Ung thư phổi hiện làcăn bệnh gây tử vong hàng đầutrong các loại ung thư. Điều đáng lo là theo nghiên cứu củaTrung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC)vàHiệp hội Ung thư Hoa Kỳ,số người mắc ung thư phổi dù không hút thuốc còn nhiều hơn người có hút, đặc biệt là phụ nữ, trong đó có tới90% chưa từng chạm điếu thuốc.
Vậy nguyên nhân đến từ đâu? Các chuyên gia chỉ ra rằng,khói dầu khi nấu ănmới chính là “hung thủ thầm lặng” khiến nhiều người, đặc biệt là phụ nữ, bị ung thư phổi dù chưa từng hút thuốc.
Dưới đây là 5 thói quen nấu nướng âm thầm tàn phá lá phổi.
1. Đợi dầu sôi bốc khói mới cho thức ăn vào
Khi dầu bị đun quá nóng, nó sẽphát tán ra vô số hạt vi mô có đường kính dưới 2.5 micromet (PM2.5), loại bụi siêu nhỏ dễ xâm nhập sâu vào phổi, làm tăng nguy cơ ung thư. Ngoài ra, khi dầu bị đốt đến mức bốc khói,glycerin trong dầu sẽ biến thành chất độc “acrolein”, gây kích ứng mạnh với mắt, mũi, miệng và hệ hô hấp. Nếu tiếp tục đun ở nhiệt độ cao, còn sinh ranitơ oxit và các chất ngưng tụ dầu cực độc, có thể khiến người hít phải bịchóng mặt, mệt mỏi, thậm chí “ngộ độc khói dầu”.
Nữ huấn luyện viên pickleball tuổi U50: Từ nỗi sợ tiền mãn kinh đến "bông hồng rực rỡ" trên sân tập khiến nhiều người xuýt xoa
Các nghiên cứu cũng cho thấy,làm việc lâu trong không gian nhiều khói dầukhiến làn da dễ “phì” ra do các hạt dầu nhỏ bám vào da và mô mỡ, gâytích tụ độc tố và rối loạn chuyển hóa.
2. Nấu ăn mà không bật máy hút khói
Nấu ăn kiểu châu Á, đặc biệt làchiên, xào, nướng, tạo ralượng khói độc và hạt bụi mịn cao hơn cả khói xe hơi. Cách phòng ngừa đơn giản nhất làsử dụng máy hút mùi đúng cách:
- Bật máy trước khi nấu, không đợi dầu sôi mới bật.
- Giữ máy hoạt động suốt quá trình nấu, đồng thờimở cửa sổđể lưu thông không khí.
3. Vừa tắt bếp đã tắt máy hút khói
Nhiều người có thói quentắt ngay máy hút mùi sau khi nấu, điều này cực kỳ nguy hiểm. Khói dầu vẫn còn lơ lửng trong không khí vài phút sau khi tắt bếp, nếu tắt sớm, toàn bộ chúng sẽ bị bạn…hít ngược lại vào phổi.
Các chuyên gia khuyến cáo nên để máy chạy thêm ít nhất 10 phút sau khi nấu xong, đặc biệt vớicác căn bếp mở, để đảm bảo toàn bộ khói độc được hút sạch.
4. Không rửa chảo, nồi giữa hai món ăn
Thói quenxào món mới ngay trên chảo cũ còn dính dầu và vụn thức ăncó thể sinh rabenzo(a)pyrene, chất gây ung thư nhóm 1 doCơ quan Nghiên cứu Ung thư Quốc tế (IARC)xếp loại.
Chất này hình thành khi dầu và thức ăn bịcháy ở nhiệt độ trên 200 độ C, có thể xâm nhập cơ thể quahô hấp, tiêu hóa hoặc qua da, làmbiến đổi DNAvà gây rađột biến tế bào dẫn đến ung thư.
Đáng sợ hơn,chỉ cần một lượng cực nhỏ ở mức nanocũng đủ đểlàm hỏng cấu trúc gen, nếu cơ thể không kịp sửa chữa, tế bào sẽ chuyển hóa thành tế bào ung thư.
5. Rửa chảo khi còn đang nóng
Đây làthói quen sai nghiêm trọng nhấtnhưng lại rất phổ biến. Khi vừa tắt bếp mà lập tứcxả nước lạnh vào chảo nóng, nước gặp dầu nóng sẽbốc hơi tức thì, tạo ralàn khói dầu dày đặc chứa các phân tử dầu bị khí hóa.
Những hạt dầu nàybay thẳng vào đường hô hấp, bám dính trong phổi, lâu ngày gâyviêm phổi mãn tính, xơ hóa phổi, thậm chíbiến đổi tế bào dẫn đến ung thư.
Lời cảnh báo từ chuyên gia
Ung thư phổi không chỉ là “bệnh của người hút thuốc”. Nhữngngười nội trợ, đầu bếp, nhân viên làm việc trong bếp kíncũng đang là nhóm có nguy cơ cao nhất.
Chỉ với vài thay đổi nhỏ trong thói quen nấu nướng như giảm nhiệt độ dầu, bật máy hút mùi đúng cách, rửa chảo sau khi nguội đã có thểgiảm đáng kể lượng chất gây ung thư hít vào mỗi ngày.
Nguồn và ảnh: HK01
