Hình ảnh MRI não phát hiện tổn thương ở vùng chẩm hai bên, nốt vôi ở đồi thị rải rác hai bán cầu đại não và tiểu não của người bệnh. Sau khi phân tích, bác sĩ chẩn đoán bệnh nhân bị tổn thương não do ký sinh trùng, cụ thể là nang sán thần kinh (Neurocysticercosis). Bệnh nhân được kê đơn điều trị và yêu cầu theo dõi chặt chẽ.
Qua khai thác tiền sử, bệnh nhân cho biết trong suốt nhiều tháng qua đã ăn các món như: gỏi cá, tiết canh, nem thính và thịt lợn tái chanh. Đây là những món ăn khoái khẩu mà bệnh nhân thường ăn khi đi nhậu với bạn bè, hoặc ăn vào những dịp các thành viên trong gia đình gặp gỡ nhau.
Bác sĩ Cương đang tư vấn cho một trường hợp bệnh nhân. (Ảnh bác sĩ cung cấp)
TS.BS Ngô Chí Cương, Phó Giám đốc Bệnh viện Đa khoa Medlatec cho hay thời gian gần đây, bệnh viện tiếp nhận nhiều bệnh nhân bị nhiễm ký sinh trùng, đặc biệt là các bệnh ấu trùng sán dây lợn, nhiễm sán lá gan lớn… Các bệnh nhân đều có điểm chung là từng ăn những món tái từ thịt lợn, ăn rau sống…
Theo bác sĩ Cương, nguyên nhân nhiễm ấu trùng sán dây lợn ở người chủ yếu là do ăn uống không đảm bảo vệ sinh, ăn thực phẩm sống hoặc chưa nấu chín kỹ như tiết canh, thịt lợn tái, nem chua, nem chạo…
Ngoài ra, tại một số vùng, tình trạng chăn thả lợn, bò rông khiến các loài động vật này phóng uế bừa bãi. Trong phân của chúng có thể chứa trứng sán và có thể bị nhiễm vào rau cỏ, hoặc các thực phẩm khác. Khi người hoặc động vật ăn phải rau cỏ hoặc thực phẩm nhiễm trứng sán, trứng sẽ phát triển thành nang sán trong cơ thể.
Các bệnh do ký sinh trùng gây ra thường diễn biến âm thầm trong cơ thể người, kéo dài hàng năm, thậm chí lên tới 10-20 năm mà người bệnh không có biểu hiện rõ ràng. Điều này khiến nhiều người dễ nhầm lẫn với bệnh lý thần kinh hoặc tai biến mạch não. Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, bệnh có thể gây liệt nửa người và các di chứng khác.
Tiết canh, gỏi cá, thịt tái - những mối nguy tiềm ẩn
Hiện nay, một số người vẫn tin rằng tiết canh lợn, vịt, dê nhà nuôi là sạch. Tuy nhiên, ăn tiết canh vẫn tiềm ẩn nguy cơ cao mắc các bệnh truyền nhiễm và giun sán.
Bác sĩ Cương cũng khẳng định ăn tiết canh không có tác dụng mát hay bổ huyết như một số quan niệm truyền miệng và cũng không có khả năng chữa bệnh như nhiều người nghĩ. Trái lại, tiết canh tiềm ẩn nhiều nguy cơ gây bệnh, nhiều người thậm chí chỉ ăn một lần đã bị nhiễm sán.
Ngoài tiết canh, thịt tái và gỏi cá cũng là nguyên nhân gây nhiễm ấu trùng sán. Khi ấu trùng sán vào cơ thể, chúng di chuyển qua máu tới não, cơ và gây bệnh.
TS.BS Ngô Chí Cương cảnh báo rằng nếu không phát hiện và điều trị kịp thời, ký sinh trùng có thể gây biến chứng nguy hiểm như viêm túi mật, áp-xe gan, viêm đường mật cấp tính, hoặc tụ máu dưới bao gan.
Phòng bệnh ký sinh trùng như thế nào?
Để phòng tránh các bệnh lây truyền từ ký sinh trùng, người dân cần lưu ý:
- Chủ động đi khám, sàng lọc định kỳ với các bệnh ký sinh trùng, đặc biệt khi có các triệu chứng như ngứa ngoài da, rối loạn tiêu hóa.
- Tránh ăn các món ăn sống hoặc chưa nấu chín kỹ, đặc biệt là tiết canh, thịt tái, rau thủy sinh.
- Rửa tay với xà phòng trước khi chế biến thực phẩm, sau khi tiếp xúc với thực phẩm sống, trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh.
- Vệ sinh sạch sẽ dụng cụ nấu ăn, chén bát, sử dụng dụng cụ riêng cho thực phẩm sống và chín.
- Đối với các khu vực có dịch tễ cao, chính quyền cần công bố khuyến cáo và hướng dẫn người dân thăm khám sớm và điều trị kịp thời.
