Lý do giật mình khiến gan nhiễm mỡ, xơ gan dù không nhậu

Gan nhiễm mỡ, xơ gan và các bệnh gan nặng khác thường được liên kết với việc lạm dụng rượu, song không chỉ có vậy.

Một nghiên cứu vừa công bố trên tạp chí y học The American Journal of Clinical Nutrion tháng 1-2024 cảnh báo một số món ăn mà nhiều người vẫn sử dụng hằng ngày cũng có thể phá hoại lá gan theo cách không ngờ đến.

Nguy cơ gan nhiễm mỡ hay nghiêm trọng hơn là xơ gan, bệnh gan nặng khác cũng có thể gây ra bởi các món chế biến sẵn mà chúng ta vẫn ăn hằng ngày - Ảnh minh họa từ Internet

Nhóm tác giả đến từ Trường Y tế công cộng Arnold thuộc Đại học Nam Carolina, Trường Y khoa Havard và Trường Y tế công cộng Havard TH Chan (Mỹ) đã phân tích dữ liệu của gần 174.000 người từ 40-69 tuổi, thu thập bởi ngân hàng sinh học Biobank của Anh.

Sau thời gian theo dõi trung bình 8,9 năm, có 1.108 người đã bị gan nhiễm mỡ, 350 người bị xơ gan, 134 trường hợp ung thư gan và 550 trường hợp mắc các bệnh gan khác.

Nhóm tình nguyện viên được chia làm 4 nhóm, phân tích nhiều yếu tố. BMI trung bình của từng nhóm tương tự nhau, tiêu thụ mỗi ngày trên dưới 2.000 calo như nhau, hoạt động thể chất cũng tương đương.

Khác biệt lớn nhất giữa 4 nhóm là mức tiêu thụ thực phẩm siêu chế biến được điều chỉnh theo năng lượng trung bình ở nhóm thứ nhất chỉ là 209 g/ngày

Nhóm thứ hai tiêu thụ 353 g/ngày, nhóm thứ ba 508 g/ngày, nhóm thứ tư 818 g/ngày.

Kết quả cho thấy tỉ lệ ăn UPF trong thực đơn hằng ngày càng cao, nguy cơ gan nhiễm mỡ và bệnh gan nặng càng tăng; không nhận thấy tác động đáng kể đến bệnh ung thư gan.

So với nhóm thứ nhất, nhóm thứ tư tăng 43% nguy cơ gan nhiễm mỡ, 18% nguy cơ xơ gan và 50% nguy cơ mắc bệnh gan nặng.

UPF cũng gây ra sự khác biệt trong các dấu ấn sinh học lâm sàng. Những người ăn nhiều UPF nhất có men gan cao hơn 26% so với nhóm 1, triglyceride (chất béo trung tính) cao hơn 15%, trong khi cholesterol "tốt" HDL lại thấp.

Ngoài ra, UPF có chất lượng dinh dưỡng kém hơn do thường vắng mặt nhiều vi chất quan trọng; mật độ năng lượng, đường bổ sung, muối, phụ gia lại cao. UPF cũng gây viêm cao, làm trầm trọng thêm quá trình viêm trong tiến triển của bệnh gan.

UPF cũng từng được chứng minh là dễ gây béo phì và phá hoại hệ thống chuyển hóa nói chung.

Theo BBC Good Food, các loại UPF phổ biến có thể kể đến gồm: nước ngọt, nước tăng lực; đồ ăn nhẹ đóng gói (kem, bánh kẹo, khoai tây chiên...); bánh mì, bánh ngọt hay bánh quy sản xuất công nghiệp; bơ phết lên bánh; nước trái cây đóng hộp; thịt chế biến (xúc xích, lạp xưởng, jambon...), sản phẩm giả thịt chế biến sẵn cho người ăn chay, mì gói...