Thùy Linh, sinh viên ngành Marketing, tại TP HCM, phát hiện niềm đam mê với matcha khi làm thêm tại quán cà phê. Ban đầu bị thu hút bởi màu xanh bắt mắt của những ly latte, cô dần khám phá giá trị sức khỏe vượt trội so với cà phê truyền thống.
"Matcha không chỉ đẹp mắt mà còn giúp mình tỉnh táo, không bị bồn chồn trong những đêm học khuya", Linh chia sẻ. Quyết định cắt giảm cà phê, cô đầu tư bộ dụng cụ pha matcha truyền thống và học kỹ thuật đánh bọt chuẩn Nhật qua YouTube. "Chỉ 5 phút cho nghi thức thư giãn này, tôi có ngay ly matcha latte thơm ngon, tốt cho tiêu hóa", cô tâm sự.
Sáng tạo với nhiều công thức như sinh tố matcha chuối, matcha kết hợp sữa hạt hoặc nước dừa, Linh thường xuyên chia sẻ hình ảnh lên Instagram, trở thành nguồn cảm hứng cho bạn bè. Với cô, matcha không đơn thuần là thức uống mà là biểu tượng của lối sống xanh, lành mạnh.
Tương tự, Minh Anh, nhân viên văn phòng 28 tuổi, tìm đến matcha sau khi nghiên cứu về lợi ích sức khỏe - đặc biệt là khả năng tăng năng lượng mà không gây căng thẳng. Cô đầu tư gần 500.000 cho bộ dụng cụ gồm chasen (chổi tre), chashaku (muỗng đong), chawan (bát uống), kusenaoshi (giá đỡ chổi), rây lọc, muỗng gỗ và ống đựng.
Mỗi sáng, Minh Anh dậy sớm thực hiện nghi thức đặc biệt, rây bột matcha vào chén, đánh đều với nước nóng đến khi tạo bọt xanh mướt, thêm sữa và thưởng thức. "Nghi thức này giúp mình khởi động ngày mới đầy năng lượng", cô nói. Minh Anh còn sáng tạo kết hợp matcha với nguyên liệu Việt như nước cốt dừa hay lá dứa, tạo nên hương vị đặc trưng riêng.
Một bài đăng chia sẻ cách pha matcha với nước dừa tại nhà. Ảnh chụp màn hình
Matcha đang là hiện tượng trong giới trẻ Việt Nam, đặc biệt là dân văn phòng và sinh viên. Theo báo cáo của iPOS về thị trường ẩm thực Việt Nam 2024, đồ uống matcha đã vươn lên dẫn đầu với 29,6% doanh nghiệp lựa chọn, trở thành xu hướng nổi bật của ngành. Thị trường matcha toàn cầu cũng đang tăng trưởng nhanh chóng, dự kiến đạt 4.693 tỷ USD vào năm 2028 với tốc độ tăng trưởng kép hàng năm là 10,39%.
Xu hướng pha matcha tại nhà đang lan rộng trên mạng xã hội, từ video hướng dẫn kỹ thuật đánh bọt truyền thống đến công thức sáng tạo như matcha latte sữa hạt, sinh tố matcha hay matcha đậu hũ. Người dùng không chỉ yêu thích hương vị mà còn bị thu hút bởi lợi ích sức khỏe, biến matcha thành phong cách sống kết nối cộng đồng yêu sức khỏe.
Theo bác sĩ Chu Thị Dung, Bệnh viện Đại học Y Dược TP HCM - Cơ sở 3, matcha là bột trà xanh được xay mịn từ lá trà non Nhật Bản, trồng trong điều kiện che nắng để tăng hàm lượng chlorophyll và L-theanine. Không giống như trà xanh thông thường chỉ dùng phần nước hãm, khi uống matcha, người dùng tiêu thụ toàn bộ phần lá trà, do đó hàm lượng hoạt chất sinh học cũng cao hơn.
Một số thành phần chính trong matcha như caffeine tạo sự tỉnh táo, tập trung, nhưng cũng có thể gây mất ngủ hoặc bồn chồn; L-theanine - một axit amin có khả năng làm dịu hệ thần kinh, cân bằng với tác dụng kích thích của caffeine; catechins (EGCG) là chất chống oxy hóa mạnh, hỗ trợ tim mạch, chống lão hóa, hỗ trợ chuyển hóa mỡ. Do đó, matcha thường được coi là "siêu thực phẩm", giúp chống lão hóa, giảm stress và hỗ trợ giảm cân.
Tuy nhiên, theo bác sĩ Dung, nếu không kiểm soát lượng dùng, matcha có thể gây ra những hệ lụy sức khỏe khó lường. Mỗi ly matcha thường chứa khoảng 2 g matcha, cung cấp khoảng 60-80 mg caffeine, tương đương nửa ly cà phê. Nếu uống 2-3 ly/ngày, cơ thể có thể nạp hơn 150-200 mg caffeine, gây mất ngủ, tim đập nhanh, lo âu, đặc biệt với người nhạy cảm.
Biến thể được ưa chuộng nhất của matcha là matcha latte - kết hợp giữa bột matcha và sữa (sữa tươi, sữa hạt, sữa đặc), thường được pha thêm đường hoặc siro để dễ uống. Sự hấp dẫn của loại thức uống này nằm ở màu sắc bắt mắt, hương vị dễ chịu, cảm giác sảng khoái. Tuy nhiên, trung bình một ly có thể chứa đến 15-25 g đường, tương đương 3-5 thìa cà phê đường, vượt quá khuyến nghị của WHO về lượng đường dùng trong ngày.
EGCG và catechin trong matcha ức chế hấp thu sắt không heme (từ thực vật). Người có nguy cơ thiếu máu thiếu sắt (đặc biệt là phụ nữ trẻ, ăn chay trường) nên hạn chế uống matcha gần bữa ăn hoặc uống quá thường xuyên.
Một bộ dụng cụ pha matcha được bán rộng rãi trên các trang mạng. Ảnh chụp màn hình
Một số loại matcha giá rẻ, không rõ xuất xứ có thể chứa kim loại nặng hoặc dư lượng thuốc bảo vệ thực vật, ảnh hưởng đến gan, thận nếu dùng lâu dài.
Bác sĩ Dung cho biết theo y học hiện đại, matcha là nguồn chất chống oxy hóa, nhưng lợi ích chỉ đạt được khi dùng đúng liều và kết hợp với chế độ ăn lành mạnh. Nếu lạm dụng, lợi bất cập hại.
Còn theo y học cổ truyền, trà xanh (lục trà) được xếp vào nhóm thanh nhiệt, lợi thấp, có thể giúp làm mát gan, tiêu hóa tốt, giải độc. Tuy nhiên, tính hàn của matcha không phù hợp với người tỳ vị hư hàn, dễ gây đau bụng, tiêu chảy, lạnh tay chân nếu dùng nhiều hoặc khi bụng đói.
Để đảm bảo sức khỏe, nên uống 1 ly/ngày, ưu tiên vào buổi sáng hoặc đầu giờ chiều. Chọn matcha nguyên chất, có chứng nhận an toàn, không phẩm màu, không tạp chất. Dùng sữa không đường hoặc sữa hạt ít ngọt, hạn chế thêm đường hoặc siro. Không uống lúc bụng đói hoặc ngay trước giờ ngủ. Người có bệnh dạ dày, thiếu máu, rối loạn giấc ngủ, phụ nữ có thai nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng thường xuyên.
"Nếu biết dùng đúng cách, đây vẫn là một lựa chọn tốt giúp tinh thần tỉnh táo và cung cấp chất chống oxy hóa", bác sĩ Dung chia sẻ.
Mỹ Ý
