Tạo hình mô trĩ bằng laser (LHP) từng là mơ ước của PGS.TS.BS Dương Văn Hải, 69 tuổi, Trưởng Đơn vị Hậu môn Trực tràng, Bệnh viện Bình Dân, hơn 10 năm trước, và nay ông đã thực hiện được. Giữa phòng mổ tắt điện, đèn phẫu thuật chỉ tập trung chiếu sáng vào vùng điều trị, bác sĩ hoàn tất các thao tác đốt làm teo nhỏ búi trĩ cho bệnh nhân nữ 38 tuổi.
Cuộc mổ hoàn tất sau 30 phút, bệnh nhân xuất viện vào hôm sau, thoát khỏi những tháng ngày ám ảnh mỗi lần đi vệ sinh hay khi vào đợt đau cấp. Lúc trước, búi trĩ thường sa ra ngoài gây chảy máu tươi, chị phải dùng tay đẩy trở lại, ảnh hưởng công việc, sinh hoạt. Có lần trĩ tắc mạch, chị trải qua những trận đau thấu trời, song ngại đi khám nên đến viện thì đã giai đoạn ba.
PGS.TS.BS Dương Văn Hải dùng laser chữa trĩ cho bệnh nhân. Ảnh: Trần Nhung
Trĩ là căn bệnh phổ biến hiện nay, có xu hướng trẻ hóa, không hiếm người mắc khi mới 20-30 tuổi. Dân gian từng có câu "thập nhân cửu trĩ", tức cứ 10 người thì có 9 mắc bệnh trĩ. Hiện các thống kê ghi nhận khoảng 30-40% người Việt mắc bệnh. Bệnh thường gặp ở người táo bón, chế độ ăn không hợp lý, ít vận động, ngồi lâu, dư cân béo phì, bệnh lý nền như phổi tắc nghẽn mạn tính, phụ nữ mang thai, nhất là người làm việc văn phòng phải ngồi nhiều.
Do trĩ xảy ra ở vùng hậu môn - vốn nhạy cảm, khó nói, nhiều người đến viện ở giai đoạn trễ, bỏ lỡ cơ hội trị khỏi bằng thuốc. Tại Bệnh viện Bình Dân, khoảng 3/4 người bệnh đến khám khi trĩ đã diễn biến nặng, buộc phải can thiệp phẫu thuật. Trong khi đó, phát hiện ở giai đoạn sớm, chỉ cần thay đổi thói quen sinh hoạt và dùng thuốc thì có thể điều trị hiệu quả trĩ.
Trước đây, người bệnh trĩ được mổ mở theo phương pháp kinh điển, chịu đau đớn kéo dài khoảng 6-8 tuần sau mổ, dễ chảy máu, nhiều biến chứng. Khoảng 30 năm trước, phương pháp mổ Longo ra đời - trở thành "cứu tinh" của nhiều người bệnh vì ít đau đớn, phục hồi nhanh, ít tái phát, giảm biến chứng... Đây là phẫu thuật dùng máy cắt nối tự động cắt bỏ một khoang niêm mạc trực tràng nhằm cố định búi trĩ bị sa và giảm nguồn máu tới trĩ.
"Mổ Longo đã là bước tiến rất lớn, nhưng tôi vẫn gặp những ca chảy máu kinh khủng, phải mổ lại 2-3 lần để xử lý, hoặc biến chứng hẹp hậu môn khó khắc phục, dù đã có kinh nghiệm phẫu thuật hàng nghìn trường hợp", phó giáo sư Hải nói.
Vì thế, khi thế giới phát triển hình thức laser chữa trĩ khoảng 10-15 năm trước, ông tìm hiểu tài liệu, mong mỏi tiếp cận. Năm 2015, ông sang Indonesia tham gia khóa huấn luyện về kỹ thuật này. Vốn là giáo sư về giải phẫu, dày dạn kinh nghiệm trong mổ trĩ, ông không gặp trở ngại trong tiếp cận kỹ thuật mới. Năng lượng từ tia laser tác động vào tận gốc búi trĩ, nhờ đó xử lý trĩ hiệu quả mà không làm ảnh hưởng các vùng xung quanh, giúp bảo tồn cấu trúc giải phẫu và sinh lý ống hậu môn.
Về nước, ông được PGS.TS.BS Trần Vĩnh Hưng, Giám đốc Bệnh viện Bình Dân, tạo điều kiện triển khai, mua sắm máy móc. Phương pháp này đòi hỏi bác sĩ nhiều kinh nghiệm, tay nghề cao, tránh tổn hại đến vùng hậu môn vốn rất nhạy cảm. Nếu thao tác kém tinh tế, không cẩn thận, người bệnh có nguy cơ thủng, rò hậu môn, tạo sẹo co rút, ảnh hưởng chức năng tự chủ hậu môn...
Ông đang thực hiện đề tài nghiên cứu khoa học cấp thành phố về so sánh kết quả điều trị của tạo hình mô trĩ bằng laser và phẫu thuật Longo từ năm 2022 đến 2024. Kết quả, cả hai phương pháp đều giúp giảm triệu chứng bệnh. Mức độ đau và chảy máu sau phẫu thuật không khác biệt nhiều. Tuy nhiên, tạo hình mô trĩ bằng laser có tỷ lệ hẹp hậu môn và tái phát thấp, thời gian mổ, lượng máu mất ít hơn so với Longo. Điều này tương tự với kết quả nghiên cứu của nhiều tác giả trên thế giới hiện nay.
Ngày 25/2, sau thời gian nghiên cứu và đưa ra các kết luận, đề tài đã được bệnh viện nghiệm thu, trước khi báo cáo cho Sở Khoa học Công nghệ TP HCM vào tháng 3. Dự kiến, công trình sớm được công bố, tạo điều kiện để đưa kỹ thuật này vào hướng dẫn điều trị chính thức, cũng như tạo cơ sở đề xuất thanh toán bảo hiểm y tế. Hiện, tạo hình mô trĩ bằng laser chưa được bảo hiểm y tế chi trả, người bệnh tốn khoảng 25 triệu đồng cho cuộc phẫu thuật.
Đến nay, phó giáo sư Hải dùng laser chữa trĩ khoảng 1.000 trường hợp. Sau khi tiên phong triển khai kỹ thuật này tại TP HCM, ông chuyển giao cho các bệnh viện ở nhiều tỉnh thành cả nước, bao gồm những viện lớn ở Hà Nội.
PGS.TS.BS Dương Văn Hải. Ảnh: Trần Nhung
Tốt nghiệp Đại học Y Dược TP HCM năm 1981, ông Hải được giữ lại trường giảng dạy, đồng thời thực hành chuyên khoa Ngoại Tổng quát tại Bệnh viện Bình Dân. Năm 47 tuổi, ông được phong hàm phó giáo sư. Ông hiện vẫn đảm trách công tác khám chữa bệnh, phẫu thuật và là cố vấn ngoại khoa tại bệnh viện. Vợ ông là bác sĩ tim mạch, con gái theo lĩnh vực của mẹ, còn con trai vừa tốt nghiệp bác sĩ nội trú ngoại niệu.
Cả nhà là bác sĩ, ai cũng bận rộn lịch khám bệnh, mổ xẻ, trực đêm, số bữa cơm dùng chung đầy đủ các thành viên mỗi tuần chỉ đếm trên đầu ngón tay. Theo ông, trong nghề y, mỗi ca bệnh là một thử thách, khi vượt qua, bác sĩ không chỉ giúp người bệnh hồi phục, mà còn có được cảm giác hạnh phúc, tinh thần phấn chấn vì giúp được cho người bệnh.
"Nghề này đòi hỏi phải hy sinh thời gian cho gia đình, cho chính bản thân, ít có thời gian vui chơi, rồi những đêm trực thức trắng rất vất vả, nhưng nếu được chọn lại tôi vẫn chọn làm bác sĩ", phó giáo sư Hải nói.
Lê Phương
