Ngày 6 tháng 3 vừa qua, ông Tần (ở Hà Nam, Trung Quốc) đã đến bệnh viện khám do ho thường xuyên và ho ra đờm kèm máu. Kết quả chẩn đoán cho thấy ông mắc ung thư phổi, trang Sina của Trung Quốc đưa tin.
Trong quá trình ông Tần điều trị tại viện, em trai của ông cũng được chẩn đoán mắc bệnh ung thư phổi và ung thư gan rồi qua đời.
Sau khi tìm hiểu tình hình, bác sĩ phát hiện trong 3 thế hệ của gia đình ông Tần đã có tổng cộng 9 người được chẩn đoán mắc ung thư. Trước đó, thế hệ ông bà của ông Tần có 1 người bị ung thư thực quản, 2 người bị ung thư dạ dày. Bố ông Tần làm việc trong môi trường phức tạp và mắc ung thư phổi. Ngoài em trai ông Tần, hai người chú và anh trai cả của ông được chẩn đoán mắc ung thư dạ dày. Tất cả đều qua đời vì căn bệnh ung thư.
Khi tìm hiểu, bác sĩ phát hiện nguyên nhân gây bệnh có liên quan đến thói quen hút thuốc lá kéo dài của các thành viên trong gia đình. Chính ông Tần cũng tiết lộ: “Tôi đã hút thuốc 50 năm nay, mỗi ngày hút 2-3 bao thuốc”.
Ngoài ra, kết quả xét nghiệm cho thấy gia đình ông Tần mang đột biến gene hiếm gặp. Đây là nguyên nhân chính khiến bệnh ung thư di truyền suốt ba thế hệ, bên cạnh thói quen hút thuốc lá.
Ông Tần đi khám và được chẩn đoán mắc ung thư phổi.
Câu chuyện của gia đình ông Trần sau đó đã thu hút được sự chú ý của cộng đồng mạng. Nhiều người đồng tình rằng yếu tố gen có thể làm tăng nguy cơ mắc ung thư trong gia đình.
“Thực ra, ung thư có liên quan mật thiết đến gen. Bố tôi có 8 anh chị em, trong đó, có tổng cộng 4 người mắc ung thư. Ông nội tôi mất vì ung thư, con gái của dì cả tôi cũng bị ung thư. Vì vậy, một số bệnh ung thư có thể di truyền từ thế hệ trước sang thế hệ sau”, một người dùng mạng xã hội chia sẻ.
Một người khác viết: “Gần nhà tôi cũng có một gia đình có nhiều thành viên trong nhà cùng mắc ung thư”.
Mối liên hệ giữa gen di truyền và ung thư
Chia sẻ về vấn đề này, bác sĩ Trương Khải, Giáo sư khoa Phòng chống ung thư, Bệnh viện Ung bướu thuộc Viện Hàn lâm Y học Trung Quốc cho biết, trong số các ca mắc ung thư, chỉ có 5% bệnh nhân mắc ung thư do di truyền, khoảng 20% trường hợp mắc ung thư có liên quan đến đột biến gen, còn lại là do các yếu tố khác.
Bác sĩ Trương Khải nhấn mạnh rằng việc có người thân mắc bệnh ung thư không có nghĩa là toàn bộ gia đình đều có nguy cơ cao mắc bệnh. Nếu trong gia đình có người mắc ung thư, mọi người có thể đánh giá nguy cơ của bản thân bằng cách xem xét 4 yếu tố, cụ thể như sau:
1. Số lượng người trong gia đình mắc bệnh
Nếu trong gia đình chỉ có một người mắc ung thư, mọi người không cần quá lo lắng. Tuy nhiên, nếu có 2-3 thành viên trong gia đình (bố mẹ, anh chị em ruột, con cái) mắc cùng một loại ung thư, chuyên gia khuyến nghị mọi người nên xem xét yếu tố di truyền và xét nghiệm gene nếu cần thiết.
2. Độ tuổi mắc bệnh
Mọi người cần xem xét độ tuổi mắc ung thư của các thành viên trong gia đình. Ví dụ, độ tuổi trung bình mắc ung thư vú ở các nước Đông Á là 45-49 tuổi; độ tuổi trung bình mắc ung thư cổ tử cung là 51 tuổi; độ tuổi trung bình mắc ung thư tủy xương là khoảng 65 tuổi và ung thư buồng trứng thường gặp ở phụ nữ trong độ tuổi 40-60… Nếu một người thân trong gia đình bạn mắc bệnh ung thư ở độ tuổi 30 thì đó là một dấu hiệu đáng lo ngại.
Bệnh nhân mắc ung thư.
3. Loại ung thư hiếm gặp
Nếu người thân mắc phải ung thư hiếm gặp, chẳng hạn như nam giới trong gia đình mắc ung thư vú, nguy cơ di truyền cũng sẽ cao hơn.
4. Gen
Nếu trong gia đình có mẹ hoặc chị em gái mắc ung thư buồng trứng hoặc ung thư vú, chuyên gia khuyến cáo mọi người nên xét nghiệm gen BRCA. Nếu xét nghiệm phát hiện đột biến gen BRCA1/2, nguy cơ mắc ung thư vú ở phụ nữ châu Á có thể lên tới 56%, nguy cơ mắc ung thư buồng trứng là từ 23-54%, cao hơn hẳn so với nguy cơ mắc ung thư buồng trứng ở phụ nữ bình thường là khoảng 1%.
Phòng ngừa ung thư
Để phòng ngừa ung thư, bác sĩ Trương Khải khuyến cáo mọi người nên duy trì lối sống lành mạnh, ăn đủ chất dinh dưỡng, tập thể dục thường xuyên, kiểm soát cân nặng, duy trì thái độ lạc quan, ngừng hút thuốc, uống rượu. Ngoài ra, chuyên gia cũng lưu ý những người có tiền sử gia đình mắc ung thư nên đi tầm soát sớm, 1-2 lần/năm để phát hiện bệnh kịp thời (nếu có).
