Chuột rút khi chạy bộ là tình trạng co thắt cơ đột ngột và đau đớn, thường xảy ra ở bắp chân hoặc đùi. Nguyên nhân phổ biến nhất là do cơ bắp làm việc quá mức khi chưa được khởi động hoặc giãn cơ đúng cách.
Ngoài ra, mất cân bằng điện giải (như thiếu natri, kali, magiê) do ra mồ hôi nhiều trong quá trình chạy cũng có thể dẫn đến chuột rút. Mất nước hoặc thiếu năng lượng do không cung cấp đủ dinh dưỡng trước khi chạy cũng góp phần gây ra tình trạng này.
Một số người còn bị chuột rút do chạy sai tư thế hoặc mang giày không phù hợp, khiến các nhóm cơ phải hoạt động quá tải. Để tránh chuột rút khi chạy bộ có thể thực hiện:
1. Bổ sung đủ dinh dưỡng và chất điện giải
Bổ sung đầy đủ dinh dưỡng và chất điện giải đóng vai trò quan trọng trong việc ngăn ngừa tình trạng chuột rút khi vận động. Trong quá trình tập luyện, cơ thể mất nhiều nước và chất điện giải qua mồ hôi, đặc biệt là natri, kali, magiê và canxi... những khoáng chất cần thiết cho hoạt động bình thường của cơ bắp.
Chuột rút khi chạy bộ là tình trạng co thắt cơ đột ngột và đau đớn, thường xảy ra ở bắp chân hoặc đùi.
Nếu không được bổ sung kịp thời, sự mất cân bằng này có thể dẫn đến rối loạn dẫn truyền thần kinh - cơ, gây ra các cơn co thắt đau đớn. Ngoài ra, việc cung cấp đủ năng lượng từ carbohydrate và protein giúp duy trì glycogen trong cơ, hỗ trợ chức năng cơ bắp và giảm nguy cơ mệt mỏi, một yếu tố góp phần gây chuột rút.
Do đó, việc xây dựng chế độ ăn uống hợp lý kết hợp với bổ sung nước, điện giải trước, trong và sau khi vận động là biện pháp hiệu quả để phòng tránh chuột rút.
2. Uống nước đúng thời điểm
Khi cơ thể mất nước do đổ mồ hôi trong quá trình tập luyện hoặc thi đấu, nồng độ chất điện giải trong máu có thể bị rối loạn, ảnh hưởng đến khả năng co giãn bình thường của cơ. Việc uống nước quá ít hoặc không đúng lúc – chẳng hạn chỉ uống khi đã cảm thấy khát – thường không đủ để bù lại lượng dịch và khoáng chất đã mất.
Do đó, để phòng tránh chuột rút, người tập nên uống nước trước khi vận động từ 30 đến 60 phút, bổ sung từng ngụm nhỏ trong khi vận động và tiếp tục bù nước sau khi kết thúc bài tập. Ngoài nước lọc, có thể sử dụng nước uống thể thao chứa chất điện giải trong các buổi tập kéo dài hoặc cường độ cao. Uống nước đúng thời điểm không chỉ giúp duy trì hiệu suất vận động mà còn hạn chế nguy cơ rối loạn cơ bắp.
3. Kéo giãn và tăng cường sức mạnh
Kéo giãn cơ và tăng cường sức mạnh là những biện pháp hiệu quả giúp ngăn ngừa tình trạng chuột rút khi vận động. Việc kéo giãn trước và sau khi tập luyện giúp cơ bắp trở nên linh hoạt, cải thiện phạm vi chuyển động và giảm nguy cơ co thắt đột ngột.
Ngoài ra, các bài tập tăng cường sức mạnh giúp nâng cao khả năng chịu đựng của cơ, hạn chế tình trạng mỏi cơ – một trong những nguyên nhân phổ biến gây chuột rút. Đặc biệt, khi các nhóm cơ được luyện tập đúng cách và đều đặn, hệ thần kinh – cơ cũng hoạt động ổn định hơn, giảm nguy cơ rối loạn tín hiệu gây co cơ bất thường.
Việc kéo giãn trước và sau khi tập luyện giúp cơ bắp trở nên linh hoạt và giảm nguy cơ co thắt đột ngột.
4. Khởi động và điều chỉnh tốc độ hợp lý
Việc khởi động đúng cách giúp tăng lưu lượng máu đến cơ bắp, làm nóng các khớp và chuẩn bị hệ thần kinh – cơ cho hoạt động thể chất. Nếu bỏ qua giai đoạn này, cơ bắp dễ bị căng cứng và co thắt bất ngờ khi hoạt động mạnh. Bên cạnh đó, điều chỉnh tốc độ phù hợp với thể trạng và khả năng chịu đựng của cơ thể giúp giảm áp lực lên hệ cơ – xương, tránh tình trạng cơ bị mỏi hoặc làm việc quá mức – những nguyên nhân thường gặp gây chuột rút.
Người tập nên bắt đầu với tốc độ chậm, sau đó tăng dần theo khả năng, đồng thời lắng nghe cơ thể để điều chỉnh nhịp độ phù hợp. Khởi động đầy đủ và kiểm soát tốc độ hợp lý không chỉ giúp hạn chế chuột rút mà còn góp phần nâng cao hiệu suất và độ an toàn khi tập luyện.
Ngoài ra, việc áp dụng chương trình tập luyện phù hợp với thể lực và kỹ thuật chạy hợp lý sẽ giúp giảm nguy cơ chuột rút. Giày chạy bộ phù hợp cũng rất quan trọng để giảm nguy cơ bị chuột rút.
5. Sơ cứu chuột rút cơ khi chạy bộ
Khi bị chuột rút cơ trong lúc chạy bộ, việc sơ cứu kịp thời và đúng cách có thể giúp giảm đau nhanh chóng và ngăn ngừa chấn thương , bao gồm:
- Nên ngừng chạy ngay lập tức và chuyển sang tư thế nghỉ ngơi an toàn.
- Kéo giãn nhẹ nhàng nhóm cơ bị co rút: Nếu bị chuột rút bắp chân, có thể duỗi thẳng chân và dùng tay kéo nhẹ mũi bàn chân hướng về phía thân người; xoa bóp nhẹ nhàng vùng cơ đau cũng giúp làm dịu cơn co thắt.
- Nên uống nước có chứa chất điện giải để bù lại lượng khoáng chất đã mất do đổ mồ hôi.
Trong trường hợp cơn chuột rút không giảm sau vài phút, hoặc có biểu hiện nghiêm trọng như đau kéo dài, sưng tấy, cần ngừng vận động hoàn toàn và đến cơ sở y tế để được kiểm tra. Việc sơ cứu đúng cách không chỉ giúp giảm nhanh triệu chứng mà còn hỗ trợ phục hồi cơ hiệu quả hơn.
