"Bệnh não mô cầu xâm lấn vẫn còn là một gánh nặng của cộng đồng", GS.TS.BS Phan Trọng Lân, Chủ tịch Hội Y học Dự phòng Việt Nam, Viện trưởng Vệ sinh dịch tễ Trung ương, nói nhân dịp hội ra mắt cuốn sách dự phòng bệnh do não mô cầu, mới đây. Tài liệu này cung cấp các kiến thức, dữ liệu về bệnh, khuyến cáo thực hành về chủng ngừa, phương án dự phòng bệnh.
Viêm màng não do não mô cầu gây ra hàng loạt đợt dịch lớn trên toàn cầu. Ước tính mỗi năm thế giới ghi nhận khoảng 1,2 triệu ca mắc với khoảng 135.000 ca tử vong. Tại Việt Nam, viêm màng não do não mô cầu là một trong 10 bệnh truyền nhiễm có tỷ lệ tử vong cao nhất.
ThS.BS Nguyễn Trọng Toàn, Phó giám đốc Trung tâm Thử nghiệm Lâm sàng, Viện Pasteur TP HCM, cho biết bất kỳ độ tuổi nào cũng có thể mắc não mô cầu, phổ biến nhất là ở trẻ em và thanh thiếu niên. Trong đó, trẻ dưới một tuổi có nguy cơ mắc bệnh cao nhất. Tại Việt Nam, khoảng 90% số ca mắc là nhiễm huyết thanh nhóm B.
"Bệnh não mô cầu xâm lấn rất nguy hiểm, có thể gây tử vong chỉ trong vòng 24 giờ", bác sĩ Toàn nói. Tỷ lệ tử vong cũng lên đến 50% nếu không được điều trị kịp thời, 20% số ca sống sót phải chịu di chứng như cắt cụt chi, suy giảm trí tuệ, mất thính lực.
Hội Y học Dự phòng Việt Nam đang thực hiện lộ trình "Đánh bại viêm màng não" đến năm 2030 của Tổ chức Y tế Thế giới để đạt mục tiêu giảm 50% số ca mắc viêm màng não có thể phòng ngừa bằng tiêm chủng. Bệnh do não mô cầu lây truyền qua đường hô hấp, chủ yếu qua việc tiếp xúc trực tiếp với nguồn bệnh do hít phải dịch tiết mũi, hầu, họng bắn ra (người bệnh và người lành mang trùng) và dễ gây thành dịch lớn.
Bệnh nhân điều trị bệnh truyền nhiễm tại Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới TP HCM. Ảnh: Quỳnh Trần
Hồi tháng 9, người phụ nữ 52 tuổi mắc não mô cầu tử vong do tình trạng quá nặng sau 6 giờ nhập Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới TP HCM. Một ngày trước đó, bà biểu hiện sốt, ớn lạnh và đau nhức rồi nhanh chóng xuất huyết da (dạng bản đồ), vài vị trí phát ban có hoại tử. Đầu tháng 6, gia đình 6 người ở Bắc Kạn ghi nhận hai bệnh nhân mắc viêm màng não do não mô cầu, hai ca tử vong.
Để phòng bệnh do não mô cầu, ngành y tế khuyến cáo người dân, đặc biệt tại những vùng có dịch lưu hành thực hiện tốt việc vệ sinh cá nhân như rửa tay thường xuyên bằng xà phòng, súc miệng, họng bằng các dung dịch sát khuẩn mũi họng thông thường.
Chủ động tiêm vaccine phòng bệnh tại các cơ sở y tế. Ăn uống đủ chất dinh dưỡng, luyện tập, nâng cao thể trạng. Thực hiện tốt vệ sinh, thông khí nơi ở, nơi làm việc. Khi phát hiện dấu hiệu nghi ngờ mắc bệnh cần đi khám hoặc thông báo ngay cho cơ quan y tế gần nhất.
Lê Phương
