Đầu năm 2025, Hùng, ở Cầu Giấy (Hà Nội), soi gương thấy bụng vượt mặt, liền đăng ký gói tập 6 tháng với mục tiêu sở hữu thân hình sáu múi, vai rộng, ngực nở. Anh sắm đồ thể thao, cập nhật "story" đầy khí thế đăng lên mạng xã hội. Buổi tập kéo dài một tiếng, nhưng chỉ khoảng nửa thời gian Hùng thực sự tập luyện, phần còn lại trôi qua với việc trả lời tin nhắn, lướt mạng xã hội, xem video hướng dẫn.
Chống đẩy được dăm cái, Hùng lại dừng đọc bình luận Facebook. Đang nâng tạ, anh ngắt quãng để nhắn tin giải quyết công việc rồi quên luôn bài kế tiếp. Có hôm, anh lặng lẽ lướt điện thoại trên máy chạy bộ suốt nửa tiếng, hay nghỉ giữa các set đến 15 phút, làm nhiệt tim hạ, cơ nguội dần.
Những buổi tập cứ thế dần trở thành chuỗi hoạt động rời rạc, hiệu quả ngày càng kém, còn động lực thì giảm sút. Sau 4 tháng nỗ lực, thành quả chẳng hề khá lên, bụng Hùng vẫn tròn trịa, vai chẳng rộng ra, mức tạ không biến chuyển.
Một chàng trai vừa tập gym vừa dùng điện thoại. Ảnh: Nhân vật cung cấp
Hùng không phải trường hợp cá biệt. Bước vào nhiều phòng gym, không khó bắt gặp cảnh hội viên dán mắt vào smartphone hơn là chăm chú tập luyện. Như Đức Anh, một kỹ sư phần mềm 28 tuổi, vẫn giữ cân nặng 75 kg dù tập gym 5 buổi mỗi tuần trong một năm qua.
"Tôi tự hỏi mình có gene kém may mắn không", Anh kể. Gần đây, huấn luyện viên Nguyễn Văn Hưng, phòng tập Sunshine Fitness (Tây Hồ), quyết định theo dõi Anh trong một buổi tập. Kết quả ghi nhận khiến cả hai "ngỡ ngàng". Trong 90 phút tập, Anh chỉ thực sự vận động 35 phút. Thời gian còn lại, anh dành để trả lời tin nhắn công việc, kiểm tra email và lướt mạng xã hội.
"Đức Anh có thể tập squat với 8 reps, nhưng giữa mỗi rep anh lại dừng lại nhìn điện thoại", huấn luyện viên Hưng nhận xét. "Như vậy thì cơ không bao giờ được kích thích đủ để phát triển".
Các chuyên gia cho rằng làm bất cứ việc gì không tập trung cũng có thể gây hệ lụy sức khỏe, trong đó tập gym thiếu tập trung gây kém hiệu quả, tăng nguy cơ chấn thương.
Theo bác sĩ Calvin Q Trịnh, nguyên Trưởng Trung tâm Hiệu chỉnh cơ xương khớp, Bệnh viện 1A, đồng thời là giám đốc Trung tâm Phục hồi chức năng HMR, mất tập trung khi đang squat, deadlift, đẩy ngực có thể khiến bạn sai tư thế, mất cân bằng cơ, lệch trọng tâm, đau cơ xương khớp, dẫn đến chấn thương cột sống, vai, gối, cổ tay. Không ít trường hợp ngã trên máy chạy bộ, tạ rơi trúng người, hoặc trật khớp nhẹ vì đang dùng điện thoại khi tập. Thực tế, nhiều bệnh viện như Việt Đức, ĐH Y Hà Nội... hoặc các phòng khám xương khớp ghi nhận rải rác các ca bị chấn thương do sao nhãng trong tập luyện.
Một số người do quá chú tâm vào điện thoại mà vô tình tập đi tập lại một bài, hiệu quả giảm. Khi mắt nhìn vào màn hình, não không còn tập trung vào chuyển động cơ thể. Sự kết nối giữa não - cơ bị gián đoạn, khiến bạn tập sai kỹ thuật, hoặc không kích hoạt đúng nhóm cơ mục tiêu.
Những bài cardio, HIIT hay nâng tạ cần duy trì nhịp tim ổn định và hơi thở đều. Nếu dừng lại để trả lời tin nhắn hoặc xem video làm gián đoạn nhịp tim và hơi thở, khiến nhịp tim tụt xuống, cơ thể nguội đi, giảm hiệu quả đốt calo. Thời gian nghỉ giữa các hiệp kéo dài vì mải lướt mạng cũng làm mất đi cường độ cần thiết để đốt mỡ hoặc tăng cơ.
Tập luyện hiệu quả không chỉ ở động tác mà còn ở sự kỷ luật và đều đặn. Dùng điện thoại trong lúc tập khiến buổi tập bị ngắt quãng liên tục, hình thành thói quen "nửa vời" - đi tập cho có, nhưng không đạt được kết quả thực sự. Chiếm dụng máy tập nhưng không sử dụng, chỉ ngồi lướt mạng cũng gây khó chịu cho người khác đang chờ, bác sĩ Trịnh phân tích.
Tập gym dùng điện thoại gây giảm hiệu quả, nguy cơ chấn thương. Ảnh: Freepik
Bác sĩ Nguyễn Trọng Thủy, Trung tâm Y học thể thao Starsmec, nguyên bác sĩ đội tuyển quốc gia và U23 Việt Nam, trích nghiên cứu đăng trên Journal of Sports Sciences, việc sử dụng điện thoại trong lúc tập luyện làm giảm sự ổn định thân mình (core stability) tới 45%, đồng thời giảm khả năng kiểm soát chuyển động. Khi mất tập trung, các cơ hỗ trợ như cơ bụng, lưng dưới hoặc mông không còn được kích hoạt đúng cách, đặc biệt trong các bài tập tĩnh như plank hoặc động như squat, deadlift, đạp xe.
Nghiên cứu từ University of Illinois cũng cho thấy việc vừa sử dụng điện thoại vừa chạy bộ có thể làm thay đổi dáng chạy và gia tăng nguy cơ trật khớp gối hoặc mắt cá.
Tập luyện là sự kết nối toàn diện giữa thần kinh – cơ – tâm trí (mind-muscle connection). Khi người tập không chú ý đến cảm nhận cơ bắp, sự kích hoạt cơ không tối ưu, từ đó cản trở quá trình phát triển cơ và đốt mỡ. Sử dụng điện thoại trong lúc tập, đặc biệt là đọc tin nhắn hoặc lướt mạng xã hội, làm giảm trung bình 10 - 15 nhịp tim/phút, từ đó giảm lượng calo đốt cháy tới 20%.
Các chuyên gia cho rằng trước khi tập luyện, cần bỏ điện thoại vào túi hoặc tủ. Nếu dùng để nghe nhạc, hãy bật playlist trước và tắt thông báo. Dành trọn 60 phút cho bản thân – không phải để "online", mà để tăng cơ, đốt mỡ, nâng cao sức khỏe thật sự, bác sĩ Thủy cho hay.
Thúy Quỳnh
