Nguyên nhân gây mất ngủ
Việc xác định nguyên mất ngủ kéo dài là bước quan trọng giúp cho quá trình điều trị mất ngủ kéo dài mang lại hiệu quả cao. Có nhiều nguyên nhân gây mất ngủ, đó là:
- Stress trong công việc và cuộc sống. Điều này khiến chúng ta dễ rơi vào trạng thái lo âu và mất ngủ
- Lạm dụng rượu bia, chất kích thích khiến hưng phấn hệ thần kinh và dẫn tới hậu quả rối loạn giấc ngủ, mất ngủ kéo dài.
- Lạm dụng một số thuốc điều trị tăng huyết áp, corticoid, thuốc chống trầm cảm,…
- Môi trường sống và thói quen sinh hoạt như lệch múi giờ, môi trường sống bị ô nhiễm, ô nhiễm tiếng ồn do xe cộ hoặc các công trình ...
- Mắc bệnh lý mạn tính như viêm dạ dày, trào ngược dạ dày thực quản, đái tháo đường, tăng huyết áp, suy thận mãn, phì đại tuyến tiền liệt,…
Nếu mất ngủ kéo dài, người bệnh sẽ bị ảo giác và ảo tưởng kèm theo các bệnh lý cơ thể như tăng huyết áp, tim mạch, mệt mỏi, stress.
Mất ngủ kéo dài có tác động đến sức khỏe tinh thần như thế nào?
Mất ngủ kéo dài khiến chúng ta mệt mỏi, có thể gây ra lo âu và trầm cảm.Không ngủ, các vùng não điều chỉnh cảm xúc sẽ bị suy yếu. Nhiều người chia sẻ rằng, sau một đêm mất ngủ, sáng hôm sau họ tỉnh dậy với sự loạng choạng bước ra khỏi phòng, kiệt sức và chỉ mong được nằm nghỉ ngơi tiếp thay vì phải tới cơ quan làm việc. Trong số đó có những người đột nhiên khóc không kìm được chỉ vì nghe một bài hát tâm trạng vang lên hoặc xem một trích đoạn phim. Một số người trong đó thì cảm thấy hối tiếc vì bản thân trong ngày đã trở nên cáu gắt, giận dữ và mất bình tĩnh với nhiều người, nhiều sự kiện mà đáng ra bản thân không cần làm vậy!
Nhiều dự án nghiên cứu đã chứng minh mối liên hệ chặt chẽ giữa giấc ngủ ngon hơn và sức khỏe cảm xúc. Ở những người khỏe mạnh, giấc ngủ chất lượng tốt có liên quan đến tâm trạng tích cực hơn - và chỉ cần một đêm thiếu ngủ cũng có thể gây ra sự lo lắng và 1 số triệu chứng trầm cảm tăng đột biến vào sáng hôm sau. Hơn nữa, những người bị gián đoạn giấc ngủ mãn tính có xu hướng trải nghiệm các sự kiện hàng ngày tiêu cực hơn, khiến họ khó thoát khỏi suy nghĩ u ám, tiêu cực.
Trong nhiều thập kỷ, các nhà nghiên cứu và chuyên gia y tế coi mất ngủ là sản phẩm phụ hoặc triệu chứng của một tình trạng "nguyên phát" khác, chẳng hạn như trầm cảm hoặc lo lắng. Nói cách khác, đầu tiên là lo lắng, sau đó là mất ngủ. Ngày nay, chúng ta biết rằng trật tự này có thể bị đảo ngược. Trên thực tế, mất ngủ và lo lắng, trầm cảm hoặc các tình trạng sức khỏe tâm thần khác có thể tác động lẫn nhau, tạo ra một vòng xoáy đi xuống cực kỳ khó phá vỡ.
Nhiều bằng chứng trong lĩnh vực này xuất phát từ tình trạng mất ngủ mãn tính hoặc mất ngủ. Những người bị mất ngủ có nguy cơ bị trầm cảm hoặc lo âu sau này cao gấp đôi so với những người ngủ ngon. Các triệu chứng mất ngủ cũng làm tăng nguy cơ hành vi tự tử ở những người có nguy cơ và thường xảy ra trước giai đoạn khởi phát ở những người mắc chứng rối loạn lưỡng cực. Hơn nữa, ngay cả sau khi điều trị đầy đủ chứng trầm cảm hoặc lo âu, những người tiếp tục gặp khó khăn về giấc ngủ vẫn có nguy cơ tái phát cao hơn so với những người có giấc ngủ được cải thiện. Hiểu được vai trò của giấc ngủ trong mô hình này có thể mở ra những hiểu biết mới để giúp ngăn ngừa và điều trị nhiều chứng rối loạn cảm xúc.
Những người thức hơn hai đêm cho biết họ gặp khó khăn trong việc hình thành suy nghĩ, tìm từ và đặt câu. Họ bị ảo giác, chẳng hạn như nhìn thấy những vật thể vô tri chuyển động hoặc trải nghiệm cảm giác chạm vào người khác mặc dù ở một mình. Sau ba ngày không ngủ, một số người tham gia trở nên ảo tưởng và hoang tưởng. Tới ngày thứ 4, một số người được biết là người trầm lặng và dè dặt trở nên cực kỳ hung hãn.
Bất cứ khi nào chúng ta phải đối mặt với một thử thách căng thẳng hoặc căng thẳng về mặt cảm xúc, một trung tâm sâu trong não gọi là amygdala (hạch hạnh nhân) sẽ hoạt động. Hạch hạnh nhân có thể kích hoạt phản ứng toàn diện của toàn cơ thể để chuẩn bị cho chúng ta đối mặt với thử thách hoặc mối đe dọa mà chúng ta phải đối mặt. Phản ứng bỏ chạy hoặc chiến đấu này làm tăng nhịp tim và gửi một làn sóng hormone căng thẳng chạy vào máu. Có một vùng não điều hoà được hoạt động nhân Amygdala này là: vỏ não trước trán, khu vực ngay phía sau giữa lông mày của chúng ta. Các nghiên cứu cho thấy hoạt động ở vùng này có xu hướng làm giảm hoặc điều hòa hạch hạnh nhân, do đó giữ cho phản ứng cảm xúc của chúng ta được kiểm soát.
Trong nhiều thập kỷ, các nhà nghiên cứu và chuyên gia y tế coi mất ngủ là sản phẩm phụ hoặc triệu chứng của một tình trạng "nguyên phát" khác, chẳng hạn như trầm cảm hoặc lo lắng. Ảnh minh họa
Trong các nghiên cứu trên một người khỏe mạnh không ngủ một đêm, kết quả là hoạt động của vỏ não trước trán giảm đáng kể , được đo bằng cách sử dụng hình ảnh cộng hưởng từ chức năng (fMRI). Hơn nữa, hoạt động thần kinh liên kết hạch hạnh nhân và vỏ não trước trán trở nên yếu hơn đáng kể. Nói cách khác, cả vùng và mạch có nhiệm vụ kiểm soát các phản ứng cảm xúc của chúng ta về cơ bản đều không hoạt động khi giấc ngủ bị gián đoạn. Các nghiên cứu khác đã phát hiện ra rằng tình trạng suy nhược thần kinh này có thể xảy ra sau khi mọi người chỉ bị thiếu ngủ một đêm hoặc thường xuyên ngủ ít hơn sáu giờ.
Cảm xúc trở nên tệ hơn đáng kể khi hạch hạnh nhân không thể hoạt động phối hợp với vỏ não trước trán. Khả năng kiểm soát cảm xúc kém như vậy khiến chúng ta dễ bị lo lắng và tâm trạng tồi tệ hơn, đến nỗi ngay cả những chuyện đơn giản cũng khiến chúng ta nổi nóng hoặc buồn rầu.
Những phát hiện cho thấy những thay đổi trong mạch não này, cùng với các vùng khác liên quan đến kích thích, có liên quan đến việc tăng huyết áp sau một đêm mất ngủ. Điều này có thể góp phần tạo ra những thay đổi ảnh hưởng tiêu cực đến toàn bộ cơ thể, làm tăng nguy cơ mắc bệnh cao huyết áp và bệnh tim mạch.
